Tập tính kiếm ăn – Wikipedia tiếng Việt

Tập tính kiếm ăn (hay gọi gọn là kiếm ăn) là việc các động vật tìm kiếm nguồn thức ăn trong tự nhiên hoang dã. Nó ảnh hưởng đến sức khỏe và thể trạng của động vật vì nó đóng vai trò quan trọng trong khả năng sống sót và sinh sản của động vật.[1] Lý thuyết về tập tính kiếm ăn là một nhánh của sinh thái học hành vi nghiên cứu hành vi tìm kiếm thức ăn của động vật để thích ứng với môi trường nơi động vật sinh sống. Một số yếu tố ảnh hưởng đến khả năng tìm kiếm thức ăn và thu được các chiến lợi phẩm của động vật như phản xạ học hỏi để trở thành những kỹ năng, mánh lới hoặc yếu tố di truyền hay bẩm sinh.

Sự lựa chọn[sửa|sửa mã nguồn]

Các nhà sinh thái học hành vi sử dụng những quy mô kinh tế tài chính để hiểu về hành vi tìm kiếm thức ăn của động vật hoang dã ; nhiều trong số những quy mô này là một loại quy mô tối ưu theo đó, triết lý tìm kiếm thức ăn được nêu ra dưới dạng tối ưu hóa những tiêu tốn sức lực lao động từ quyết định hành động tìm kiếm thức ăn, đơn cử là chọn loại thức ăn, chọn bắt con mồi nào. [ 2 ] Phần thưởng cho quy mô này là lượng nguồn năng lượng mà động vật hoang dã nhận được trên mỗi đơn vị chức năng thời hạn, đơn cử hơn là tỷ suất tăng nguồn năng lượng cao nhất so với sức lực lao động bỏ ra trong khi tìm kiếm thức ăn. [ 1 ]

Lý thuyết tìm kiếm dự đoán rằng các quyết định tối đa hóa năng lượng trên mỗi đơn vị thời gian và do đó mang lại phần thưởng cao nhất sẽ được ưu tiên chọn và duy trì. Ví dụ, trong khi đi săn, những con hổ dù có thể săn được những con mồi nhỏ cỡ như con thỏ, nhưng để bắt được chúng phải tiêu tốn nhiều sức lực không đáng có trong khi lượng thịt của con mồi chẳng nhiều nhặng gì cho nên phần thưởng không bỏ bèn, do đó, loài hổ chủ yếu săn bắt những con mồi có khối lượng lớn cỡ từ lợn rừng trở lên để có đủ lượng thịt đáp ứng cho nhu cầu của chúng trong một lần săn.

Hoặc ngược lại, những loài thú săn mồi tầm trung sẽ là những kẻ săn mồi thời cơ so với những con mồi có kích cỡ lớn ngoài tâm của chúng nhưng bị thương, già yếu mà chúng phát hiện, chúng sẽ không bỏ lỡ thời cơ này, ví dụ như những con sói thường chỉ nhắm đến những động vật hoang dã cỡ trung bình như hươu nai, nhưng chúng sẽ không hề bỏ lỡ một con bò rừng già yếu bệnh tật đang hấp hối, hoặc một ví dụ khác là những loài săn mồi hoang dã sẽ ưa thích bắt những con gia súc, gia cầm khi có thời cơ vì chúng là những tiềm năng ít di động, thiếu cẩn trọng, dễ tóm hơn những con thú hoang mưu trí và khó bắt hơn nhiều .Ngoài ra, một số ít loài cộng sinh với những loài khác để kiếm ăn như loài cò ruồi chuyên đậu trên sống lưng trâu bò để bắt ruồi muỗi như : Cá sấu há miệng cho chim bay vào vệ sinh răng miệng sau mỗi lần ăn. Một số chim ăn ong mật thường dẫn thú đến phá tổ sau đó thì ăn xác ong đã chết. Một số loài chim kiếm ăn ở nước thường cũng có những tập tính kiếm mồi chuyên hóa, hoàn toàn có thể lặn xuống nước để đuổi bắt cá .

Các phương pháp[sửa|sửa mã nguồn]

Papio anubis) đang kiếm ăn ở Một nhóm khỉ đầu chó ( ) đang kiếm ăn ở Laikipia, Kenya. Những con khỉ con sẽ học hỏi từ những con lớn hơn về những kỹ năng và kiến thức kiếm ănHọc hỏi ở động vật hoang dã được định nghĩa là một đổi khác thích nghi hoặc biến hóa, kiểm soát và điều chỉnh hành vi dựa trên kinh nghiệm tay nghề trước đó. [ 3 ] Vì môi trường tự nhiên của động vật hoang dã luôn đổi khác, năng lực kiểm soát và điều chỉnh hành vi tìm kiếm thức ăn là điều thiết yếu để tối ưu hóa về sức lực lao động. Các điều tra và nghiên cứu về côn trùng nhỏ xã hội đã chỉ ra rằng có một mối đối sánh tương quan đáng kể giữa hiệu suất bắt chước và tìm kiếm thức ăn. [ 3 ] Động vật có size não lớn hơn dự kiến sẽ học hỏi tốt hơn. Một yếu tố khác hoàn toàn có thể ảnh hưởng tác động đến quy mô nhóm là sức lực lao động bỏ ra để săn bắt. [ 4 ] [ 5 ]Ở loài linh trưởng không phải người, những thành viên còn nhỏ sẽ quan sát, bắt chước hành vi tìm kiếm thức ăn từ mẹ của chúng và những thành viên lớn tuổi bằng cách xem những thành viên khác trong nhóm tìm kiếm thức ăn và bằng cách bắt chước hành vi của chúng. [ 6 ] Quan sát và học hỏi từ những thành viên khác trong nhóm bảo vệ rằng những thành viên nhỏ tuổi hơn trong nhóm học được những gì bảo đảm an toàn để ăn hay hoàn toàn có thể ăn được và trở nên thành thạo, điều này hoàn toàn có thể thuận tiện nhận thấy ở những loài linh trưởng bậc cao như tinh tinh, khỉ đột hay những loài vượn nhỏ, khỉ hầu và đặc biệt quan trọng là ở loài đười ươi khi những bà mẹ sẽ nuôi nấng con mình đủ lâu để chúng học được hết những kỹ năng và kiến thức kiếm ăn và sống sót. [ 6 ]Một giải pháp học tập là ‘ thay đổi phát minh sáng tạo ‘. Một con vật tiêu thụ thức ăn mới hoặc sử dụng một kỹ thuật tìm kiếm thức ăn mới để cung ứng với thiên nhiên và môi trường sống năng động của chúng. [ 7 ] Thay đổi phương pháp tìm kiếm thức ăn được coi là học vì nó tương quan đến tính linh động của hành vi ở động vật hoang dã. Con vật nhận ra sự thiết yếu phải đưa ra một kế hoạch tìm kiếm thức ăn mới thứ mà nó chưa từng sử dụng trước kia để tối đa hóa công sức của con người ( sống sót ) của mình. Đây gọi là học khôn, là kiểu học phối hợp những kinh nghiệm tay nghề cũ để xử lý trường hợp mới ví dụ như những con tinh tinh hoàn toàn có thể kiểm soát và điều chỉnh độ dài ngắn của cọng cỏ khi chúng bắt kiến tùy thuộc vào độ sâu của tổ kiến chúng định bắt. [ 7 ] Hoặc những ví dụ nổi bật là những phát minh sáng tạo trong cách tìm kiếm thức ăn ở loài quạ, chúng biết tha những quả hạt để cho xe cán làm vỡ vỏ, hoặc những con khỉ biết cách sử dụng công cụ để đập vỡ hạt, vỏ trái cây. [ 8 ] [ 9 ]Hành vi tìm kiếm thức ăn cũng hoàn toàn có thể bị tác động ảnh hưởng bởi di truyền. Các gen tương quan đến hành vi tìm kiếm thức ăn đã được nghiên cứu và điều tra thoáng đãng ở ong mật với sự phân công lao động khởi đầu hành vi tìm kiếm thức ăn, phân loại trách nhiệm giữa ong thợ và ong lính và sự thiên vị trong việc tìm kiếm phấn hoa hoặc mật hoa. [ 7 ] [ 10 ] Hoạt động tìm kiếm ong mật xảy ra cả bên trong và bên ngoài tổ ong để lấy phấn hoa hoặc mật hoa. Hành vi tựa như được nhìn thấy trong nhiều loại ong xã hội, ví dụ điển hình như loài ong Apoica flavissima. Điều này có vẻ như đã được lập trình sẵn trong xã hội loài ong mà không cần mỗi thành viên phải có sự thưởng thức. [ 10 ]

Hai con chim nước đang chia sẻ thức ăn

Sự hiện hữu của động vật hoang dã săn mồi trong khi một con vật ( con mồi ) đang kiếm ăn sẽ tác động ảnh hưởng đến hành vi của nó. Nói chung, những kẻ mưu sinh sẽ tự xác lập giữa mạng sống với nhu yếu ăn của chúng ( giữa cơn đói và sự sống ), do đó đi lệch khỏi hành vi tìm kiếm thức ăn sẽ được dự kiến trong trường hợp không có động vật hoang dã ăn thịt đang rình rập. Vô số những yếu tố ảnh hưởng tác động đến kích cỡ nhóm ở những loài khác nhau. [ 11 ] Ví dụ, ở sư tử ( sư tử cái ) không đưa ra quyết định hành động tìm kiếm thức ăn khi chúng đưa ra quyết định hành động phản ánh sự cân đối giữa việc có được miếng ăn, bảo vệ chủ quyền lãnh thổ của họ và bảo vệ con cháu của chúng. Trên thực tiễn, tất cả chúng ta thấy rằng hành vi tìm kiếm thức ăn ở sư tử không tối đa hóa mức tăng nguồn năng lượng của chúng. [ 12 ]Việc tìm kiếm nhóm mang lại cả sự hoa phí và quyền lợi cho những thành viên của nhóm đó. Một số quyền lợi của việc săn mồi theo nhóm gồm có hoàn toàn có thể bắt được con mồi lớn hơn, hoàn toàn có thể tạo ra những tập hợp con mồi, hoàn toàn có thể bắt được con mồi khó nhằn, giải quyết và xử lý được những con mồi cứng đầu, hoặc nguy khốn và quan trọng nhất là giảm mối rình rập đe dọa săn mồi. Tuy nhiên, tương quan đến hao phí bỏ ra, những nhóm tìm kiếm tác dụng trong việc cạnh tranh đối đầu những nguồn lực sẵn có của những thành viên khác trong nhóm. Cạnh tranh về tài nguyên hoàn toàn có thể được đặc trưng bởi cạnh tranh đối đầu giành giật, theo đó mỗi thành viên nỗ lực giành lấy một phần tài nguyên được san sẻ hoặc cạnh tranh đối đầu can thiệp, chúng sẽ cố nhồi nhét lượng thức ăn giành được trước khi bị cướp mất, theo đó sự hiện hữu của những đối thủ cạnh tranh cạnh tranh đối đầu ngăn cản năng lực tiếp cận tài nguyên của kẻ đi trước. [ 12 ] Do đó, việc tìm kiếm thức ăn theo nhóm hoàn toàn có thể làm giảm tỷ suất tìm kiếm thức ăn của động vật hoang dã. Kiếm ăn theo nhóm hoàn toàn có thể bị tác động ảnh hưởng bởi size của một nhóm. Ở 1 số ít loài như sư tử và chó hoang, sự thành công xuất sắc của việc săn mồi ngày càng tăng khi tăng kích cỡ nhóm sau đó giảm dần khi vượt quá kích cỡ tối ưu. [ 4 ]

Giai đoạn đầu tiên là dò tìm con mồi bằng cách theo dõi và rình con mồi nhờ vào những nhóm giác quan đã hoàn hảo. Loài động vật có vú cùng một lúc sử dụng cả khứu giác, thị giác và thính giác. Những động vật ăn thịt có kích thước lớn tiến tới sát con vật săn (con mồi) mà không gây ra một tiếng động nào bằng cách lẩn trốn những cặp mắt sau những bình phong như hốc đá hay lùm cây và tránh được chiều gió thổi. Ba tính chất quan trọng lúc rình mồi là: ẩn náu kín đáo, chăm chú theo dõi và nhanh nhẹn, dứt khoát khi tấn công. Hổ Sumatra là loài trá hình, ngụy trang như những đường vằn trên lưng con hổ lẫn vào trong môi trường để dễ dàng săn mồi hơn.

Giai đoạn tiếp theo rà rượt đuổi con mồi: Có những kỹ thuật chính để săn bắt con mồi, các kiểu bắt mồi như theo đuổi, rình mồi, mai phục, thăm dò và tóm gọn con mồi. Sự rượt đuổi đòi hỏi những điều kiện thích nghi với tốc độ và sự nhanh nhẹn. Những con săn mồi tấn công những con mồi lớn hơn cơ thể nó hoặc tập hợp lại thành nhóm để tự vệ hay cùng nhau săn bắt và cùng nhau chia những con mồi săn được. Mèo, báo, hổ, sư tử chủ yếu rình mồi rồi bất chợt vồ mồi và phù hợp với việc kiếm ăn trong rừng có những bụi cây rậm rạp, cỏ mọc cao.

Cáo cũng rình mồi và vồ mồi bất chợt, nhiều khi chúng còn rượt đuổi con mồi và thích nghi vơi lối sống ở bìa rừng hoặc trong rừng thưa của cáo. Loài linh cẩu đốm Phi châu sử dụng những thủ đoạn dọa dẫm và quấy nhiễu cho đến khi con kia chịu không nổi phải bỏ đi cho yên thân, đây là tập tính cậy đông. Hải quỳ trông như đoá hoa cử động được, nhưng thường ở yên một chỗ, bám vào đá ngầm. Nó vẫn phải ăn để sống nhưng vì không thể đuổi theo con mồi, nó nhờ đến các xúc tu gây ngứa, khi con mồi tiến đến gần, xúc tu gây ngứa phóng ra cơ man ngòi nọc li ti khiến con mồi ngứa ngáy và nhanh chóng tê liệt.

Giai đoạn kết liễu nạn nhân: Những con săn mồi phải giết chết nạn nhân đã rồi mới ăn thịt nên phải xử lý nạn nhân trước. Những miếng mồi có kích thước to lớn phải được ăn dần ở nơi kín đáo, tránh những con mắt soi mói hoặc ít ra là không bị lấy cắp, ví dụ như báo hoa mai có tập tính tha miếng mồi lên cây để ăn. Mực thích ăn cua, tôm và những loài giáp xác khác, việc bắt loại mồi vỏ cứng này chẳng khó khăn lắm nhờ chúng có cả nghìn giác mút, rồi nhờ cái mỏ cứng, mực đục một lỗ trong vỏ cứng của con mồi rồi tiêm nước bọt vào, làm liệt con mồi, các mô hoá lỏng và mực chỉ việc hút.

Sư tử được ca tụng là chúa tể thao nguyên, sư tử săn cả những con mồi lớn nhất như trâu và linh dương đầu bò. Thành công gần như tuyệt đối của những kẻ săn mồi này là nhờ sự phối hợp giữa những kĩ năng. Sư tử sống thành bầy và tổng thể thành viên cùng nhau đi săn. Những sư tử con sớm học được những kĩ năng săn mồi nhờ game show chiến đấu cùng nhau. Tỉ lệ thành công xuất sắc trong cuộc đi săn của sư tử chỉ có 1/5 nhưng những năng lực săn mồi được nhấn mạnh vấn đề khi tất cả chúng ta xem xét những con mồi của chúng – đều là những động vật hoang dã lớn và có năng lực chống trả kinh khủng .

Giai đoạn thưởng thức miến ăn, con mồi. Những thú ăn thịt bé hơn: Cầy giông, cầy hương, mèo rừng thì mỗi ngày chúng ăn khoảng 3–4 con chuột mới no nhưng khi không bắt được mồi chúng cũng ăn cả sâu bọ và giun đất. Các loài thú vốn là ăn thịt như gấu ngựa nhưng do không đủ thức ăn chúng đã dần trở thành thú ăn tạp, ngoài thịt, thức ăn của chúng còn là trái cây (dẻ, chuối, sung, tai chua, củ mài, củ ráy).

• Danchin, E.; Giraldeau, L. & Cezilly, F. (2008). Behavioural Ecology. New York: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-920629-2.
• Hughes, Roger N, ed. (1989), Behavioural Mechanisms of Food Selection, London & New York: Springer-Verlag, p. v, ISBN 978-0-387-51762-9
• Raine, N.E.; Chittka, L. (2008). “The correlation of learning speed and natural foraging success in bumble-bees'”. Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences. 275 (1636): 803–808. doi:10.1098/rspb.2007.1652. PMC 2596909. PMID 18198141.
• Rapaport, L.G.; Brown, G.R. (2008). “Social influences on foraging behavior in young nonhuman primates:learning what, where and how to eat”. Evolutionary Anthropology: Issues, News, and Reviews. 17 (4): 189–201. doi:10.1002/evan.20180.
• Dugatkin, Lee Ann (2004). Principles of Animal Behavior.
• Lefebvre, Louis; Patrick Whittle; Evan Lascaris; Adam Finkelstein (1997). “Feeding innovations and forebrain size in birds”. Animal Behaviour. 53 (3): 549–560. doi:10.1006/anbe.1996.0330.
• Murphy, Christina M.; Breed, Michael D. (2008-04-01). “Time-Place Learning in a Neotropical Stingless Bee, Trigona fulviventris Guérin (Hymenoptera: Apidae)”. Journal of the Kansas Entomological Society. 81 (1): 73–76. doi:10.2317/JKES-704.23.1. ISSN 0022-8567.
• Hunt, G.J.; et al. (2007). “Behavioral genomics of honeybee foraging and nest defense”. Naturwissenschaften. 94 (4): 247–267. doi:10.1007/s00114-006-0183-1. PMC 1829419. PMID 17171388.
• Roch, S.; von Ammon, L.; Geist, J.; Brinker, A. (2018). “Foraging habits of invasive three-spined sticklebacks (Gasterosteus aculeatus) – impacts on fisheries yield in Upper Lake Constance”. Fisheries Research. 204: 172–180. doi:10.1016/j.fishres.2018.02.014.
• Cruz-Rivera, Edwin; Hay, Mark E. (2000-01-01). “Can quantity replace quality? food choice, compensatory feeding, and fitness of marine mesograzers”. Ecology. 81 (1): 201–219. doi:10.1890/0012-9658(2000)081[0201:CQRQFC]2.0.CO;2.
• Riedman, Marianne (1990). The pinnipeds: seals, sea lions, and walruses. Berkeley: University of California Press. ISBN 978-0-520-06497-3.
• le Roux, Aliza; Michael I. Cherry; Lorenz Gygax (ngày 5 tháng 5 năm 2009). “Vigilance behaviour and fitness consequences: comparing a solitary foraging and an obligate group-foraging mammal”. Behavioral Ecology and Sociobiology. 63 (8): 1097–1107. doi:10.1007/s00265-009-0762-1.
• Torres-Contreras, Hugo; Ruby Olivares-Donoso; Hermann M. Niemeyer (2007). “Solitary Foraging in the Ancestral South American Ant, Pogonomyrmex vermiculatus. Is it Due to Constraints in the Production or Perception of Trail Pheromones?”. Journal of Chemical Ecology. 33 (2): 435–440. doi:10.1007/s10886-006-9240-7. PMID 17187299.
• Patterson, E.M.; Mann, J. (2011). “The Ecological Conditions That Favor Tool Use and Innovation in Wild Bottlenose Dolphins (Tursiops sp.)”. PLOS One. 6 (7): e22243. doi:10.1371/journal.pone.0022243. PMC 3140497. PMID 21799801.
• Rutz, C.; et al. (2010). “The ecological significance of tool use in New Caledonian Crows”. Science. 329 (5998): 1523–1526. doi:10.1126/science.1192053. PMID 20847272.
• Goodall, Jane (1964). “Tool-using and aimed throwing in a community of free-living chimpanzees”. Nature. 201 (4926): 1264–1266. doi:10.1038/2011264a0. PMID 14151401.
• MacArthur RH, Pianka ER (1966), “On the optimal use of a patchy environment.”, American Naturalist, 100 (916): 603–9, doi:10.1086/282454, JSTOR 2459298
• Emlen, J. M (1966), “The role of time and energy in food preference”, The American Naturalist, 100 (916): 611–617, doi:10.1086/282455, JSTOR 2459299
• Stephens, D.W.; Brown, J.S. & Ydenberg, R.C. (2007). Foraging: Behavior and Ecology. Chicago: University of Chicago Press.
• Hrncir, Michael; Jarau, Stefan; Zucchi, Ronaldo; Barth, Friedrich G. (2000). “Recruitment behavior in stingless bees, Melipona scutellaris and M. quadrifasciata. II. Possible mechanisms of communication”. Apidologie. 31 (1): 93–113. doi:10.1051/apido:2000109.
• Boesch, C (1994). “Cooperative hunting in wild Chimpanzees”. Animal Behaviour. 48: 653–667.
• Gomes 2 Boesch, 1 CM 2 C (2011). “Reciprocity and trades in wild west African chimpanzees”. Behavioral Ecology and Sociobiology. 65: 2183–2196.
• Packer, C.; Scheel, D.; Pusey, A.E. (1990). “Why lions form groups: food is not enough”. American Naturalist. 136: 1–19. doi:10.1086/285079.
• Benoit-Bird, Kelly; Whitlow W. L. Au (January 2009). “Cooperative prey herding by the pelagic dolphin, Stenella longirostris” (PDF). JASA. 125.
• Creel, S; Creel N M (1995). “Communal hunting and pack size in African wild dogs, Lycaon pictus”. Animal Behaviour. 50 (5): 1325–1339. doi:10.1016/0003-3472(95)80048-4.
• BS Blades – Aurignacian Lithic Economy: Ecological Perspectives from Southwestern France Springer, ngày 31 tháng 1 năm 2001 Retrieved 2012-07-08 ISBN 0306463342

Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]

Source: https://bem2.vn
Category: Ứng dụng hay