Triệu Phong – Wikipedia tiếng Việt

Triệu Phong
Huyện Triệu Phong

HuyệnHành chínhVùngBắc Trung BộTỉnhQuảng TrịHuyện lỵThị trấn Ái TửTrụ sở UBNDSố 246, đường Lê Duẩn, thị trấn Ái TửPhân chia hành chính1 thị trấn, 17 xãThành lập1918Tổ chức lãnh đạoChủ tịch UBNDPhan Văn LinhChủ tịch HĐNDLê Cảnh BiênChủ tịch UBMTTQTrần Việt DũngChánh án TANDNguyễn Xuân HảiViện trưởng VKSNDDương Xuân SanhBí thư Huyện ủyLê Cảnh BiênĐịa lýTọa độ: Diện tích354,92 km2

Bản đồ huyện Triệu Phong

Vị trí huyện Triệu Phong trên bản đồ Việt Nam

Triệu PhongDân số (2019)Tổng cộng88.852 ngườiThành thị4.320 ngườiNông thôn84.532 ngườiMật độ306 người/km²Dân tộcKinh…KhácBiển số xe74-D1Websitetrieuphong.quangtri.gov.vn

Triệu Phong là một huyện thuộc tỉnh Quảng Trị, Việt Nam.

Vị trí địa lý[sửa|sửa mã nguồn]

Huyện nằm về phía Đông Nam của tỉnh và trãi ngang như một tấm khăn chùng từ nơi giáp giới với hai huyện Cam Lộ, huyện Đakrông ra đến biển đông ; chiều dài trên đất liền tư Tây sang Đông hơn 30 km, chiều rộng ở vùng đồng bằng từ 10 đến 13 km .
Huyện Triệu Phong nằm về phía đông nam của tỉnh và trải ngang như một tấm khăn chùng từ nơi giáp giới với hai huyện Cam Lộ và Đakrông ra đến Biển Đông ; chiều dài trên đất liền từ tây sang Đông hơn 30 km, chiều rộng ở vùng đồng bằng từ 10 đến 13 km. Diện tích tự nhiên của huyện là 354,92 km², dân số của huyện tính đến tháng 4/2009 là 108.657 người. [ 1 ]Thị trấn Ái Tử là TT kinh tế tài chính – văn hoá xã hội của huyện cách thành phố Đông Hà 7 km về phía nam và thị xã Quảng Trị 6 km về phía bắc. Triệu Phong là một huyện hầu hết gồm đồng bằng ven biển với một chút ít gò đồi thấp thuộc những xã Triệu Thượng và Triệu Ái ở phía tây, địa hình phía đông huyện là cồn cát, đụn cát trắng. Đoạn cuối của sông Thạch Hãn chảy ra cửa biển Cửa Việt nằm trên địa phận .

Điều kiện tự nhiên[sửa|sửa mã nguồn]

Địa hình huyện Triệu Phong nghiêng từ Tây sang Đông, được chia 3 vùng rõ ràng : gò đồi, đồng bằng và vùng cát ven biển :

• Vùng gò đồi chiếm 51,08% diện tích đất tự nhiên của huyện gồm các xã Triệu Thượng, Triệu Ái và một phần của xã Triệu Giang. Đây là nơi phát triển các loại cây công nghiệp, cây lấy gỗ kết hợp trồng cây hoa màu, cây lương thực và phát triển kinh tế trang trại.
• Vùng đồng bằng rộng từ 7 đến 8 km với diện tích chiếm 38,39% diện tích đất tự nhiên gồm các xã: Triệu Thành, Triệu Long, Triệu Đông, Triệu Hòa, Triệu Đại, Triệu Độ, Triệu Thuận, Triệu Phước, Triệu Trạch, Triệu Sơn, Triệu Trung, Triệu Tài, một phần của xã Triệu Giang và thị trấn Ái Tử.
• Phía Đông huyện là một dãi cát dài chạy theo bờ biển suốt từ Bắc chí Nam dài trên 15 km, rộng từ 4 đến 4,5 km với diện tích chiếm 10,53% đất tự nhiên của huyện gồm các xã Triệu Lăng, Triệu Vân, Triệu An. Đây là một phần của dãi tiểu Trường Sa. Có bờ biển dài 18 km. Ngư trường đánh bắt tập trung nhiều loài hải sản có giá trị kinh tế cao như mực, ghẹ, tôm, các loài cá phục vụ xuất khẩu.[2]

Huyện Triệu Phong nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới gió mùa gió mùa được phân thành 2 mùa : Mùa mưa rét và mùa khô nóng .Nhiệt độ trung bình hàng năm khoảng chừng 23 đến 25 °C, nhưng lại có biên độ giao động khá lớn ( tháng cao nhất 35 – 39 °C, tháng thấp nhất 12 – 13 °C ) Lượng mưa trung bình hàng năm là 2.500 – 2.700 mm, cao hơn mức trung bình của cả nước và phân bổ không đều, tập trung chuyên sâu đa phần là từ tháng 9 đến tháng 12 nên thường dễ gây hạn hán và lũ lụt .Chất đất vùng đồng bằng phì nhiêu, rất thuận tiện cho việc canh tác và đưa những loài cây cối mới có hiệu suất chất lượng cao vào sản xuất ; hứa hẹn một đời sống bình yên, no ấm ; xóm làng xanh tươi, phong phú .
Huyện Triệu Phong có 18 đơn vị chức năng hành chính cấp xã thường trực, gồm có thị xã Ái Tử ( huyện lỵ ) và 17 xã : Triệu Ái, Triệu An, Triệu Đại, Triệu Độ, Triệu Giang, Triệu Hòa, Triệu Lăng, Triệu Long, Triệu Phước, Triệu Sơn, Triệu Tài, Triệu Thành, Triệu Thuận, Triệu Thượng, Triệu Trạch, Triệu Trung, Triệu Vân .
Mảnh đất Triệu Phong chính thức thuộc về map nước Đại Việt từ năm 1306, lúc hai Châu Ô – Rí được vua Champa là Chế Mân làm sính lễ cưới Công chúa Huyền Trân – con gái vua Trần Nhân Tông. Từ năm đó về trước, sử cổ chỉ cho biết mảnh đất này là một phần của Bộ Việt Thường – một trong 15 Bộ của nước Văn Lang đời những Vua Hùng. Sau năm 207 ( trước Công nguyên ) là một phần của huyện Tỳ Cành, Q. Nhật Nam thời Bắc thuộc. Giữa thế kỷ IV lúc vua Champa là Phạm Văn đánh đuổi quân Hán ra khỏi Đèo Ngang, trở thành một phần đất của Châu Ô, thuộc Vương quốc Champa .Sau khi tiếp quản, nhà Trần cho di dân từ phía Bắc vào, khởi đầu quy trình hình thành làng xã và xây dựng đơn vị chức năng hành chính. Quá trình dời dân diễn ra 3 đợt chính :

• Đợt thứ nhất từ năm 1307: Trong đợt di dân này,số dân và số làng chưa nhiều. Theo sách minh chí của Trung Quốc, đến giưa thập kỷ thứ 2 thế kỷ XV (tức hơn một thế kỷ sau) cả hai Châu Thuận và Hoá mới chỉ có 79 làng với 1.470 nhà và 5.662 khẩu.
• Đợt thứ hai vào những năm đầu đời Lê Thánh Tông, là một đợt khá lớn. Theo sách Thiên Nam dư hạ tập viết năm 1483 thì riêng huyện Võ Xương đã có đến 53 làng. Năm 1553, sách Ô Châu cận lục của Dương Văn An ghi số làng 59. Lúc này các làng ở vùng đồng bằng đã khá nhiều, vùng trung du ít hơn, và dọc bãi cát chỉ có người ở, chưa hình thành làng xã.
• Đợt thứ ba bắt đầu từ khi Nguyễn Hoàng vào trấn thủ Thuận Hoá (1558) trở đi. Đây là đợt di dân lớn nhất. Hai thế kỷ sau, năm 1776, sách Phủ Biên tạp lục đã cho biết huyện Đăng Xương gồm có 5 tổng, 107 xã, 29 phường, 7 giáp (huyện Đăng Xương lúc đó còn bao gồm cả tổng An Phúc, huyện Hải Lăng và tổng An Lạc của huyện Cam Lộ, còn tổng Hoa La và tổng An Dã thuộc huyện Hải Lăng).

Từ đây, việc di dân, lập làng chỉ còn diễn ra trong khoanh vùng phạm vi nội bộ tỉnh và huyện ( số làng sau cách mạng tháng 8 / 1945 chỉ nhiều hơn số làng của năm 1776 là 23, trong đó tăng nhiều nhất là ở vùng trung du, miền núi ( tổng An Đôn ) .Song song với quy trình di dân, lập làng đã diễn ra quy trình hình thành đơn vị chức năng hành chính .Năm 1307, nhà Trần đổi tên Châu Ô thành Châu Thuận, đặt lỵ sở tại vùng Vệ Nghĩa ( xã Triệu Long giờ đây ). Về hành chính, nhà Trần chia Châu Thuận thành 4 huyện. Đất Triệu Phong hiện giờ là huyện Hoa Lãng ( nghĩa là đẹp và rộng thoáng ) .Năm 1469, vua Lê Thánh Tông định lại map quốc gia, đổi tên Hoa Lãng thành Võ Xương thuộc phủ Triệu Phong ( Phủ Triệu Phong lúc này gồm 6 huyện từ Cửa Việt vào Điện Bàn ( Quảng Nam – TP. Đà Nẵng ) .Năm 1604, Nguyễn Hoàng đổi thành huyện Đăng Xương, tuy nhiên phần đất của huyện Đăng Xương thời ấy khác với giờ đây .Năm 1801, đặt dinh Quảng Trị, phủ Triệu Phong thuộc dinh, lãnh 3 huyện Đăng Xương, Hải Lăng, Minh Linh .Năm 1830, đặt chức tri phủ kiêm luôn huyện Minh Lương, 2 huyện Đăng Xương, Hải Lăng chỉ thống hạt .Năm 1836, phủ chuyển vào kiêm thay luôn Đăng Xương thống hạt 3 huyện ( Minh Lương chia thành Minh Linh và Địa Linh ). Đời Duy Tân, phủ chỉ là một huyện lớn không còn thống hạt ). Tình trạng đó sống sót mãi đến đời Minh Mạng, Tự Đức và Khải Định mới từ từ kiểm soát và điều chỉnh lại thành mảnh đất như lúc bấy giờ. Quá trình kiểm soát và điều chỉnh địa phận như sau :

• Năm 1836, cắt tổng An Lạc về huyện Địa Linh (Gio Linh). Cắt tổng An Nhơn và 3 thôn Phương Long, Phú Hải, Thuận Đầu (thuộc tổng An Lưu) về huyện Hải Lăng. Cắt tổng An Dã và 2 làng Tam Hữu, Anh Hoa (Anh Kiệt thuộc tổng An Thái và phần lớn tổng Hoa La trừ các làng Thạch Hãn, Tý Lễ (Quy Thiện, Long Hưng, Tích Tường, Như Lệ nhập về huyện Đăng Xương).
• Năm 1842, cắt 4 thôn Phường Thiết, Tràng Thượng, Hoà Đức, Nội Đức của tổng An Đôn nhập về huyện Thành Hoá (nay là Cam Lộ).
• Năm 1844, do trùng với tên huý nhà Vua nên đổi Đăng Xương thành Thuận Xương.
• Năm 1867, cắt các làng Đông Lai, Thượng Nghĩa, Đông Hà, Tây Trì thuộc tổng An Đôn về huyện Thành Hoá, đồng thời các làng Hà Xá, Trung Chỉ, Điếu Ngao, Lộc Yên từ Thành Hoá về huyện Đăng Xương.
• Khoảng 1918-1919, đời Khải Định, qua cải cách hành chính, phủ chỉ là huyện lớn không kiêm lý huyện và Thuận Xương trở thành phủ, lấy tên là phủ Triệu Phong, gồm 5 tổng (An Đôn, Bích La, An Dã, An Cư và An Lưu).
• Năm 1920, chuyển các thôn Duy Phiên, Thanh Xuân, Xuân Thành từ huyện Gio Linh về phủ Triệu Phong.

Sau Cách mạng tháng 8 năm 1945, chính quyền cách mạng bỏ đơn vị tổng lập thành xã gồm một số làng.

Tháng 10 năm 1946, toàn huyện có 14 xã ), bỏ đơn vị chức năng phủ thành huyện .Năm 1950, triển khai chủ trương của tỉnh từ 14 xã đã hợp nhất thành 10 xã lớn .Năm 1956, Nước Ta Cộng hòa chia Triệu Phong thành 18 xã thuộc 3 Q. hành chính riêng không liên quan gì đến nhau là Triệu Phong, Đông Hà và Ba Lòng .

Từ năm 1976 đến nay[sửa|sửa mã nguồn]

Năm 1977, huyện Triệu Phong hợp nhất với Hải Lăng thành huyện Triệu Hải .Ngày 11 tháng 5 năm 1981, xây dựng thị xã Quảng Trị .Ngày 11 tháng 9 năm 1981, chuyển hai xã Triệu Lương và Triệu Lễ về thị xã Đông Hà quản trị ( nay là hai phường Đông Lương và Đông Lễ thuộc thành phố Đông Hà ) .Ngày 17 tháng 9 năm 1981, theo đó :

• Chia xã Ba Lòng thành hai xã lấy tên là xã Ba Lòng và xã Triệu Nguyên
• Chia xã Triệu Vân thành hai xã lấy tên là xã Triệu Vân và xã Triệu An.

Từ năm 1989, tách thị xã Quảng Trị ra để xây dựng thị xã Quảng Trị .Năm 1990, huyện Triệu Hải được tách thành hai huyện Triệu Phong, Hải Lăng và thị xã Quảng Trị, huyện Triệu Phong gồm 21 xã : Ba Lòng, Hải Phúc, Triệu Ái, Triệu An, Triệu Đại, Triệu Độ, Triệu Đông, Triệu Giang, Triệu Hòa, Triệu Lăng, Triệu Long, Triệu Nguyên, Triệu Phước, Triệu Sơn, Triệu Tài, Triệu Thành, Triệu Thuận, Triệu Thượng, Triệu Trạch, Triệu Trung, Triệu Vân .Ngày 1 tháng 8 năm 1994, xây dựng thị xã Ái Tử từ phần đất của xã Triệu Ái .Đến năm 1997, cắt 3 xã Ba Lòng, Triệu Nguyên, Hải Phúc về huyện Đa Krông, huyện Triệu Phong còn lại 18 xã và 1 thị xã. [ 3 ]Ngày 1 tháng 1 năm 2020, sáp nhập xã Triệu Đông vào xã Triệu Thành. [ 4 ]Huyện Triệu Phong có 1 thị xã và 17 xã như lúc bấy giờ .

• Đường bộ có Quốc lộ 1A chạy qua
• Đường Quốc lộ 49C có điểm đầu tại Cầu Cửa Việt (huyện Gio Linh) và điểm cuối tại ranh giới xã Triệu Trung và huyện Hải Lăng
• Đường sắt Thống Nhất Bắc-Nam chạy dọc theo quốc lộ 1A
• Đường thủy có sông Thạch Hãn với cảng Cửa Việt
• Đây cũng là địa phương có dự án Đường cao tốc Quảng Trị – Đà Nẵng đi qua đang được xây dựng.

Triệu Phong có Quốc lộ 1A và đường tàu xuyên Việt đi qua .Ngoài những tuyến đường quan trọng nói trên, Triệu Phong có 5 tỉnh lộ, đó là :

• Tỉnh lộ 6 từ thị trấn Ái Tử đi Thượng Phước lên đến Cùa (Cam Lộ).
• Tỉnh lộ 578b là tuyến đường được nâng cấp từ một phần đường huyện ĐH 40 và đường vào Cầu Đại Lộ: Điểm đầu tại Cầu Đại Lộc, điểm cuối giao QL49C tại km8+500.
• Tỉnh lộ 579: Dài 6 km từ thị trấn Ái Tử đến xã Triệu Ái.

Từ những tỉnh lộ, nhiều tuyến đường huyết mạch nối huyện đã được góp vốn đầu tư tăng cấp như :

• Đường Ba Bến – Triệu Lăng
• Đường Triệu Tài – thị trấn Ái Tử
• Đường Đại – Độ – Thuận – Phước
• Đường Chợ Cạn – Bồ Bản
• Đường Cửa Việt – Mỹ Thủy.

Trên địa phận huyện có con sông lớn chảy qua là sông Thạch Hãn, có con sông đào Vĩnh Định và hai con sông khác là sông Vĩnh Phước và sông Ái Tử. [ 1 ]

Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]

Cổng thông tin điện tử: Huyện Triệu Phong Lưu trữ 2018-07-26 tại Wayback Machine.

Source: https://bem2.vn
Category: TỔNG HỢP