Siêu âm được sử dụng trong chẩn đoán y khoa như thế nào?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ nội trú Trần Đức Tuấn – Khoa Chẩn đoán hình ảnh – Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.

Các bác sĩ sử dụng hình ảnh siêu âm để chẩn đoán các tình trạng ảnh hưởng đến các cơ quan và mô mềm trong cơ thể, bao gồm tim và mạch máu, gan, túi mật, lách, …… Tuy nhiên, siêu âm có một số giới hạn. Vậy, siêu âm được sử dụng trong chẩn đoán y khoa như thế nào?

1. Siêu âm là gì?

Siêu âm là một trong những phương pháp cận lâm sàng dựa vào hình ảnh để giúp các bác sĩ chẩn đoán và theo dõi quá trình bệnh của bệnh nhân. Siêu âm có thể chia làm 2 loại: Siêu âm chẩn đoán và siêu âm trị liệu

1.1. Siêu âm chẩn đoán:

Là kỹ thuật chẩn đoán dựa trên những hình ảnh được chụp lại, ghi lại trong khung hình qua những đầu dò siêu âm. Các đầu dò này tạo ra một sóng âm thanh có tần số cao hơn rất nhiều ngưỡng nghe của con người. Chúng hoàn toàn có thể được đặt trên da tuy nhiên để thu được hình ảnh rõ ràng và đúng chuẩn nhất, những đầu dò được đặt bên trong khung hình trải qua đường tiêu hóa, âm đạo hoặc những mạch máu. Kỹ thuật này còn được gọi là siêu âm nội soi. Một số ứng dụng cơ bản của siêu âm nội soi gồm có :

• Siêu âm tim qua thực quản: Giúp ghi lại hình ảnh chi tiết về tim và các mạch máu chính nhằm phát hiện một số vấn đề thường gặp trong về tim mạch như hở van tim, huyết khối trong tim hay phát hiện phình mạch máu.
• Siêu âm đầu dò trực tràng: cho phép đánh giá chức năng tử cung, buồng trứng đối với nữ giới và tuyến tiền liệt, túi tinh đối với nam giới với độ chính xác cao và nhanh chóng. Ngoài ra nữ giới cũng có thể đánh giá chức năng các bộ phận sinh sản thông qua siêu âm đầu dò âm đạo.

• Bên cạnh đó siêu âm đầu dò trực tràng còn được sử dụng trong quá trình phẫu thuật bằng cách đặt các đầu dò vô trùng vào khu vực phẫu thuật.
• Siêu âm chẩn đoán có thể được chia thành 2 loại là siêu âm giải phẫu và siêu âm chức năng. Siêu âm giải phẫu ghi lại hình ảnh các cơ quan, hệ cơ quan, nội tạng hoặc các cấu trúc khác trong cơ thể trong khi siêu âm chức năng mô tả chuyển động và tốc độ lưu thông máu, độ mềm, cứng của các mô hoặc các đặc điểm vật lý khác trong cơ thể. Hai loại siêu âm này kết hợp với nhau để cung cấp cho bác sĩ các thông tin những thay đổi, sai khác về chức năng của một cơ quan hay hệ cơ quan qua đó đưa ra những chẩn đoán chính xác.

1.2. Siêu âm trị liệu:

Tương tự siêu âm chẩn đoán, siêu âm trị liệu cũng sử dụng sóng âm thanh với tần số cao nhưng kết quả đầu ra không thể hiện qua các hình ảnh. Mục đích của siêu âm trị liệu tương tự việc sử dụng các phương pháp vật lý trị liệu, có tác dụng làm lành vết thương, làm nóng mô, làm tan cục máu đông, dẫn truyền thuốc qua da hoặc vận chuyển thuốc đến các vị trí cụ thể. Ngoài ra siêu âm trị liệu còn được sử dụng nhằm mục đích phá hủy các mô bệnh hoặc bất thường như các khối u trong ung thư. Ưu điểm của liệu pháp này là thường không cần dùng đến dao kéo để thực hiện các thủ thuật trên cơ thể do đó không để lại các vết thương hoặc sẹo.

2. Quy trình kỹ thuật siêu âm

Trước khi tiến hành siêu âm, bác sĩ sẽ yêu cầu người bệnh thực hiện một số công đoạn sau:

• Bỏ hết những đồ trang sức đang đeo trên người hoặc ít nhất là tại khu vực cần tiến hành siêu âm
• Cởi bỏ quần hoặc áo ở khu vực cần siêu âm và mặc trang phục dành cho người bệnh
• Nằm trên giường bệnh để tiến hành siêu âm

Trong khi siêu âm:

• Đầu tiên kỹ thuật viên sẽ thoa một lớp gel siêu âm lên khu vực cần được kiểm tra. Loại gel này có tác dụng ngăn chặn sự xuất hiện các bọt khí giữa đầu dò và cơ thể có thể ảnh hưởng đến chất lượng hình ảnh. Ngoài ra, gel bôi để siêu âm không gây hại và có thể dễ dàng rửa hoặc giặt sạch khi dính vào quần áo.
• Sau đó kỹ thuật viên sẽ sử dụng một thiết bị nhỏ cầm tay gọi là đầu dò nhẹ nhàng đặt và di chuyển trên khu vực cần siêu âm. Đầu dò này sẽ phát ra sóng siêu âm hướng tới các bộ phận trong cơ thể sau đó nhận phản hồi từ những sóng dội lại để gửi đến máy tính phân tích và xử lý tạo ra các hình ảnh.

Trong trường hợp cần thu được hình ảnh đơn cử từ những nội tạng bên trong khung hình, những đầu dò được gắn vào một ống soi mềm và đưa vào trong qua những lỗ tự nhiên của khung hình như miệng, hậu môn, âm đạo …

• Quy trình thực hiện siêu âm thường không khiến bệnh nhân bị đau, tuy nhiên có thể người bệnh sẽ cảm thấy một chút khó chịu trong trường hợp phải đưa đầu dò siêu âm vào trong cơ thể.
• Một ca siêu âm thông thường mất khoảng từ 30 phút đến 1 giờ.

Sau khi siêu âm, kỹ thuật viên sẽ lau hết lớp gel trên da, nhu yếu bệnh nhân mặc quần áo, trang sức đẹp và ngồi chờ hiệu quả theo đúng lao lý .Kết quả của bệnh nhân sẽ được nghiên cứu và phân tích và báo cáo giải trình lại với bác sĩ điều trị để đưa ra chẩn đoán và cách điều trị tương thích .

Ngày nay, siêu âm đã trở lên ngày càng phổ biến trong hỗ trợ chẩn đoán và điều trị bệnh vì sự đơn giản và tính chính xác mà nó mang lại. Chỉ mất khoảng 30 phút đến một giờ và một số hình ảnh siêu âm mang lại cũng có thể giúp bác sĩ đưa ra những chẩn đoán chính xác bệnh. Ngoài tác dụng trong chẩn đoán siêu âm còn có thể giúp các bà mẹ đang mang thai thường xuyên kiểm tra sự phát triển của thai nhi nhằm sớm phát hiện những bất thường và để có cách xử lý nhanh chóng và phù hợp.

Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec sử dụng các thế hệ máy siêu âm màu hiện đại nhất hiện nay trong thăm khám và điều trị cho bệnh nhân. Một trong số đó là máy siêu âm Logig E9 của GE Healthcar có đầy đủ options, các đầu dò có độ phân giải HD cho hình ảnh rõ nét, đánh giá chính xác tổn thương. Bên cạnh đó, đội ngũ các y, bác sĩ giàu kinh nghiệm sẽ hỗ trợ phần nhiều trong việc chẩn đoán và phát hiện sớm những dấu hiệu bất thường của cơ thể nhằm đưa ra phương pháp điều trị kịp thời.

Thạc sĩ, Bác sĩ Trần Đức Tuấn được đào tạo bài bản trong nước và nhiều trung tâm có nền y học uy tín trên thế giới như: Úc, Singapore, Thái Lan…Bác sĩ đã có nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực chẩn đoán hình ảnh và can thiệp nội và ngoại mạch máu. Hiện tại, bác sĩ đang làm việc tại Khoa Chẩn đoán hình ảnh và đơn nguyên can thiệp mạch – Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.

Để đăng ký khám và điều trị tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec, Quý Khách có thể liên hệ đến Hotline Hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc, hoặc đăng ký khám trực tuyến TẠI ĐÂY.

Nguồn tham khảo: nibib.nih.gov; mayoclinic.org; radiologyinfo.org

Source: https://bem2.vn
Category: Ứng dụng hay