Những chiêu lừa tiền qua Facebook, điện thoại, online thời Covid

• David Robson
• BBC Future

13 tháng 9 2021Nguồn hình ảnh, Getty Images

Vài tuần qua, tôi nhận được một số tin nhắn bất ngờ qua điện thoại.

Trong đó, có một tin nhắn trông như thể từ ngân hàng nhà nước gửi đến, cảnh báo nhắc nhở tôi về trò lừa đảo sắp xảy ra .

Tin nhắn có nội dung như sau: Trong tài khoản của bạn, thông tin về một người nhận chi trả MỚI, có tên là MR A HANKIN, vừa được cài đặt. Nếu bạn KHÔNG thực hiện việc này, hãy mở website…

Sau đó là một website trông có vẻ như như ngân hàng nhà nước thương mại lớn .

Tiếp đến là tôi nhận được tin nhắn trong hộp thư thoại, nói rằng tôi có dính líu đến tội phạm: Cuộc gọi này là về hoạt động phi pháp xảy ra với mã số Bảo hiểm Xã hội của bạn. Việc phớt lờ cuộc gọi có thể khiến bạn gặp rắc rối về mặt pháp lý.

Cuối cùng, tôi nhận được tin nhắn qua điện thoại từ một bác sĩ phẫu thuật trong khu vực tôi sống :

Gửi ông ROBSON,

Ông được mời đăng ký lịch chích ngừa vaccine Covid-19. Nhấn vào đường link sau để đặt hẹn cho mũi tiêm đầu tiên, hoặc thông tin cho chúng tôi biết ông đã có lịch chích ngừa ở nơi khác: accurx.thirdparty.nhs.uk/r/

Nội dung của mỗi tin nhắn có vẻ như như có ích, và đường link đến website trông hơi lạ, nhưng đủ hài hòa và hợp lý khiến người ta không hoài nghi gì mà truy vấn thử .Nhưng chỉ có mỗi cuộc hẹn tiêm ngừa là có vẻ như là thật. Hai tin nhắn bên trên là lừa đảo, tìm cách dụ tôi phân phối thông tin cá thể cho website lừa đảo .Nội dung của những tin nhắn thật và tin nhắn lừa đảo cực kỳ giống nhau, khiến ta không có cách nào biết nên tin ai .Cũng như tôi, chắc bạn cũng chú ý số lượng tin nhắn có vẻ như lừa đảo gần đây tăng lên – và có 1 số ít tài liệu cho thấy điều này thực sự đang xảy ra .Trung tâm An ninh Mạng Quốc gia Anh Quốc ghi nhận đã gỡ bỏ số lượng những website và ứng dụng trên mạng lừa đảo trong năm 2020 nhiều gấp 15 lần so với năm 2019, trong khi FBI cũng cho biết số lượng khiếu nại về tội phạm trên internet ở Hoa Kỳ tăng gần 70 %. Mỗi ngày, giới tiếp thị quảng cáo lại có thêm bài mới về đủ trò lừa đảo .Có vẻ như đại dịch đã tạo ra thực trạng đặc khiến lừa đảo trên mạng nở rộ, cũng như những loại lừa đảo kiếm tiền từ nỗi sợ và sự lo âu của mọi người trong quy trình tiến độ cách ly và đầy không an tâm .Để tránh bị lừa, ta cần cẩn trọng cao hơn với một số ít thủ pháp mà bọn lừa đảo dùng để qua mặt ta .

Quy luật lừa đảo

Tất nhiên lừa đảo trên mạng đã luôn là vấn nạn từ thuở khởi đầu có internet. Cụm từ ” phishing ” ( lừa đảo chiếm đoạt thông tin ) được ý tưởng sau những vụ gài bẫy nhằm mục đích chiếm đoạt thông tin những thông tin tài khoản AOL giữa thập niên 1990 .Ngày nay, hoàn toàn có thể bạn rất quen thuộc với chiêu này – những email đầy lỗi chính tả, mời gọi bạn nhận đống tiền khổng lồ từ trên trời rơi xuống từ người họ hàng chẳng quen biết hay nhà hảo tâm phong phú, chỉ cần có số thông tin tài khoản của bạn thôi để chuyển tiền cho bạn .Nguồn hình ảnh, Getty ImagesChụp lại hình ảnh ,Chuyển phát hàng đã trở thành chút niềm vui trong thời kỳ cách ly và bọn hacker đã tận dụng chiêu nàyNhưng giải pháp của bọn lừa đảo lấy thông tin dần phức tạp hơn qua thời hạn .Dùng những thông tin lấy từ mạng xã hội, giờ đây chuyện vẽ vời ra những tin nhắn thích hợp với thực trạng từng cá thể để nội dung nhắn có vẻ như thuyết phục hơn khá là thuận tiện – quy trình này gọi là ” lừa đảo đúng người ” ( spear phishing ) .Kẻ lừa đảo cũng tận dụng việc người dùng sử dụng điện thoại nhiều hơn, số lượng tin nhắn SMS lừa đảo ( còn gọi là ” smishing ” ) cũng tăng lên .Lĩnh vực nghiên cứu và điều tra tâm ý đang bắt kịp với tình hình yếu tố, với nhiều điều tra và nghiên cứu nghiên cứu và phân tích nội dung của những vụ tiến công để vạch ra một số ít thủ pháp lừa đảo đơn thuần .Thủ thuật thứ nhất là sự hời hợt : chúng sẽ cố sử dụng 1 số ít thông tin nhìn có vẻ như quen mắt – ví dụ như tên hoặc logo của ngân hàng nhà nước lớn – để khiến bạn tin cậy nhanh gọn .Hầu hết những trò lừa sau đó sẽ cố kích thích cảm hứng rất mạnh, khiến ta lập tức không hề tâm lý thấu đáo nữa .Chiêu này hoàn toàn có thể hứa hẹn phần quà ngay lập tức, hoặc rình rập đe dọa. ( Tôi khám phá thì thấy kẻ lừa đảo hoàn toàn có thể sử dụng chiêu rất hiệu suất cao – là cảnh báo nhắc nhở bạn về một vụ lừa đảo sắp xảy ra, bạn phải hành vi ngay, và để hành vi thì phải phân phối thông tin thông tin tài khoản ) .Một trong số những chiêu hèn kém nhất, là kẻ lừa đảo giả làm luật sư hay bác sĩ, giả làm người thân trong gia đình trong mái ấm gia đình hay đồng nghiệp cần trợ giúp tiền khẩn cấp. ” Thường thì xúc cảm xấu đi là hiệu suất cao nhất, ” Cleotilde Gonzalez, giáo sư về khoa học trong sự ra quyết định hành động tại Đại học Carnegie Mellon ở Pittsburgh, Pennsylvania cho biết .Thứ ba là, hầu hết những vụ lừa đều đưa ra trường hợp ” không còn thời hạn ” buộc ta phải hành vi ngay lập tức. Điều này là thiết yếu, vì có năng lực là bạn sẽ hành vi trước khi kịp có tâm lý phê phán gì. Bạn quá vội vì sợ lỡ cơ hội, bạn quên mất mình có năng lực bị lừa .Nhiều vụ lừa đảo phối hợp cả ba yếu tố trên để tạo ra chiêu lừa cực mạnh. Xem xét những cuộc gọi vờ như từ cơ quan thuế thường trực, hay cơ quan phòng chống tội phạm vương quốc, cảnh báo nhắc nhở bạn hoàn toàn có thể bị án phạt hay phải ra tòa nếu không hành vi ngay ( và hành vi thường là đọc thông tin thông tin tài khoản ngân hàng nhà nước ) .Trước trường hợp bị rình rập đe dọa khẩn cấp, ít ai hoàn toàn có thể tâm lý thấu đáo .

“Sự cảnh giác của bạn lập tức bị giảm sút trong những tình huống như vậy, và cảm xúc sẽ lấn qua khả năng suy nghĩ thấu đáo khi ra quyết định,” Gareth Norris, nhà tâm lý từ Đại học Aberystwyth ở Anh Quốc cho hay, gần đây ông có tổng hợp nghiên cứu về lừa đảo trên Tạp chí Tâm lý Cảnh sát và Tội phạm.

Đáng quan ngại ở chỗ, điện thoại mưu trí khiến ta càng dễ bị sa vào trường hợp bị tiến công hơn .Chẳng hạn, màn hình hiển thị nhỏ hơn khiến ta khó mà quan sát kỹ cụ thể. Thứ hai, ta dành quá nhiều thời hạn trao đổi qua điện thoại đến mức ta có khuynh hướng đọc và phản hồi tin nhắn qua điện thoại hơn so với việc xem email từ màn hình hiển thị máy tính để bàn. Những thông tin này hoàn toàn có thể bị bỏ lỡ, tối thiểu là vào lúc bắt đầu .Một nhà điều tra và nghiên cứu thậm chí còn đã tìm hiểu và khám phá sâu đến mức miêu tả ” vòng lặp hành vi Pavlov “, nghĩa là âm thanh tin nhắn mới kích thích chút hưng phấn nhỏ về xúc cảm, tiếp theo là cảm xúc câu thúc phải vấn đáp tin nhắn. Và ta khó có năng lực tâm lý thâm thúy gì nếu nó kích thích hành vi theo thói quen .Mạng xã hội như Facebook có vẻ như khiến rủi ro tiềm ẩn đặc biệt quan trọng tăng cao, khi kẻ lừa đảo hoàn toàn có thể lừa trúng nhiều người hơn – có lẽ rằng vì chúng hoàn toàn có thể tích lũy được nhiều thông tin và cá thể hóa tin nhắn gửi đi, và vì ta quá hào hứng tạo những nhóm bạn hữu trên mạng .Đơn giản là bạn càng sử dụng một mạng xã hội nhiều thì nhiều năng lực là bạn sẽ càng dễ bị lừa trên chính ứng dụng đó .Tệ hơn nữa là, ta thường sử dụng điện thoại mưu trí trong trường hợp xao nhãng, ví dụ như khi ta đang đi đâu đó, hoặc phải vấn đáp tin nhắn với ai, hoặc đang xem video .Mọi người cũng thường ngồi quẹt điện thoại khi đi xe bus, xem phim hoặc thậm chí còn khi đang chuyện trò với bè bạn, rồi ta còn liên tục chuyển qua xem từ ứng dụng này tới việc này việc khác, ta không thực sự tập trung chuyên sâu vào việc đang làm .Nguồn hình ảnh, Getty ImagesChụp lại hình ảnh ,Hầu hết mọi người dùng điện thoại khi đang thao tác khác, nghĩa là ta ít cẩn trọng hơn để phân biệt trò lừa đảoMột nghiên cứu và điều tra theo dõi 50 người dùng điện thoại mưu trí suốt một tuần cho thấy người dùng chuyển từ ứng dụng này sang ứng dụng khác khoảng chừng 101 lần / ngày, trong khi đó họ chỉ dành 2 giờ 30 phút nhìn vào màn hình hiển thị. Kết quả của việc thao tác đa nhiệm là ta ít chú ý quan tâm đến cụ thể hơn – điều này, một lần nữa, khiến kẻ lừa đảo thuận tiện che mắt ta hơn .” Nếu bạn đang xài iPhone, xem tin nhắn Facebook hoặc nhanh gọn cố gắng nỗ lực đọc xem tin nhắn SMS vừa tới có nội dung gì, thì năng lực cao là bạn sẽ lọt bẫy lừa đảo lấy thông tin, ” Gonzalez cho biết .Vì nhiều người giành thời hạn sử dụng điện thoại hoặc máy tính bảng hơn là sử dụng máy tính để bàn, cũng không có gì quá bất ngờ khi những hacker và kẻ lừa đảo tập trung chuyên sâu tiến công vào thiết bị di động nhiều hơn .Bạn hoàn toàn có thể nghĩ là bạn quá mưu trí, sao mà lọt bẫy được – nhưng ta cũng nên thận trọng với sự tự tin quá mức này, Norris cho biết : Nhiều người rất mưu trí và có tri thức vẫn bị lừa. Ông cũng khá nghi vấn với quan điểm cho rằng người cao tuổi đương nhiên dễ bị lừa hơn thế hệ thiên niên kỷ hay thế hệ Z.” Ta thường có hình ảnh định kiến về những người già cả tin, nhưng người già sử dụng công nghệ tiên tiến ít hơn và hay hoài nghi hơn, [ trong khi đó ] người trẻ sử dụng công nghệ tiên tiến suốt ngày, họ dùng điện thoại suốt, ” Norris san sẻ. ” Và thực sự là, họ phân phối thông tin khá tự do, và họ không quá lo ngại về điều đó. “

Đại dịch lừa đảo

Vì những điều này, mối rình rập đe dọa lừa đảo trong dịch bệnh đã tăng rất nhanh trong dịch Covid-19 – kẻ lừa đảo nhanh gọn tìm thấy nhiều cách mới để tận dụng tình thế .Vì thực trạng cách ly và thiếu liên hệ với bạn hữu, người thân trong gia đình, nhiều người rơi vào cảm hứng khổ sở và điều đó khiến họ càng khó tâm lý lý trí hơn. Chẳng hạn như nỗi sợ, người ta đã chứng tỏ nỗi sợ làm nhiễu năng lực ra quyết định hành động của mọi người .Những trò lừa như hứa hẹn tiêm vaccine sớm, hay hy vọng tương hỗ kinh tế tài chính, là những minh họa nổi bật về việc tận dụng sự khó khăn vất vả của ta trong dịch bệnh .Một nghiên cứu và điều tra khám phá trên Instagram và Twitter trong những tháng đầu dịch bệnh năm 2020 đã ghi nhận hàng ngàn nội dung có dính tới lừa đảo thương mại hoặc chữa bệnh lừa đảo, cũng như những loại sản phẩm có tương quan đến Covid-19 .Một điều tra và nghiên cứu khác xem xét những cuộc tiến công trên mạng trong vài tuần dịch bệnh. Các nhà nghiên cứu thấy có 3-4 chiến dịch lừa đảo quy mô lớn – đa phần là dạng lừa đảo chiếm đoạt thông tin – cũng như hacker tìm cách tận dụng chủ trương đổi khác liên tục của chính phủ nước nhà khi phản ứng với dịch Covid-19 .Cảm xúc bị tuột dốc, cảm xúc đơn độc hoàn toàn có thể sẽ đẩy ta tới thực trạng dễ bị ảnh hưởng tác động bởi những chiêu lừa chỉ tương quan rất ít đến đại dịch .Tin nhắn giả từ shop kinh doanh nhỏ hoặc dịch vụ chuyển phát ví dụ điển hình, cũng đem lại chút cảm hứng phấn khích khi nhận được hàng hay quà Tặng Ngay giật mình – điều này càng có ý nghĩa khi ta bị mắc kẹt trong nhà .” Những trò lừa dính tới Covid-19 là chỉ dấu thực sự cho thấy kẻ lừa đảo thích ứng với biến hóa trong quốc tế quanh chúng nhanh gọn và hiệu suất cao đến mức nào, ” Trưởng Thanh tra Gary Robinson, chỉ huy đội phòng chống tội phạm qua thẻ và những hình thức chi trả thuộc Sở Cảnh sát Q. City of London, cho biết .Do thực trạng phong toả, ta phải dựa nhiều hơn vào tiếp xúc qua mạng – dù là để giữ liên lạc với bạn hữu, người thân trong gia đình, để thao tác từ nhà, hay để đặt hàng shopping từ xa. Điều này giúp kẻ lừa đảo có thời cơ dụ ta sa bẫy nhiều hơn, Gonzalez cho biết .Nguồn hình ảnh, Getty ImagesChụp lại hình ảnh ,Đại dịch đã khiến mọi người cảm thấy bị cô lập hơn, khiến họ càng dễ bị lừa đảo” Có nhiều người sử dụng phương tiện đi lại điện tử để liên lạc với nhau hơn, ” bà cho biết. Quan trọng là, tỷ suất tin nhắn thật so với tin nhắn lừa đảo vẫn còn cao nên ta quên mất mình phải cẩn trọng, bà lý giải .Bà Gonzalez lo ngại rủi ro đáng tiếc tăng cao nhưng vẫn ít người biết. ” Người sử dụng giờ đây đã trở nên cẩn trọng hơn một chút ít với bọn lừa đảo và hoàn toàn có thể nhận ra nhiều kiểu tiến công hơn, nhưng việc tìm hiểu và khám phá của họ vẫn rất chậm so với những gì bọn tiến công đang làm, ” bà nói .Dù không có cách nào tuyệt vời và hoàn hảo nhất để bảo vệ bản thân, Norris và Gonzalez đống ý cho rằng ta nên mở màn bằng cách cai, không cho bản thân phải phản hồi tức thì với bất kể tin nhắn nào mới nhận .

“Hãy cho bạn thêm thời gian để nghĩ, tin này có phải là thật không?” Norris giải thích. Và nếu có đường link trong tin nhắn, ta nên tự gõ lại nó, hơn là nhấn vào. Điều này sẽ giúp ta phát hiện thứ bất thường trong đường dẫn URL.

Rốt cuộc là ta cần phải luôn luôn cẩn trọng – và nhớ rằng kẻ lừa đảo sẽ luôn đi trước ta một bước với chiêu lừa khôn khéo mới mẻ và lạ mắt nào đó .” Khi đại dịch Covid-19 đến khoảng chừng nào đó gần như kết thúc, bạn sẽ thấy bọn lừa đảo sẽ lập tức lượm ngay chiêu mới để lừa mọi người dính bẫy, ” Robinson Kết luận .

David Robson là tác giả quyển sách “Bẫy Trí Tuệ: Tại sao Người Thông Minh vẫn Mắc lỗi Ngớ ngẩn”, tác phẩm khám phá cách cải tiến sự suy nghĩ, khả năng ra quyết định và học tập. Tài khoản Twitter của ông là @d_a_robson.

Source: https://bem2.vn
Category: TỔNG HỢP