Ứng dụng KHCN trong thụ tinh nhân tạo để cải tạo nâng cao tầm vóc, chất lượng đàn trâu, bò – VIỆN NÔNG NGHIỆP TỈNH THANH HÓA

Ứng dụng giải pháp thụ tinh nhân tạo ( TTNT ) trên đàn trâu, bò đã và đang giúp tái tạo đáng kể tầm vóc đàn gia súc của địa phương. Hầu hết con lai F1 sau khi được sinh ra bằng giải pháp TTNT đều có tầm vóc cao hơn so với giống gia súc địa phương từ 20-30 %. Hơn nữa, giải pháp này còn giúp tăng nhanh đàn trâu, bò lai và năng lực di truyền, được cho phép sử dụng thoáng rộng những giống đực có hiệu suất cao đến những hộ, trang trại chăn nuôi gia súc. Từ đó, tạo bước cải tiến vượt bậc trong việc nâng cao hiệu suất cao kinh tế tài chính trong quy trình chăn nuôi .
Từ năm 2011, Trung tâm Nghiên cứu ứng dụng Khoa học Kỹ thuật Chăn nuôi thường trực Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Thanh Hóa ( nay là Trung tâm Khảo Nghiệm và Thương Mại Dịch Vụ vật Nuôi thường trực Viện Nông nghiệp Thanh Hóa ) đã điều tra và nghiên cứu phát minh sáng tạo giải pháp ” Sử dụng công nghệ tiên tiến lai tạo và một số ít giải pháp kỹ thuật để nâng cao năng lực sinh sản và sản xuất của đàn trâu trên địa phận tỉnh Thanh Hóa “. Thực hiện giải pháp đã cho tỷ suất đậu thai đạt 50 %, Nghé lai F1 sinh ra có năng lực sinh trưởng, thích nghi rất tốt với điều kiện kèm theo chăn nuôi của Thanh Hóa, cho tỷ suất sinh trưởng cao hơn 15 % khối lượng khung hình so với giống trâu nội. Giải pháp đã đạt giải nhì toàn nước tại Cuộc thi Sáng tạo Khoa học Kỹ thuật toàn nước VIFOTECK năm 2011. Bên cạnh đó, việc thực thi đề tài khoa học công nghệ tiên tiến cấp tỉnh “ Nghiên cứu ứng dụng công nghệ tiên tiến sản suất tinh trâu cọng rạ Giao hàng công tác làm việc tái tạo, nâng cao tầm vóc đàn trâu tại Thanh Hoá ” đã góp vốn đầu tư cở sở vật chất, trang thiết bị và gia nhập trâu đực giống Murrah để đào tạo và giảng dạy khai thác tinh trâu ướp lạnh, loại sản phẩm tinh trâu ướp đông được thí nghiệm phối giống cho đàn trâu cái nội tại huyện Thọ Xuân và thị xã Bỉm Sơn. Kết quả đã tạo được mẫu sản phẩm nghé lai F1 sinh ra có ngoại hình mang đặc trưng của giống Murrah, khối lượng tăng cao hơn so với trâu nội 15 %. Từ tác dụng có được, Trung tâm đã tổ chức triển khai nhiều đợt tập huấn, hướng dẫn cho người dân chăn nuôi trâu trên địa phận tỉnh về công nghệ tiên tiến thụ tinh nhân tạo ( TTNT ) bằng tinh trâu cọng rạ giống Murrah, sau 10 năm ( từ năm 2011 đến năm 2020 ) vận dụng công nghệ tiên tiến tỷ suất đàn trâu lai trên địa phận tỉnh đã đạt 30 % ( Tổng đàn toàn tỉnh lúc bấy giờ khoảng chừng 180.000 con, trong đó có 54.000 trâu lai ) .
Với đàn bò lai, tác dụng triển khai trách nhiệm Khoa học Công nghệ cấp tỉnh “ Đánh giá năng lực sinh trưởng và chống chịu bệnh của bê lai F1 đực BBB x Cái lai Zebtrên địa phận tỉnh Thanh Hóa ”, quá trình năm ngoái – 2018 đã tạo Bò lai F1 BBB được thị trường ưu chuộng, hiệu suất cao kinh tế tài chính cao hơn giống bò Brahman 25 %. Đến nay đã giảng dạy nhiều kỹ thuật viên dẫn tinh làm công tác làm việc TTNT, tập huấn nhiều đợt cho người dân chăn nuôi bò cái sinh sản kỹ thuật TTNT bằng tinh ướp lạnh giống bò đực BBB nhập khẩu. Kết quả bò lai chiếm hơn 60 % tổng đàn bò trên địa phận tỉnh ( tổng đàn bò trên địa phận tỉnh khoảng chừng 204.000 con ) trong đó, đặc biệt quan trọng đã lại tạo được giống bò lai cao sản chiếm 10 % ( khoảng chừng 20.000 con ) bằng những giống bò thịt như Droughmaster và BBB .

Việc ứng dụng phương pháp TTNT đã và đang giúp nhiều hộ chăn nuôi trâu, bò nâng cao được tầm vóc con nuôi, từ đó nâng cao năng suất, chất lượng và hiệu quả kinh tế trong chăn nuôi. Chẳng hạn, gia đình bà Lê Thị Mận, xã Xuân Thành, huyện Thường Xuân cho thấy: trước đây, đàn bò cái của gia đình bà đều được phối giống bằng phương pháp truyền thống. Năm 2016, được sự hỗ trợ của cán bộ thú y xã, gia đình bà đã sử dụng tinh bò Brahman để thực hiện TTNT. Sau khi bò cái được phối có chửa, gia đình bà kết hợp cho ăn thức ăn tự nhiên và thức ăn hỗn hợp trong cả quá trình mang thai. Nhờ đó, bê con sinh ra có ngoại hình to, khỏe, lớn nhanh, đạt năng suất cao hơn khoảng 20-25% so với bò địa phương. Tại huyện Thiệu Hóa, việc phối tinh bò BBB với bò cái nền zebu đã giúp tỷ lệ phối giống đạt cao, bê lai thế hệ F1 sinh ra có trọng lượng phù hợp, khỏe mạnh, thích nghi tốt với điều kiện môi trường sống, dễ nuôi, tạp ăn, tốc độ sinh trưởng cao, bình quân đạt 20-24 kg/tháng. Bê lai có chất lượng thịt thơm, ngon, mềm. Để đẩy mạnh công tác TTNT, nâng cao tầm vóc cho đàn trâu, bò trên địa bàn, huyện tiếp tục thực hiện chính sách hỗ trợ tinh trâu, tinh bò ngoại cho các hộ chăn nuôi phối bằng phương pháp TTNT với giống trâu, bò cái địa phương để tạo ra con lai có tầm vóc, năng suất cao. Đồng thời, hỗ trợ 1 phần kinh phí cho các hộ dân mua bò đực lai F1 BBB để thuần dưỡng, sau đó lựa chọn bò cái nền zebu trên 75% máu ngoại, có ngoại hình đẹp, trọng lượng đạt từ 280 kg trở lên để phối giống.

Từ những thành công xuất sắc trên, ngày 29/10/2019, Ủy Ban Nhân Dân tỉnh Thanh Hóa đã ra Quyết định số 4435 / QĐ-UBND về việc nhập khẩu bò đực sản xuất tinh cọng rạ ướp lạnh Giao hàng chương trình tái tạo, nâng cao tầm vóc đàn bò trên địa phận tỉnh Thanh Hóa. Hiện tại đã nhập khẩu bò đực nuôi tân đáo tại Viện Nông nghiệp Thanh Hóa. Với trang thiết bị tân tiến được Ủy Ban Nhân Dân tỉnh Thanh Hóa góp vốn đầu tư Giao hàng công tác làm việc lưu giữ, sản xuất tinh cọng rạ. Dự kiến năm 2021, Viện Nông nghiệp Thanh Hóa sẽ sản xuất và đáp ứng cho thị trường trong và ngoài tỉnh khoảng chừng 30.000 liều tinh trâu và 200.000 liều tinh bò thịt chất lượng cao và liên tục huấn luyện và đào tạo kỹ thuật viên dẫn tinh cho cán bộ khuyến nông, thú y trên địa phận những huyện trong tỉnh .

Một số hình ảnh trâu, bò đực giống và các con lai được lại tạo tại Thanh Hóa

 

TS. Nguyễn Đình Hải
Viện trưởng Viện Nông nghiệp Thanh Hóa