Các phương pháp dạy học tích cực – hiệu quả và phổ biến

Phương pháp dạy học tích cực là một thuật ngữ rút gọn được sử dụng ở nhiều nước trên thế giới để chỉ phương pháp giáo dục, dạy học theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của người học. Và rõ ràng, đây không phải là một khái niệm, lý thuyết suông mà nó đã được ứng dụng rộng rãi tại nhiều trường học thuộc các quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam.

Vậy, phương pháp dạy học tích cực là gì? Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết sau đây nhé!

Khái niệm phương pháp dạy học

Phương pháp dạy học là phương pháp, sự tương tác chung giữa giáo viên và học viên trong một điều kiện kèm theo dạy học nhất định, nhằm mục đích đạt được các tiềm năng đề ra của việc dạy học .

Trong đó, có 3 bình diện cần xem xét trong phương pháp dạy học, có thể kể đến như:

• Quan điểm
• Phương pháp dạy đơn cử
• Kỹ thuật dạy học

Quan điểm dạy học

Được hiểu là toàn diện và tổng thể các khuynh hướng về hành vi phương pháp, có sự phối hợp của nhiều yếu tố như nguyên tắc dạy học, cơ sở kim chỉ nan của lý luận dạy học, môi trường tự nhiên và điều kiện kèm theo dạy học cũng như xu thế đơn cử về vai trò của giáo viên, học viên khi tìm hiểu thêm quy trình giảng dạy .

Các quan điểm dạy học trên bao gồm các định hướng có tính chiến lược. Và chính những định hướng này là mô hình lý thuyết hình thành nên phương pháp dạy học.

Phương pháp dạy đơn cử

Bàn về phương pháp dạy học, trên thực tế, có rất nhiều phương pháp giảng dạy và truyền thụ kiến thức như thảo luận, nghiên cứu, thông qua các trò chơi hay xử lý tình huống, nhập vai, học nhóm, học qua video của website giáo dục trực tuyến… Ở đây, phương pháp dạy học sẽ được hiểu là những hành động và cách thức của giáo viên và học sinh để đạt được mục tiêu của việc dạy học, trong những điều kiện dạy học nhất định.

Kỹ thuật dạy học

Kỹ thuật dạy học gồm các phương pháp, phương pháp hành vi của giáo viên ở từng trường hợp đơn cử, nhằm mục đích thực thi và điều khiển và tinh chỉnh hàng loạt quy trình dạy học. Một số kỹ thuật dạy học thông dụng dành cho giáo viên gồm có : Kỹ thuật phân loại nhóm, đặt câu hỏi, kỹ thuật hỏi chuyên viên, kỹ thuật các mảnh ghép hay hoàn thành xong một trách nhiệm, …

Một số chú ý quan tâm quan trọng về phương pháp dạy học

1.Với mỗi một quan điểm dạy học sẽ có phương pháp dạy học phù hợp. Và với mỗi phương pháp dạy học cụ thể cũng sẽ có các kỹ thuật dạy học đặc thù. Tuy nhiên, điều này không mang tính cố định, đôi khi cũng có ngoại lệ.

2. Việc phân biệt phương pháp dạy học và kỹ thuật dạy học đôi lúc chỉ mang đặc thù tương đối, một số ít ví dụ hoàn toàn có thể kể đến như : “ Động não ” – ở một số ít trường hợp, nó được xem là phương pháp hoặc kỹ thuật dạy học .
3. Có các phương pháp dạy học chung cho nhiều môn học, tuy nhiên cũng có những phương pháp đặc trưng, dành riêng cho 1 số môn học hoặc các nhóm môn học nhất định
4. Một phương pháp dạy học, hay kỹ thuật môn học sẽ được gọi với nhiều cái tên khác nhau .

Một số phương pháp dạy học tích cực

Phương pháp dạy học nhóm

Đây là một trong số phương pháp dạy học tích cực được đánh giá cao hiện nay.

Nếu giáo viên hoàn toàn có thể tổ chức triển khai tốt, phương pháp dạy học nhóm sẽ góp thêm phần thôi thúc giúp các em học viên phát huy tính tích cực của bản thân, đồng thời tăng trưởng năng lực thao tác nhóm, nghĩa vụ và trách nhiệm và năng lực tiếp xúc của các em .

Kỹ năng chia nhóm

• Dựa trên số thứ tự điểm danh, dựa vào sắc tố, các mùa hoặc các loài hoa. Điều kiện để ghép chung nhóm là chung 1 số, 1 màu, 1 mùa hoặc 1 loài hoa .
• Dựa vào hình ghép : Giáo viên cắt 1 bức hình thành nhiều mảnh và để cho học viên bốc thăm ngẫu nhiên. Số bức hình sẽ tương ứng với số nhóm cần chia. Điều kiện để chung nhóm là các em học viên có mảnh ghép để tạo ra cùng 1 hình .
• Dựa theo sở trường thích nghi : Những em học viên có cùng sở trường thích nghi với nhau sẽ tạo thành 1 tổng hợp nhóm
• Dựa vào tháng sinh : Điều kiện chung nhóm là các học viên có cùng tháng sinh với nhau .

Quy trình triển khai

• Cả lớp thao tác :

Giới thiệu về chủ đề bài học kinh nghiệm
Xác định trách nhiệm chung cho các nhóm
Tạo và thực thi phân loại nhóm

• Làm việc nhóm :

Phân bố vị trí thao tác nhóm
Lập kế hoạch về việc cần làm
Đề ra các quy tắc thao tác chung

• Giải quyết các việc làm được giao

Chuẩn bị để báo cáo giải trình tác dụng từ quá trình thao tác nhóm

• Cả lớp thao tác

Các nhóm lần lượt trình diễn hiệu quả của nhóm mình .
Đánh giá các hiệu quả

Phương pháp điều tra và nghiên cứu một trường hợp nổi bật

Tương tự như phương pháp dạy học phân chia nhóm, phương pháp nghiên cứu một trường hợp điển hình cũng là một trong những phương pháp dạy học được áp dụng phổ biến hiện nay. Với phương pháp này, giáo viên sẽ đóng vai trò kể 1 câu chuyện có thật hoặc một câu chuyện được viết lại dựa theo các tình huống thực xảy ra trong cuộc sống, nhằm chứng minh cho một vấn đề nào đó.

Phương pháp điều tra và nghiên cứu một trường hợp nổi bật hoàn toàn có thể được triển khai bằng văn bản, đoạn ghi âm hoặc hình thức video .

Quy trình triển khai

• Học sinh sẽ cùng đọc, nghe hoặc xem một trường hợp nổi bật nào đó
• Suy ngẫm về trường hợp nổi bật
• Tiến hành tranh luận dựa trên sự hướng dẫn của giáo viên

Phương pháp xử lý yếu tố

Nằm trong số các phương pháp dạy học mới nhằm kích thích tính tự lực và chủ động giải quyết các vấn đề của học sinh. Với phương pháp giải quyết vấn đề, giáo viên sẽ đưa ra các vấn đề nhận thức mà ở đó có sự mâu thuẫn giữa những kiến thức đã biết và chưa biết, định hướng học sinh tìm cách giải quyết.

Quy trình triển khai

• Xác định yếu tố, trường hợp cần xử lý
• Tìm kiếm các thông tin có tương quan tới trường hợp, yếu tố
• Liệt kê ra các giải pháp để xử lý yếu tố
• Phân tích và nhìn nhận về những tác dụng của các giải pháp
• So sánh tác dụng của những giải pháp đề ra
• Chọn lựa ra giải pháp tối ưu nhất
• Thực hiện theo giải pháp đã lựa chọn
• Kết luận và rút kinh nghiệm tay nghề khi xử lý yếu tố, trường hợp khác

Phương pháp đóng vai

Nếu như nhắc đến một số phương pháp dạy học tích cực thiên về thực hành, phương pháp đóng vai luôn là phương pháp được nhiều giáo viên áp dụng. Khi sử dụng phương pháp đóng vai, giáo viên sẽ để học sinh thực hành, diễn thử một số ứng xử liên quan đến một tình huống nào đó.

Song, việc diễn thử chỉ là một phần, điều quan trọng nhất chính là phần luận bàn của học viên sau khi thực hành thực tế và thử đặt mình vào vai trò được phân định .

Quy trình triển khai

• Giáo viên đưa ra các chủ đề, chia nhóm, đưa ra trường hợp và nhu yếu phân vai cho từng nhóm, gồm có thời hạn sẵn sàng chuẩn bị, thời hạn diễn của mỗi nhóm .
• Các nhóm được chia cùng nhau đàm đạo về trách nhiệm
• Lần lượt từng nhóm diễn đóng vai theo thứ tự
• Cả lớp tranh luận, nhìn nhận cách diễn, ứng xử, ý nghĩa của cách ứng xử .

• Giáo viên đưa ra đánh giá, kết luận và định hướng cho học sinh đâu mới là cách ứng xử tích cực với tình huống đã phân.

  Xem thêm: Glucozơ: tính chất vật lý hóa học, điều chế và ứng dụng

Phương pháp game show

Thông qua một trò chơi, giáo viên sẽ tổ chức cho các em học sinh tìm hiểu về một vấn đề nào đó. Phương pháp trò chơi thuộc phương pháp dạy học tăng trải nghiệm kích thích, tăng hứng thú tìm hiểu vấn đề của học sinh

Quy trình triển khai

• Giáo viên thông dụng game show gồm có tên, nội dung và quy tắc chơi
• Tiến hành chơi thử nếu học viên chưa nắm rõ về luật chơi
• Cho học viên khởi đầu game show
• Đưa ra nhìn nhận khi game show kết thúc
• Cùng đàm đạo về ý nghĩa của game show

Phương pháp dự án Bất Động Sản

Đây là phương pháp dạy học mà học viên cần phải thực thi một trách nhiệm học tập gắn liền với thực tiễn, có sự tích hợp giữa kim chỉ nan và thực hành thực tế .
Nhiệm vụ học tập này yên cầu người học có tính tự lực cao, có năng lực đảm nhiệm mọi quy trình gồm có lập kế hoạch, triển khai dự án Bất Động Sản học tập và nhìn nhận tác dụng của dự án Bất Động Sản .

Để thực hiện phương pháp dạy học theo dự án, giáo viên cần dạy theo hình thức chia nhóm.

Quy trình triển khai

• Lập kế hoạch

Xác định chủ đề
Xây dựng tiểu chủ đề
Lập kế hoạch về trách nhiệm học tập của dự án Bất Động Sản

• Thực hiện dự án Bất Động Sản

Tìm kiếm, tích lũy thông tin
Tiến hành nghiên cứu và điều tra, tìm hiểu
Thảo luận với các thành viên ở trong nhóm
Nhờ giáo viên hướng dẫn, tương hỗ

• Tổng hợp tác dụng

Tổng hợp các tác dụng tìm thấy được trong quy trình học
Hệ thống lại các hiệu quả tìm được
Trình bày hiệu quả học tập
Phản ánh lại tác dụng của quy trình học .

Phương pháp bàn tay nặn bột

Nhiều điều tra và nghiên cứu cho thấy lúc bấy giờ, 1 số phương pháp dạy học tích cực dựa trên các thí nghiệm, điều tra và nghiên cứu được vận dụng cực phổ cập để tăng hiệu suất cao của các môn học tự nhiên. Phương pháp bàn tay nặn bột là một trong số đó .
Với phương pháp giảng dạy này, kỹ năng và kiến thức của học viên được hình thành trải qua các thí nghiệm. Các em được tự mình tìm tòi điều tra và nghiên cứu để tìm ra câu vấn đáp cho các yếu tố được đặt ra trong cuộc số bằng cách thực thi những thí nghiệm, đọc, tìm hiểu, nghiên cứu và điều tra tài liệu, …
Với những yếu tố đã đưa ra, học viên mở màn đặt câu hỏi, giải thiết dựa theo tìm hiểu và khám phá khởi đầu, sau đó triển khai triển khai thí nghiệm điều tra và nghiên cứu, cùng nhau đàm đạo và đưa ra các tác dụng. Phương pháp bàn tay nặn bột được nhìn nhận là hướng giảng dạy tích cực, khơi gợi được sự tò mò và mày mò cho các em học viên .

Quy trình 1 tiết dạy

• Nêu ra các trường hợp có yếu tố, xác lập được yếu tố cần xử lý
• Xây dựng các hoạt động giải trí nhằm mục đích xử lý yếu tố
• Củng cố và yêu cầu thêm các xu thế lan rộng ra trong mạng lưới hệ thống bài học kinh nghiệm

Quy trình thực nghiệm

• Nêu ra trường hợp có yếu tố cần xử lý
• Học sinh đưa ra các câu hỏi, Dự kiến và tác dụng theo từng nhóm hoặc từng cá thể
• Làm thực nghiệm
• So sánh tác dụng đạt được với Dự kiến đã đưa ra ở bước trên
• Đưa ra Tóm lại về bài học kinh nghiệm .

Phương pháp dạy theo góc

Còn rất mới lạ, tuy nhiên gần đây, phương pháp dạy học mới này đã được vận dụng tại nhiều trường học. Ở đó, học viên cần phải triển khai nhiều trách nhiệm khác nhau, ở các vị trí đơn cử trong khoanh vùng phạm vi lớp học, để phân phối nhiều phong thái học tập khác nhau
Phương pháp dạy học góc giúp học viên lựa chọn hoạt động giải trí cũng như phong cách học : Thực hành ; mày mò, tăng thêm thời cơ để tăng trưởng năng lực phát minh sáng tạo, thời cơ đọc, hiểu các trách nhiệm được yêu cầu từ giáo viên cũng như thời cơ để mỗi cá thể đều hoàn toàn có thể vận dụng và thưởng thức .
Một ví dụ điển hình như : Khi giáo viên đưa ra chủ đề về môi trường học giao thông vận tải, thì cũng đồng thời tổ chức triển khai các góc học tập gồm có : viết, vẽ, đọc, xem video, bàn luận, ..

Những điều kiện để áp dụng phương pháp dạy học tích cực thành công

Đối với giáo viên

Để có thể áp dụng 1 số phương pháp dạy học tích cực, giáo viên cần phải trải qua quá trình đào tạo mới có thể dễ dàng thích nghi với những thay đổi, nâng cấp về chức năng cũng như nhiệm vụ giảng dạy của mình.

Cùng với đó, các thầy cô còn phải nhiệt tình và sẵn sàng chuẩn bị đảm nhiệm các thay đổi mới của nền giáo dục .
Các giáo viên trực tiếp đứng lớp giảng dạy phải là những người nắm vững về kỹ năng và kiến thức trình độ, có kiến thức và kỹ năng về sư phạm, khôn khéo trong cách ứng xử cũng như sử dụng thành thạo công nghệ thông tin để tương hỗ ứng dụng trong việc giảng dạy và biết cách để xu thế học viên theo đúng như tiềm năng giáo dục và chương trình học đã đề ra. Tuy nhiên, cũng cần bảo vệ tự do nhận thức để học viên tăng trưởng tư duy và phát minh sáng tạo .

Đối với học viên

Học sinh cần phải xây dựng những phẩm chất và khả năng thích nghi với phương pháp dạy học mới, cách xác định mục tiêu học tập, tính tự giác và có trách nhiệm không chỉ với việc học của mình, mà còn đối với việc học chung của cả nhóm, cả lớp. Cần phát huy tính tự giác ở bất cứ hoàn cảnh hay điều kiện nào.

Sách giáo khoa

Những chương trình giảng dạy trong sách giáo khoa nên có sự giảm tải về khối lượng kỹ năng và kiến thức. Giảm những nội dung buộc học viên phải ghi nhớ, các câu hỏi tái tạo và hạn chế đến mức tối đa những Tóm lại mang tính áp đặt. Thay vào đó, cần bổ trợ thêm các bài toán về nhận thức, thực tiễn, các thắc mắc tăng trưởng trí mưu trí cùng những gợi ý để học viên dựa vào cốt lõi đó và tự tăng trưởng nội dung của bài học kinh nghiệm .

Trang thiết bị dạy học

• Cần bảo vệ trang thiết bị dạy học khá đầy đủ ở mức tối thiểu, nhằm mục đích Giao hàng công tác làm việc dạy và học triển khai xong hơn
• Cung cấp không thiếu trang thiết bị thực hành thực tế, giúp học viên có phương tiện đi lại làm bài thực hành thực tế thử nghiệm
• Trang thiết bị dạy học đắt tiền sẽ được sắp xếp để sử dụng chung. Song, cần phải bảo vệ về nguyên tắc sử dụng, dữ gìn và bảo vệ theo từng thực trạng đơn cử nhằm mục đích giúp học viên và giáo viên hoàn toàn có thể sử dụng tối đa số lần thử nghiệm .
• Xây dựng phòng học đa năng và kho chứa thiết bị ngay bên cạnh phòng học bộ môn, bảo vệ bảo đảm an toàn trong khâu dữ gìn và bảo vệ .
• Với nhiều đơn vị giáo dục thì không chỉ trang bị đầy đủ thiết bị thực hành, dụng cụ hỗ trợ học tập mà còn cả vấn đề cung cấp các giải pháp học trực tuyến cho.

Đối với nhà trường

• Hiệu trưởng là người chịu trách nhiệm chính về việc áp dụng phương pháp dạy học tích cực cho toàn trường. Đồng thời, nhấn mạnh về vai trò của phương pháp dạy học trong các hoạt động còn lại của trường.

• Với những ý tưởng sáng tạo, yêu cầu mang tính văn minh, cải cách của giáo viên, hiệu trưởng nên giữ thái độ tôn trọng và đống ý, dù là những góp phần quan điểm nhỏ nhất. Bên cạnh việc tương hỗ cho giáo viên khi vận dụng phương pháp dạy học tích cực vào trong giảng dạy để tương thích với thực trạng, điều kiện kèm theo giảng dạy, đặc thù của từng đối tượng người dùng, việc hướng dẫn cũng vô cùng thiết yếu để việc giảng dạy mang lại hiệu suất cao tốt hơn .

Về những thay đổi trong cách nhìn nhận tác dụng của học viên

Theo phương pháp dạy học tích cực, người chịu trách nhiệm giảng dạy cần đánh giá kết quả học tập của học sinh một cách công khai và công bằng.

Bộ công cụ sử dụng để nhìn nhận được bổ trợ thêm với hình thức câu hỏi và bài tập trắc nghiệm. Ngoài ra, giáo viên cũng nên thực thi nhìn nhận dựa trên hàng loạt quy trình học tập của học viên, gồm có các yếu tố về tính tự giác, dữ thế chủ động trong mỗi tiết học, kể cả triết lý lẫn thực hành thực tế .
Hệ thống câu hỏi, trắc nghiệm được sử dụng để nhìn nhận phải gồm có 70 % ở mức tiêu chuẩn về mặt phẳng tri thức của học viên, 30 % còn lại nằm trong phần nội dung nâng cao .

Kết luận

Hy vọng rằng với những thông tin trên, nhà trường, giáo viên sẽ có thể tham khảo và lựa chọn ra những phương pháp dạy học phù hợp, từ đó hiểu rõ hơn về vai trò và trách nhiệm của mình trong việc giúp học sinh có được môi trường và điều kiện học tập tốt nhất để tiếp thu kiến thức. Chúc bạn thành công!

Source: https://bem2.vn
Category: Ứng dụng hay