Giới thiệu khái quát huyện Đức Phổ – Tỉnh Quảng Ngãi – https://bem2.vn

Giới thiệu khái quát huyện Đức Phổ

​ Hình thể của huyện trải dài theo bờ biển phía nam tỉnh Quảng Ngãi, có trục giao thông vận tải Quốc lộ 1 và đường tàu Thống Nhất chạy qua. Diện tích : 371,67 km2. Dân số : 153.684 người ( năm 2005 ). Mật độ dân số : 413 người / km2 ( 1 ). Đơn vị hành chính thường trực gồm 14 xã ( Phổ Hòa, Phổ Thuận, Phổ Văn, Phổ Phong, Phổ An, Phổ Quang, Phổ Ninh, Phổ Minh, Phổ Nhơn, Phổ Cường, Phổ Khánh, Phổ Thạnh, Phổ Châu, Phổ Vinh ), 1 thị xã ( Đức Phổ, huyện lị ), với 91 thôn, tổ dân phố ; trong đó :

Xã Phổ Hòa có 4 thôn: An Thường, Hòa Thạnh, Nho Lâm, Hiển Văn;

Xã Phổ Thuận có 7 thôn : Kim Giao, Mỹ Thuận, Thanh Bình, Thiệp Sơn, An Định, Vùng 4, Vùng 5 ;

Xã Phổ Văn có 5 thôn : Văn Trường, Đông Quan, Tập An Nam, Tập An Bắc, Thủy Triều ;

Xã Phổ Phong có 7 thôn : Hiệp An, Gia An, Hùng Nghĩa, Vạn Lý, Trung Liêm, Tân Phong, Vĩnh Xuân ;

Xã Phổ An có 4 thôn : An Thổ, An Thạch, Hội An 1, Hội An 2 ;

Xã Phổ Quang có 4 thôn : Hải Tân, Du Quang, Bàn An, Phần Thất ;

Xã Phổ Ninh có 5 thôn : An Trường, An Ninh, Vĩnh Bình, Thanh Lâm, Lộ Bàn ;

Xã Phổ Minh có 7 thôn : Tân Tự, Sa Bình, Tân Mỹ, Lâm An, Hải Môn, Tân Bình, Trường Sanh ;

Xã Phổ Nhơn có 9 thôn : An Tây, An Điền, An Lợi, An Sơn, Phước Hạ, Nhơn Phước, Bích Chiểu, Thới Thượng, Nhơn Tân ;

Xã Phổ Cường có 7 thôn : Lâm Bình, Mỹ Trang, Xuân Thành, Thanh Sơn, Nga Mân, Bàn Thạch, Thủy Thạch ;

Xã Phổ Khánh có 7 thôn : Diên Trường, Trung Sơn, Vĩnh An, Quy Thiện, Phước Điền, Trung Hải, Phú Long ;

Xã Phổ Thạnh có 9 thôn : Long Thạnh 1, Long Thạnh 2, Thạnh Đức 1, Thạnh Đức 2, Tân Diêm, La Vân, Thạch Bi 1, Thạch Bi 2, Đồng Vân ;

Xã Phổ Châu có 4 thôn : Vĩnh Tuy, Tấn Lộc, Hưng Long, Châu Me ;

Xã Phổ Vinh có 6 thôn : Trung Lý, Phi Hiển, Lộc An, Đông Thuận, Khánh Bắc, Nam Phước ;

Thị trấn Đức Phổ có 6 tổ dân phố, tên gọi theo thứ tự từ tổ 1 đến tổ 6 .

Đức Phổ là huyện đồng bằng chạy dài theo biển, nơi có di chỉ Văn hóa Sa Huỳnh nổi tiếng, là nơi đất đai canh tác không rộng, điều kiện kèm theo sản xuất không được thuận tiện cho sự tăng trưởng nông nghiệp, nhưng nhờ nằm trên những trục giao thông vận tải huyết mạch ( Quốc lộ 1, Quốc lộ 24 ), có trên 40 km bờ biển nên có thế mạnh về ngư nghiệp, thương mại – dịch vụ, du lịch, góp thêm phần vào tăng trưởng kinh tế tài chính của huyện nói riêng và tỉnh Quảng Ngãi nói chung .

Về hành chính: Trước kia địa bàn Đức Phổ nằm trong huyện Khê Cẩm đời nhà Hồ, huyện Mộ Hoa đời nhà Lê và Mộ Đức đời nhà Nguyễn. Năm 1890 (Thành Thái năm thứ 2), những xã “thượng bạn” thuộc Mộ Đức cắt ra và đặt thành châu Đức Phổ thuộc Nha sơn phòng Nghĩa Định. Năm 1899 (Thành Thái năm thứ 11), phần lớn các tổng Cảm Đức, Triêm Đức, Tri Đức được tách ra khỏi Mộ Đức lập thành huyện Đức Phổ. Năm 1906, 3 tổng đổi tên là Phổ Cảm, Phổ Tri và Phổ Vân với 78 xã.

Sau Cách mạng tháng Tám năm 1945, huyện Đức Phổ đổi tên là huyện Nguyễn Nghiêm ( tên Bí thư Tỉnh ủy tiên phong của tỉnh Quảng Ngãi ) ( 2 ), nhưng chỉ một thời hạn ngắn rồi đổi lại là Đức Phổ. Các tổng cũng có sự đổi tên : tổng Phổ Cảm đổi là tổng Trần Kha, tổng Phổ Tri đổi là tổng Huỳnh Lầu, tổng Phổ Vân đổi là tổng Phan Bằng ( tên những nhà yêu nước địa phương ), nhưng cũng chỉ trong một thời hạn ngắn thì quay lại tên cũ và xóa bỏ luôn cấp tổng. Đức Phổ được hoạch định lại đơn vị chức năng hành chính với 13 xã đều lấy chữ Phổ làm đầu : Phổ Phong, Phổ Thuận, Phổ Văn, Phổ Quang, Phổ An, Phổ Nhơn, Phổ Ninh, Phổ Hòa, Phổ Minh, Phổ Vinh, Phổ Khánh, Phổ Cường, Phổ Thạnh. Dưới xã là thôn. Các thôn thường lấy tên làng xã cũ .

Sau khi tiếp quản, đến năm 1958 chính quyền sở tại TP HCM xây dựng Q. Đức Phổ, đổi tên gọi những xã, đặt hai xã mới, tổng số có 15 xã, vẫn lấy chữ Phổ ở đầu, nhưng đổi tên chữ sau : xã Phổ Hòa đổi là xã Phổ Đại ; xã Phổ Thuận đổi là xã Phổ Long ; xã Phổ Văn đổi là xã Phổ Hưng ; xã Phổ Phong đổi là xã Phổ Nghĩa ; xã Phổ An đổi là xã Phổ Lợi ; xã Phổ Quang đổi là xã Phổ Xuân ; xã Phổ Ninh đổi là xã Phổ Bình ; xã Phổ Minh đổi là xã Phổ Tân ; xã Phổ Nhơn đổi là xã Phổ Phước ; xã Phổ Cường đổi là xã Phổ Trang ; xã Phổ Khánh đổi là xã Phổ Trung, một phần tách lập thành xã Phổ Hiệp ; xã Phổ Thạnh đổi là xã Phổ Thạch, tách một phần lập xã Phổ Châu ; xã Phổ Vinh đổi là xã Phổ Thành .

Phía kháng chiến vẫn gọi là huyện Đức Phổ và những tên xã có từ thời chống Pháp. Riêng 2 xã Phổ Hiệp, Phổ Châu do chính quyền sở tại Hồ Chí Minh tách lập vẫn được dùng và cũng được gọi là Phổ Hiệp, Phổ Châu .

Sau năm 1975, Đức Phổ vẫn giữ nguyên địa giới hành chính đã có và có 13 xã như thời kháng chiến chống Pháp ( xã Phổ Hiệp nhập lại vào xã Phổ Khánh, xã Phổ Châu nhập lại vào xã Phổ Thạnh ). Đến năm 1999, xã Phổ Châu lại được tách lập thành 1 xã, là xã cực nam của tỉnh Quảng Ngãi. Năm 1987, thị xã Đức Phổ được xây dựng từ thôn Vĩnh Lạc và một phần thôn Vĩnh Bình xã Phổ Ninh, thôn Trường Sanh xã Phổ Minh, thôn An Thọ, An Lạc xã Phổ Hòa. Năm 2005, khởi đầu có dự án Bất Động Sản thiết kế xây dựng thị xã Đức Phổ thành thị xã. Đến nay, Đức Phổ có 14 xã và 1 thị xã ( đã kể trên ) .

Về tự nhiên: Đức Phổ có địa hình phức tạp, đa dạng, bị chia cắt mạnh, núi và đồng bằng xen kẽ, một số nhánh núi của dãy Trường Sơn chạy ra tận bờ biển. Có 3 dạng địa hình: 1) Vùng bắc và nam sông Trà Câu có địa hình tương đối bằng phẳng, là vùng trọng điểm sản xuất lúa; 2) Vùng nam sông Trà Câu đến núi Dâu có núi và đồng bằng xen kẽ, có nhiều sông, suối, địa hình phức tạp, chia cắt mạnh, độ dốc giảm từ tây sang đông, thường bị ngập úng vào mùa mưa; 3) Vùng nam núi Dâu đến đèo Bình Đê chủ yếu là đồi núi và có một số dãy núi chạy suốt ra bờ biển, có một ít đồng bằng nhỏ hẹp nằm cạnh các suối và xen kẽ với núi.

Đồi núi: Trên địa bàn Đức Phổ rải rác có các đồi núi, như núi Dâu, núi Cửa, một phần núi Lớn (núi Dầu Rái), núi Giàng, núi Bé, núi Xương Rồng, núi Chóp Vung, núi Nga, núi Mồ Côi, núi Diêm, núi Giàng Thượng, núi Giàng Hạ, núi Sầu Đâu, núi Khỉ, núi Chà Phun, núi Làng…

Sông ngòi: Lớn nhất là sông Trà Câu, số còn lại chỉ là sông suối nhỏ bắt nguồn từ huyện Ba Tơ chảy về với đặc điểm chung là diện tích lưu vực hẹp, sông nhỏ, lòng dốc.

Sông Trà Câu bắt nguồn từ vùng đông nam huyện Ba Tơ, đoạn trên gọi là sông Ba Liên hay sông Vực Liêm, chảy theo hướng tây – tây-bắc đến đông – đông nam rồi đổ ra cửa biển Mỹ Á. Sông Trà Câu được coi là một trong những con sông lớn của tỉnh Quảng Ngãi .

Sông Lò Bó bắt nguồn từ vùng núi phía nam huyện, có độ cao 300 m, chảy theo hướng tây nam – hướng đông bắc, diện tích quy hoạnh lưu vực khoảng chừng 36 km2, chiều dài 27,8 km .

Sông Thoa là chi lưu của sông Vệ, chảy qua địa phận Mộ Đức và đông huyện Đức Phổ, hợp dòng ở hạ lưu với sông Trà Câu đổ ra cửa biển Mỹ Á .

Sông Trường dài 4 km, hợp với hạ lưu sông Lò Bó và cùng đổ ra cửa biển Mỹ Á .

Đồng bằng: Vùng dốc dọc sông Trà Câu, trên địa phận các xã Phổ Phong, Phổ Thuận, Phổ Văn, Phổ An, Phổ Quang có đồng bằng tương đối rộng, là vùng trọng điểm sản xuất lúa của Đức Phổ. Vùng đất nam sông Trà Câu đến núi Dâu và từ núi Dâu đến đèo Bình Đê chỉ có đồng bằng nhỏ hẹp, bị chia cắt, không thuận lợi cho sản xuất nông nghiệp.

Bờ biển, cửa biển: Đức Phổ có bờ biển dài trên 40km, có 2 cửa biển Mỹ Á và Sa Huỳnh, là đầu mối giao thông đường thủy và là tụ điểm của nghề cá, đánh bắt và nuôi trồng hải sản.

Đầm: Ở dọc ven biển Đức Phổ có hai đầm lớn là đầm Lâm Bình và đầm An Khê. Đây cũng là hai đầm đáng kể nhất trong toàn tỉnh Quảng Ngãi. Đầm An Khê xưa còn gọi là đầm Cẩm Khê hay Phú Khê, nổi tiếng có nhiều cá (cá Phú Khê – ngạn ngữ).

Khí hậu: Đức Phổ nằm trong vùng nhiệt đới gió mùa, có 2 mùa mưa nắng rõ rệt, mùa mưa từ tháng 9 đến tháng 12, mùa khô từ tháng 01 đến tháng 8. Có 2 mùa gió chính là gió mùa đông với hướng gió thịnh hành là tây bắc đến bắc và gió mùa hạ với hướng gió chính là đông đến đông nam. Tốc độ gió trung bình 2 – 4m/s, nhiệt độ trung bình trong năm là 25,8oC. Lượng mưa cả năm đạt 1.915mm. Trên biển trung bình hằng năm có 135 ngày gió mạnh (cấp 6 trở lên) gây ảnh hưởng đến thời gian đi biển của ngư dân, nhất là vào các tháng từ tháng 11 đến tháng 01 năm sau.

Về dân cư: Địa bàn Đức Phổ từng có lớp cư dân cổ là chủ nhân của nền Văn hóa Sa Huỳnh (niên đại cách nay 2.500 – 3.000 năm). Lớp cư dân này sống ở ven biển bằng nghề chài lưới và một số ít làm ruộng. Tiếp theo cư dân Văn hóa Sa Huỳnh, Đức Phổ còn có cư dân Chămpa, lớp cư dân này tiếp tục sống ở ven biển và cụm lại theo từng xóm nhỏ. Một số nơi trong huyện ngày nay còn rải rác một số mộ của người Chăm xưa và dấu tích còn lại duy nhất của người Chăm trên mảnh đất này là bi ký Chăm ở thôn Thạnh Đức 1, xã Phổ Thạnh.

Cư dân Việt định cư trên địa phận Đức Phổ từ khá sớm ( thế kỷ XV – XVI ). Họ sống đa phần bằng nghề nông, ngư nghiệp, diêm nghiệp, kinh doanh, mang đặc trưng của văn hóa truyền thống vùng ven .

Đức Phổ có dân số, tỷ lệ dân số trung bình so với những huyện đồng bằng của tỉnh Quảng Ngãi. Tính đến năm 2005, số dân, tỷ lệ dân số những xã, thị xã như sau :

Thống kê cho thấy có sự chênh lệnh khá lớn về số dân, tỷ lệ dân số trong địa hạt huyện, do sự chi phối của địa hình, điều kiện kèm theo tự nhiên hơn là do nghề nghiệp .

Về dân số, đông dân nhất là những xã Phổ Thạnh, Phổ Cường, Phổ Khánh, Phổ Thuận, Phổ An, Phổ Ninh .

Về tỷ lệ dân số, ngoài thị xã Đức Phổ tập trung chuyên sâu cao về tỷ lệ, thì những xã Phổ Văn, Phổ Thuận thuộc hạng cao nhất nhưng lại là những xã sống hầu hết bằng nông nghiệp. Các xã có số dân sống bằng ngư nghiệp là chính, như Phổ Thạnh, Phổ Quang, Phổ Vinh, Phổ An tuy tỷ lệ dân số có cao nhưng không cao nhất như thường thấy, bởi trên địa phận phần lớn là đồi núi, độ dân cư sống mật tập theo từng khu vực nhỏ. Các xã Phổ Phong, Phổ Nhơn, Phổ Hòa có tỷ lệ dân số khá thấp cũng vì đất đai trồng trọt ít và đồi núi chiếm phần đông diện tích quy hoạnh tự nhiên .

 Truyền thống yêu nước của cư dân Đức Phổ xưa bắt đầu được thể hiện trong phong trào nông dân Tây Sơn từ cuối thế kỷ XVIII. Đến thời kỳ Pháp xâm lược, trong phong trào Cần vương do Nguyễn Bá Loan lãnh đạo năm 1886 có Đỗ Điệt, một người chỉ huy trẻ tuổi quê Đức Phổ, giữ chức phó tướng trong nghĩa quân của Nguyễn Bá Loan. Tiếp theo, trong phong trào Duy tân, Đức Phổ cũng là địa bàn tham gia sôi nổi, có nhiều người tham gia như Tú tài Nguyễn Tuyên người làng Tân Hội (xã Phổ Phong), ông Phan Long Bằng người làng Thanh Sơn (Phổ Cường), đều là những nhà hoạt động nổi tiếng của phong trào Duy tân ở Quảng Ngãi và miền Nam Trung Kỳ.

Năm 1916, hưởng ứng cuộc hoạt động khởi nghĩa của Nước Ta Quang phục Hội ở Trung và Nam Trung Kỳ, nhân dân Đức Phổ đã quyên góp lương thực, shopping vũ khí, tổ chức triển khai lực lượng và lập chiến khu ở phía tây xã Phổ Cường chuẩn bị sẵn sàng kháng chiến. Bước sang những năm 20 của thế kỷ XX, trào lưu yêu nước của nhân dân Đức Phổ vẫn được phát huy can đảm và mạnh mẽ, nhiều tổ chức triển khai tiền thân của Đảng bộ tỉnh Quảng Ngãi được xây dựng ở Đức Phổ như tổ chức triển khai Hội Nước Ta Cách mạng Thanh niên, tổ chức triển khai “ Dự bị Cộng sản ” sinh ra .

Sau khi Đảng Cộng sản Việt Nam được xây dựng ( 3.2.1930 ), vào mùa xuân 1930 Tỉnh ủy lâm thời Quảng Ngãi được xây dựng ( 4 ), do chiến sỹ Nguyễn Nghiêm người làng Tân Hội ( xã Phổ Phong ) làm Bí thư. Sau khi Tỉnh ủy lâm thời Quảng Ngãi được xây dựng, tháng 4.1930, chi bộ cộng sản tiên phong của Đức Phổ sinh ra tại làng Tân Hội, do chiến sỹ Nguyễn Suyền ( người thôn Hùng Nghĩa, xã Phổ Phong ) làm Bí thư .

Sau thời hạn được xây dựng, chi bộ cộng sản Đức Phổ đã tập hợp và lãnh đạo nhân dân trong huyện thực thi cuộc đấu tranh mới với nhiều hình thức đấu tranh như mít tinh, biểu tình thị uy, rải truyền đơn, treo cờ cách mạng nhân ngày Quốc tế Lao động 1.5, qua đó đem lại niềm tin cho quần chúng bị áp bức bóc lột và làm cho kẻ địch phải kiêng dè. Đặc biệt trong cao trào cách mạng 1930 – 1931, Đức Phổ là nơi tiên phong diễn ra cuộc đấu tranh biểu tình rầm rộ của 5.000 quần chúng ( 8.10.1930 ) hưởng ứng trào lưu Xô viết Nghệ – Tĩnh đang dấy lên can đảm và mạnh mẽ trong cả nước. Lực lượng biểu tình đã chiếm được huyện đường Đức Phổ, gây chấn động trong dư luận thời bấy giờ .

Sau cao trào cách mạng 1930 – 1931, nhiều cuộc đấu tranh của nhân dân trong huyện đòi tự do dân chủ, chống khủng bố, chống sưu cao thuế nặng diễn ra liên tục dưới sự chỉ huy của Đảng và cho đến cuộc Tổng khởi nghĩa Cách mạng tháng Tám năm 1945 .

Trong 9 năm kháng chiến chống Pháp, Đức Phổ cũng như những huyện khác của Quảng Ngãi là vùng tự do, nhân dân trong huyện đã góp phần sức người, sức của cho cuộc kháng chiến, đồng thời vượt mặt nhiều cuộc càn quét, đổ xô bằng đường thủy của quân Pháp, góp thêm phần giữ vững vùng tự do, làm hậu phương vững chãi cho tiền tuyến, cùng với cả tỉnh và Khu V tạo nên thắng lợi trong chiến dịch Đông – Xuân 1953 – 1954, góp thêm phần kết thúc 9 năm kháng chiến chống thực dân Pháp thắng lợi .

Trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, nhân dân Đức Phổ kiên cường trụ bám đánh địch, tạo ra sự thắng lợi mùa khô 1965 – 1966 đánh bại trận càn quét lớn của quân Mỹ mang tên “ Diều hâu đôi ”, một trong những cuộc hành quân lớn nhất của Mỹ bị vượt mặt ở Đức Phổ. Bước sang mùa khô thứ hai ( 1967 ), quân và dân Đức Phổ đã chiến đấu quả cảm, tàn phá, tiêu tốn nhiều sinh lực địch, góp thêm phần đập tan kế hoạch “ tìm diệt ” và “ bình định ” của lính Mỹ và quân đội Hồ Chí Minh. Ngoài trách nhiệm chiến đấu và Giao hàng chiến đấu, nhân dân Đức Phổ còn góp phần nhiều nhân tài vật lực cho tỉnh, cho Khu V đến đại thắng mùa Xuân 1975 .

Từ sau ngày miền Nam trọn vẹn giải phóng, Đảng bộ và nhân dân Đức Phổ đã vượt qua mọi khó khăn vất vả, vừa hàn gắn vết thương cuộc chiến tranh, tăng cường sản xuất, từng bước không thay đổi và cải tổ đời sống cho nhân dân, kiến thiết xây dựng và tăng trưởng kinh tế tài chính – xã hội, triển khai tốt chủ trương của Đảng và nhà nước so với những mái ấm gia đình chủ trương, mái ấm gia đình thương bệnh binh, liệt sĩ, thực thi những chương trình tăng trưởng kinh tế tài chính – xã hội, xóa đói giảm nghèo, giữ vững bảo mật an ninh chính trị, trật tự bảo đảm an toàn xã hội .

Với những thành tích đạt được qua hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, Đảng bộ, quân và dân Đức Phổ đã được Đảng và Nhà nước trao tặng nhiều phần thưởng cao quý, trong đó có 16 đơn vị chức năng, 8 cá thể được trao tặng thương hiệu Anh hùng Lực lượng Vũ trang nhân dân, 431 bà mẹ được phong tặng và truy tặng thương hiệu Bà mẹ Nước Ta Anh hùng .

Đức Phổ xuất phát từ kinh tế tài chính nông ngư lỗi thời, tuy nhiên có điều kiện kèm theo tự nhiên và xã hội để tăng trưởng kinh tế tài chính khá tổng lực. Tốc độ tăng trưởng kinh tế tài chính khá nhanh, nhưng nông, lâm, ngư nghiệp ( hầu hết là nông nghiệp ) vẫn chiếm tỷ trọng khá cao. Các ngành kinh tế tài chính cơ bản như công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, thương mại, dịch vụ ngày càng tăng trưởng, nhưng vẫn chưa chiếm tỷ trọng cao trong cơ cấu tổ chức kinh tế tài chính .

Cơ cấu kinh tế tài chính Đức Phổ di dời theo hướng tăng tỷ trọng công nghiệp – kiến thiết xây dựng, thương mại – dịch vụ, giảm tỷ trọng nông – ngư – lâm nghiệp. Tỷ trọng ngành nông – lâm – ngư nghiệp từ 58,3 % năm 2000, năm 2004 giảm còn 52,4 %, ngành dịch vụ từ 20,7 % năm 2000 lên 25,7 % năm 2004, công nghiệp – kiến thiết xây dựng từ 20,8 % năm 2000 tăng lên 25,7 % năm 2004. Đến năm 2005, nông – lâm – ngư nghiệp vẫn là nghành nghề dịch vụ kinh tế tài chính quan trọng nhất của Đức Phổ, tổng giá trị sản xuất nông – lâm – thủy hải sản là 975.579 triệu đồng, trong đó thủy hải sản chiếm đến 370.667 triệu đồng, kế đến là nông nghiệp 247.034 triệu đồng, lâm nghiệp 11.442 triệu đồng. Xét về lao động thì toàn huyện Đức Phổ năm 2005 có 81.460 người, trong đó lao động ở ngành nông lâm nghiệp là 56.261 người, ở ngành thủy hải sản là 8.538 người, công nghiệp và kiến thiết xây dựng là 7.191 người, dịch vụ là 9.470 người .

Nông nghiệp

Nhìn chung, điều kiện kèm theo tự nhiên ở Đức Phổ không thuận tiện như một số ít huyện khác trong tỉnh Quảng Ngãi cho sản xuất nông nghiệp, nhất là về độ phì nhiêu của đất đai và yếu tố nguồn nước tưới. Trước năm 1945, nghề nông ở Đức Phổ có phương pháp sản xuất lỗi thời, ruộng đất phần đông tập trung chuyên sâu trong tay địa chủ phong kiến. Nghề nông trong thời kỳ này mang nặng đặc thù tự cấp, tự cung tự túc. Theo Quảng Ngãi tỉnh chí ( Nam Phong tạp chí, 1933 ) của Nguyễn Bá Trác và những tác giả thì ở thời gian này Đức Phổ có 13.244 mẫu 8 sào điền, 3.856 mẫu 9 sào thổ, trong đó có đất lúa 10.084 mẫu ( 3.630,24 ha ), thu hoạch hằng năm được 6.280 tấn lúa trong tổng số 44.070 tấn của toàn tỉnh. Năm 1932, Đức Phổ có 600 mẫu đất mía, 600 mẫu đất trồng khoai sắn. Toàn huyện có 21 đập, tưới cho tổng diện tích quy hoạnh khoảng chừng 4.970 mẫu, lớn nhất là đập Vực Tre ở xã An Ninh tưới cho khoảng chừng 500 mẫu, đập Liên Chiểu ( ở Kim Giao ), đập Làng ( ở Diên Trường ), đập Đồng Nghê ( ở Nho Lâm và Hiển Văn ), đập Đồng Đồ ( ở Hòa Thịnh, Đông Ôn ), đập Lâm Bình ( ở Hiển Tây, Thanh Hiếu ) mỗi đập tưới 400 mẫu .

Trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp, nông dân được chia ruộng đất, nghề nông đã có những chuyển đổi mới. Nông dân trồng lúa và những loại cây lương thực khác, cạnh bên đó còn trồng bông, dệt vải, chăn nuôi gia súc, gia cầm. Trong kháng chiến chống Mỹ, về cơ bản nghề nông ở Đức Phổ vẫn tăng trưởng như trước kia. Riêng về thủy lợi có những bước đổi khác về tưới tiêu, nhờ có những loại máy bơm thay cho việc tưới bằng tay thủ công trước đây. Đồng ruộng cũng phần nào có máy móc thay cho sức kéo trâu, bò. Nhờ những đổi khác đó mà hiệu suất lúa và hoa màu có sự ngày càng tăng nhất định .

Nông nghiệp Đức Phổ từ 1975 – 2005 tăng trưởng trong điều kiện kèm theo quốc gia tự do thống nhất. Ruộng đất được chia đều cho nông dân đã thôi thúc sản xuất tăng trưởng. Từ 1975 – 1985 hình thành những hợp tác xã nông nghiệp, ruộng đất được đưa vào hợp tác để sản xuất chung, nhưng do cách tổ chức triển khai chưa tương thích nên nông nghiệp không tăng trưởng, đời sống của nông dân còn thấp và gặp nhiều khó khăn vất vả. Năm 1981 khi chính sách “ khoán 100 ” sinh ra, sau đó là “ khoán 10 ” được triển khai, ruộng đất được giao khoán cho nông dân thì nông nghiệp đã có bước tăng trưởng, đời sống của người nông dân được nâng cao rõ ràng. Hiện nay, nông nghiệp ở Đức Phổ tăng trưởng khá tổng lực theo hướng sản xuất sản phẩm & hàng hóa. Ngành chăn nuôi được tăng nhanh. Hệ thống tưới tiêu như hồ Liệt Sơn, hồ Núi Ngang … được kiến thiết xây dựng, lan rộng ra, mạng lưới hệ thống kênh mương nội đồng Thạch Nham được thiết kế xây dựng và ngày càng triển khai xong nhằm mục đích bảo vệ diện tích quy hoạnh tưới tiêu dữ thế chủ động cho việc tăng trưởng sản xuất và vật nuôi, cây xanh trên địa phận huyện .

Tính ở thời gian năm 2005, sản lượng lương thực có hạt của Đức Phổ đạt 52.412 tấn ( trong đó hầu hết là lúa ), trung bình lương thực đầu người đạt 342 kg / người / năm ( 6 ). Về cây công nghiệp, mía có diện tích quy hoạnh 1.512,5 ha, sản lượng đạt 73.351 tấn, cây mì có diện tích quy hoạnh 1.282 ha, hiệu suất đạt 197,1 tạ / ha, sản lượng 25.265 tấn. Cây đậu phụng có diện tích quy hoạnh gieo trồng là 306 ha, hiệu suất trung bình 13,9 tạ / ha, sản lượng 426 tấn .

Trong chăn nuôi, năm 2005 Đức Phổ có đàn trâu 1.234 con, đàn bò 29.469 con, lợn 58.817 con. Trâu nuôi nhiều nhất ở xã Phổ Cường ( 635 con ), những xã Phổ Văn, Phổ Thuận, Phổ Phong ( đều trên 100 con ) ; bò nuôi nhiều ở những xã Phổ Khánh ( 3.578 con ), Phổ Phong ( 2.850 con ), Phổ Thuận ( 2.765 con ) ; lợn nuôi nhiều nhất ở những xã Phổ Ninh ( 6.700 con ), Phổ Văn ( 6.530 con ), Phổ Khánh ( 6.460 con ), Phổ Thạnh ( 5.570 con ). Trong khoảng chừng 15 năm sau khi tỉnh Quảng Ngãi tái lập ( 1990 – 2005 ), nông nghiệp Đức Phổ có sự tăng trưởng đều đặn những mặt, như biểu kê sau :

Diễn biến cơ bản về nông nghiệp qua các năm 1990, 2000, 2005

Lâm nghiệp

Lâm nghiệp rất lâu rồi ở Đức Phổ tăng trưởng một cách tự nhiên. Rừng có diện tích quy hoạnh khá lớn, động thực vật, lâm sản khá phong phú và đa dạng. Những mẫu sản phẩm của rừng hầu hết ship hàng nhu yếu hoạt động và sinh hoạt của con người. Trong kháng chiến chống Mỹ, rừng bị tàn phá nhiều, động thực vật cũng còn lại rất ít. Ngày nay, lâm nghiệp được chú trọng và ngày càng tăng trưởng vận tốc trồng rừng, như phủ xanh đất trống đồi núi trọc được tăng cường, đặc biệt quan trọng là rừng phòng hộ ven biển và những dự án Bất Động Sản trồng rừng đã và đang được tiến hành có kế hoạch. Năm 2003, diện tích quy hoạnh rừng phòng hộ của Đức Phổ tại 4 xã là 1.839 ha. Diện tích rừng trồng mới là 300 ha. Dự án trồng rừng KFW6 đang được tiến hành. Năm 2004, trồng 856 ha, chăm nom rừng 800 ha, trong đó có 100 ha rừng phòng hộ. Sản lượng gỗ rừng trồng khai thác cả năm là 25.200 m3, độ bao trùm rừng là 21 %. Tính đến năm 2005, trồng rừng 500 ha, chăm nom rừng 1.459 ha, khoanh nuôi rừng tái sinh 2.246 ha .

Ngư nghiệp

Đức Phổ có bờ biển khá dài và có hai cửa biển, thuận tiện cho ngư nghiệp tăng trưởng. Ngư nghiệp lâu nay được xem là một thế mạnh của huyện. Từ xưa, nghề cá luôn đóng một vai trò quan trọng trong đời sống kinh tế tài chính của nhân dân Đức Phổ. Từ sau năm 1975, ngư nghiệp Đức Phổ đã được tăng trưởng hơn trước, trở thành một ngành kinh tế tài chính mũi nhọn của huyện, góp phần không nhỏ vào sự tăng trưởng của ngành thủy hải sản Quảng Ngãi nói chung. Bên cạnh việc đánh bắt cá và chế biến món ăn hải sản, ngư nghiệp còn có thêm 1 số ít nghề mới như : nuôi trồng thuỷ sản, nuôi tôm trên cát, nuôi cá nước ngọt trên những hồ nước. Năm 2003, toàn huyện có 690 tàu đánh cá, sản lượng khai thác là 31.545 tấn cá, tôm, cua, món ăn hải sản khác, diện tích quy hoạnh nuôi trồng thủy hải sản là 75 ha, sản lượng nuôi trồng là 431,7 tấn. Năm 2004, sản lượng thủy hải sản khai thác là 36.300 tấn ; năm 2005 tăng lên 42.000 tấn, trong đó xã Phổ Thạnh chiếm 26.463 tấn, xã Phổ Quang 5.071 tấn, còn lại là những xã Phổ Vinh, Phổ Châu, Phổ An. Năm 2005, Đức Phổ có số tàu đánh cá 1.050 chiếc với tổng hiệu suất là 87.195 CV, trong đó xã Phổ Thạnh cao tuyệt đối với 671 chiếc có tổng hiệu suất 66.308 CV, xã Phổ Quang có 195 chiếc với tổng hiệu suất 8.824 CV, còn lại 4 xã khác ( Phổ An, Phổ Khánh, Phổ Châu, Phổ Vinh ) số tàu đều dưới 100 chiếc và tổng hiệu suất đều dưới 700CV. Ngành nuôi trồng thủy hải sản ở Đức Phổ cũng nổi trội trong toàn tỉnh Quảng Ngãi. Diện tích nuôi trồng thủy hải sản 304,3 ha, trong đó diện tích quy hoạnh nuôi tôm là 94,3 ha ( diện tích quy hoạnh nuôi tôm trên cát 46,6 ha, gấp 2,3 lần năm 2003 ). Sản lượng thủy hải sản nuôi trồng là 515 tấn, trong đó tôm 410 tấn. Việc nuôi cá lồng ở những hồ, đầm ở những xã có hiệu suất cao. Năm 2005, ngành nuôi trồng thủy hải sản vẫn liên tục tăng trưởng, với diện tích quy hoạnh 381 ha, sản lượng 1.181 tấn món ăn hải sản, hầu hết là tôm. Các xã nuôi thủy hải sản mạnh nhất là Phổ Quang ( diện tích quy hoạnh 60,2 ha tôm, sản lượng 489,4 tấn ), Phổ Khánh 91,7 ha ( có 31,7 ha tôm, sản lượng 280,7 tấn ), Phổ Vinh, Phổ An, Phổ Minh, Phổ Hòa, Phổ Thạnh ( 8 ). Thủy sản là một ngành kinh tế tài chính mũi nhọn của Đức Phổ. Đức Phổ luôn đứng đầu về sản lượng thủy hải sản so với những huyện khác, có số tàu thuyền cao nhất. Trong tổng giá trị sản xuất thủy hải sản năm 2005, thì đánh bắt cá vẫn chiếm tỷ suất tiêu biểu vượt trội so với nuôi trồng ( 285,455 tỷ đồng so với 85,092 tỷ đồng ), mặc dầu ngành nuôi trồng thủy hải sản cũng khá tăng trưởng .

Diêm nghiệp

Sa Huỳnh là nơi sản xuất muối lớn nhất ở Quảng Ngãi. Năm 1932 có 7.000 tấn muối được xuất cảng ra quốc tế và nhiều nơi trong nước. Hiện nay, Đức Phổ có 100 ha ruộng muối, có năng lực sản xuất từ 10 – 15 nghìn tấn trong năm. Song do chưa tìm được thị trường tiêu thụ, Ngân sách chi tiêu không không thay đổi nên sản lượng muối sản xuất chỉ dừng ở mức 7.500 tấn ( 2004 ), 8.000 tấn ( 2005 ) .

Công nghiệp và tiểu thủ công nghiệp

Nghề thủ công bằng tay truyền thống đã có từ xưa ở Đức Phổ như : nghề dệt ở Thạch Bi ( Sa Huỳnh ) ; nghề gốm ở Thanh Hiếu, Chỉ Trung ; nghề mộc, nghề đan võng ở Hội An, Mỹ Thuận ; nghề bạc bịt tháp, chén khay đĩa ở Chỉ Trung. Ở vùng biển có những nghề : làm cá khô, tôm khô, mực khô, nước mắm, đan lưới, đánh nhợ ở Sa Huỳnh. Ngoài ra còn có những nghề như : nghề nấu đường bằng tay thủ công, nghề làm bún, làm bánh tráng. Ngày nay có nhiều nghề công nghiệp – tiểu thủ công nghiệp như : sản xuất vật tư kiến thiết xây dựng, gạch ngói, đá chẻ, đá hoa, đóng và thay thế sửa chữa tàu thuyền. Tiểu thủ công nghiệp tăng trưởng những làng nghề : làm chổi đót ở Phổ Phong, Phổ Thuận, Phổ Văn ; làm gốm ở Phổ Khánh. Ở xã Phổ Phong đã hình thành khu công nghiệp. Tại Phổ Phong có xí nghiệp sản xuất đường có hiệu suất trên 1.000 tấn / ngày, nhà máy sản xuất gạch ngói Phổ Phong sản xuất 14 triệu viên / năm .

Năm 2004, giá trị sản xuất công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp của Đức Phổ đạt 225,076 tỷ đồng, trong đó khu vực ngoài quốc doanh đạt 128,752 tỷ đồng, tàu thuyền đóng mới 30 chiếc, sản lượng muối ráo đạt 7.500 tấn, sản xuất đá kiến thiết xây dựng đạt 74.600 m3, tỷ suất hộ dân sử dụng điện 97 %. Năm 2005, giá trị sản lượng công nghiệp tăng lên 302,670 tỷ đồng, trong đó khu vực kinh tế tài chính ngoài nhà nước chiếm 192,623 tỷ đồng. Sản xuất công nghiệp thành viên có 2.209 cơ sở với 5.820 lao động .

Mục tiêu từ năm 2006 – 2010, Đức Phổ sẽ ưu tiên thiết kế xây dựng 3 vùng kinh tế tài chính động lực : tăng trưởng TT thị xã Đức Phổ lên đô thị loại IV để xây dựng thị xã Đức Phổ, kiến thiết xây dựng vùng kinh tế tài chính văn hóa Sa Huỳnh và khu công nghiệp Phổ Phong, góp thêm phần vào việc tăng trưởng kinh tế tài chính – xã hội của Đức Phổ nói riêng, của tỉnh Quảng Ngãi nói chung .

Thương mại – dịch vụ

Việc kinh doanh xưa ở Đức Phổ thường diễn ra ở những chợ, như chợ Trà Câu, chợ Cây Chay, chợ Bàu Cối, chợ Giếng Thí, chợ Sa Huỳnh. Việc mua và bán lúc bấy giờ mang tính tự cấp, tự cung tự túc trong một khu vực, ít mang yếu tố kinh doanh chuyên nghiệp. Cũng có một số ít người đi buôn núi, lên giao lưu trao đổi sản phẩm & hàng hóa với bà con người Hrê trên nguồn Ba Tơ và một số ít người sắm ghe bầu đi buôn vào Nam, ra Bắc .

Thương mại ngày này tăng trưởng nhờ mạng lưới hệ thống những chợ xã, có ba TT thương mại của huyện là thị xã Đức Phổ, thị tứ Sa Huỳnh ( ở phía nam ) và thị tứ Trà Câu ( ở phía bắc ) .

Năm 2004, tổng mức kinh doanh nhỏ sản phẩm & hàng hóa và lệch giá dịch vụ của Đức Phổ đạt 487,6 tỷ đồng, năm 2005 là 580,25 tỉ đồng. Toàn huyện có 4.452 cơ sở kinh doanh thương mại, dịch vụ ( trong đó có 2.492 cơ sở kinh doanh nhỏ ) với 5.172 lao động. Một đề án tăng trưởng thương mại – dịch vụ – du lịch sẽ được triển khai trong thời hạn đến, giúp dịch vụ du lịch tăng trưởng đúng hướng và phát huy được tiềm năng, đạt hiệu suất cao cao nhất trong tăng trưởng kinh tế tài chính – xã hội của huyện .

Cơ sở hạ tầng

Đức Phổ có đường Thiên Lý Bắc – Nam sau này là Quốc lộ 1 chạy qua dọc theo chiều dài của huyện ; có Quốc lộ 24 nối từ Quốc lộ 1 lên tỉnh Kon Tum chạy qua huyện ở khu vực xã Phổ Phong ; có đường tàu Bắc – Nam song song với Quốc lộ 1. Các phương tiện đi lại giao thông vận tải đường thủy có sông Trà Câu thông thương miền xuôi với miền ngược, tuy nhiên vì lòng sông cạn nên khá hạn chế. Có hai cửa biển Mỹ Á và Sa Huỳnh là đấu mối giao thông vận tải đường thủy quan trọng, đồng thời là tụ điểm của nghề cá .

Hiện nay, Đức Phổ đang thực thi bêtông hóa giao thông vận tải nông thôn. Năm 2004, cơ bản hoàn thành xong kiến thiết 18 tuyến đường ở những xã với tổng chiều dài 17,9 km. Đường huyện đã nhựa cứng được 51,6 km, đường xã được nhựa cứng hóa 33,06 km. Về bền vững và kiên cố hóa kênh mương, năm 2004 kiến thiết xây dựng 6 tuyến kênh với chiều dài 6,231 km, góp thêm phần Giao hàng cho việc tăng trưởng sản xuất của nhân dân trong huyện .

Trước năm 1975, điện chỉ có ở những cơ quan chính quyền sở tại địch, Q. lỵ hoặc những tụ điểm dân cư dọc Quốc lộ 1, dùng máy phát điện nhỏ. Sau 1975, mạng lưới điện được kéo về huyện. Đến nay tại những xã, thôn, xóm 97 % số hộ đã được dùng điện cho hoạt động và sinh hoạt và sản xuất .

Về liên lạc, thời phong kiến đến thời Pháp thuộc, việc thông tin liên lạc đa phần bằng ngựa trạm và có những dịch trạm. Ở Đức Phổ có trạm Nghĩa Quán ( ở xã Quán Sứ ), trạm có một tá dịch coi sóc và 1 lính trạm chuyên chuyển công văn, thư từ trong địa phương huyện. Nhìn chung thông tin liên lạc thời kỳ này chuyên ship hàng cho việc công, thông dụng trong nhân dân vẫn là dùng thư tay hay nhắn miệng cho người ở xa. Chính vì thế, thông tin liên lạc thời kỳ này chưa có tính năng so với kinh tế tài chính – xã hội. Trải qua thời kháng chiến, thời chính quyền sở tại Hồ Chí Minh, đến thời nay, cùng với vận tốc tăng trưởng khoa học công nghệ tiên tiến toàn thế giới, ngành thông tin liên lạc đã tăng trưởng nhanh gọn với kỹ thuật công nghệ tiên tiến tiên tiến và phát triển, tân tiến. Hiện nay bưu điện huyện có 1 bưu cục TT, 2 bưu cục cấp III, có 12 điểm bưu điện văn hóa xã, 3 đại lý đa dịch vụ và hơn 70 đại lý điện thoại thông minh được phân bổ tại những vùng nông thôn. Tính đến năm 2005, số máy điện thoại thông minh cố định và thắt chặt trên mạng đã có 10.296 máy, số máy điện thoại di động 1.230 máy. Tổng doanh thu của Bưu cục Đức Phổ là 2.150 triệu đồng ( phần nhiều là thu từ dịch vụ điện chính ). Các dịch vụ bưu chính viễn thông phong phú và tiện ích của mạng internet đã cung ứng ngày càng cao nhu yếu sử dụng của cán bộ và nhân dân địa phương, góp thêm phần quan trọng vào quy trình tăng trưởng kinh tế tài chính – xã hội, nâng cao dân trí và thực thi công nghiệp hóa – tân tiến hóa quốc gia .

Đức Phổ là quê nhà của nền Văn hóa Sa Huỳnh nổi tiếng, được nhà khảo cổ học người Pháp phát hiện năm 1909 và được xác lập niên đại cách nay khoảng chừng 2.500 năm. Tiếp theo văn hóa Sa Huỳnh là nền Văn hóa Chămpa cũng được phát hiện ở Đức Phổ, đó là bi ký khắc trên đá bằng chữ Sanskrit ( chữ Chăm cổ ), văn bia này được tìm thấy tại thôn Thạnh Đức, xã Phổ Thạnh .

Qua nhiều trăm năm sinh sống của người Việt, di sản văn hóa truyền thống của người Việt cũng rất đa dạng chủng loại và phong phú như :

Lễ hội ra quân đánh bắt thủy sản đầu năm: được tổ chức tại cửa biển Sa Huỳnh vào ngày mùng 3 Tết Âm lịch hàng năm, nhằm cầu mong được mùa tôm cá trong năm mới.

Hát sắc bùa: là một hình thức diễn xướng dân gian, mang tính chất nghi lễ phong tục thường diễn ra vào dịp Tết Nguyên đán.

Về y tế, có Bệnh viện Đa khoa Đặng Thùy Trâm tại thị trấn Đức Phổ đã được xây dựng khang trang với 140 giường bệnh; Phòng khám đa khoa khu vực đóng tại Sa Huỳnh; 14/15 xã, thị trấn có trạm y tế và đều có bác sĩ, đảm bảo nhu cầu chăm sóc sức khỏe ban đầu cho nhân dân trong huyện. Năm 2006, Bệnh xá mang tên anh hùng liệt sĩ Đặng Thùy Trâm được xây dựng ở xã Phổ Cường. Tổng số cán bộ y tế trong huyện là 178 người, trong đó có 37 bác sĩ.

Công tác dân số, gia đình, trẻ em được quan tâm đúng mức. Tỷ lệ tăng dân số tự nhiên hiện nay giảm còn 1,18%, đã tranh thủ nguồn vốn hỗ trợ nhân đạo của các tập thể, cá nhân trong và ngoài tỉnh giúp trẻ em khuyết tật, trẻ em có hoàn cảnh khó khăn hòa nhập cộng đồng.

Về lao động và các vấn đề xã hội, Đức Phổ hiện nay có trên 110.204 người trong độ tuổi lao động, hầu hết là làm nghề nông và ngư nghiệp. Với một lực lượng lao động lớn như vậy cho nên lao động nông thôn hàng năm sử dụng không hết, tình trạng thừa lao động thiếu việc làm đặt ra khá cấp bách. Thống kê cho thấy trong toàn huyện năm 2005 có đến 8.322 người trong độ tuổi có khả năng lao động không làm việc; 8.220 người trong độ tuổi có khả năng lao động không có việc làm; hàng năm có khoảng hơn 2.000 lao động xã hội phải đi tìm việc làm.

Để xử lý việc làm cho người lao động, hàng năm huyện đã thiết kế xây dựng những dự án Bất Động Sản cho nông dân vay vốn sản xuất, phối hợp với những đoàn thể xử lý cho 1 số ít hộ vay vốn xóa đói giảm nghèo từ nguồn vốn ngân hàng nhà nước. Năm 2003, số hộ nghèo giảm 548 hộ, tỷ suất hộ nghèo cuối năm 2003 giảm còn 10,77 %. Năm 2004, tỷ suất hộ nghèo giảm còn 8,2 % .

Đức Phổ có 431 Bà mẹ Việt Nam Anh hùng, 6.596 liệt sĩ, 3.018 thương binh, 1.426 người bị bắt tù đày và 3.287 người hoạt động kháng chiến được hưởng trợ cấp 1 lần.

Huyện đã phối hợp cùng với những cấp chính quyền sở tại, kiến thiết xây dựng quỹ đền ơn đáp nghĩa. Đến năm 2004, kiến thiết xây dựng được 402 nhà tình nghĩa, xử lý cứu trợ tiếp tục cho 270 người ( gồm 29 trẻ mồ côi, 93 người tàn tật, 148 người già đơn độc ) .

Source: https://bem2.vn
Category: TỔNG HỢP