Tra từ: trạch – Từ điển Hán Nôm

Từ điển phổ thông

nhà ở

Từ điển trích dẫn

1. (Danh) Chỗ ở, nhà. ◎Như: “quốc dân trụ trạch” 國民住宅 nhà của nhà nước hay đoàn thể tư nhân đầu tư xây cất cho dân. ◇Pháp Hoa Kinh 法華經: “Tài phú vô lượng, đa hữu điền trạch, cập chư đồng bộc” 財富無量, 多有田宅, 及諸僮僕 (Thí dụ phẩm đệ tam 譬喻品第三) Tiền của giàu có vô cùng, lắm ruộng nương nhà cửa và tôi tớ.

2. (Danh) Mồ mả. ◎Như: “trạch triệu” 宅兆 phần mộ, mồ mả. ◇Lễ Kí 禮記: “Đại phu bốc trạch dữ táng nhật” 大夫卜宅與葬日 (Tạp kí 雜記) Đại phu bói xem phần mộ và ngày chôn.

3. (Động) Ở, giữ. ◇Thư Kinh 書經: “Trạch tâm tri huấn” 宅心知訓 (Khang cáo 康誥) Giữ lòng (ngay) và biết giáo huấn.

4. (Động) Yên định, an trụ. ◇Thư Kinh 書經: “Diệc duy trợ vương trạch thiên mệnh” 亦惟助王宅天命 (Khang cáo 康誥) Cũng mưu giúp vua yên định mệnh trời.

Từ điển Thiều Chửu

① Nhà ở, ở vào đấy cũng gọi là trạch.

② Trạch triệu 宅兆 phần mộ (mồ mả). Nay gọi nhà ở là dương trạch 陽宅, mồ mả là âm trạch 陰宅 là noi ở nghĩa ấy.

③ Yên định.

Từ điển Trần Văn Chánh

① Nhà (lớn và rộng): 住宅 Nhà ở; 深宅大院 Nhà cao vườn rộng;

② (văn) Ở vào nhà;

③ (văn) Yên định.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Nhà ở — Ở — Mồ mã — Yên tĩnh.

Tự hình 5

Dị thể 7

Chữ gần giống 1

Từ ghép 16

Một số bài thơ có sử dụng

Từ điển phổ thông

chọn lựa

Tự hình 1

Dị thể 1

Từ điển phổ thông

chọn lựa

Từ điển trích dẫn

1. Giản thể của chữ 擇.

Từ điển Trần Văn Chánh

Như 擇

Từ điển Trần Văn Chánh

① Gỡ, tháo gỡ: 把線擇開 Gỡ chỉ ra;

② Khác lạ. Xem 擇 [zé].

Từ điển Trần Văn Chánh

Chọn: 擇友 Chọn bạn; 擇其善者而從之 Chọn cái tốt của người đó mà làm theo (Luận ngữ); 兩者任擇其一 Có hai chọn lấy một. Xem 擇 [zhái].

Tự hình 2

Dị thể 2

Chữ gần giống 3

Từ ghép 1

Từ điển phổ thông

chọn lựa

Từ điển trích dẫn

1. (Động) Chọn, lựa. ◎Như: “trạch lân” 擇鄰 chọn láng giềng. ◇Tô Tuân 蘇洵: “Kinh sư chấn kinh, phương mệnh trạch súy” 京師震驚方命擇帥 (Trương Ích Châu họa tượng kí 張益州畫像記) Kinh sư chấn động, mới có lệnh tuyển nguyên soái.

2. (Động) Phân biệt, khác biệt.

Từ điển Thiều Chửu

① Chọn, như trạch lân 擇鄰 chọn láng giềng.

② Khác, phân biệt.

Từ điển Trần Văn Chánh

① Gỡ, tháo gỡ: 把線擇開 Gỡ chỉ ra;

② Khác lạ. Xem 擇 [zé].

Từ điển Trần Văn Chánh

Chọn: 擇友 Chọn bạn; 擇其善者而從之 Chọn cái tốt của người đó mà làm theo (Luận ngữ); 兩者任擇其一 Có hai chọn lấy một. Xem 擇 [zhái].

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Lựa chọn. Td: Tuyển trạch.

Tự hình 5

Dị thể 4

Chữ gần giống 46

Từ ghép 7

Một số bài thơ có sử dụng

Từ điển phổ thông

cái đầm (hồ đầm)

Từ điển trích dẫn

1. Giản thể của chữ 澤.

Từ điển Trần Văn Chánh

① Đầm, chằm, đồng, sông ngòi: 大澤 Đầm lớn; 沼澤 Đồng lầy; 水鄉澤國 Nơi nhiều sông ngòi;

② Bóng: 光澤 Sáng bóng;

③ (văn) Thấm ướt, mưa móc: 幸而雨澤時至 May mà mưa thấm đến đúng lúc (Vương An Thạch: Thượng Đỗ Học sĩ khai hà thư);

④ (văn) Ân huệ, ân trạch, đặc ân.

Từ điển Trần Văn Chánh

Như 澤

Tự hình 2

Dị thể 3

Chữ gần giống 3

Từ ghép 1

Từ điển phổ thông

cái đầm (hồ đầm)

Từ điển trích dẫn

1. (Danh) Đầm, chằm, chỗ nước đọng lớn. ◎Như: “thâm sơn đại trạch” 深山大澤 núi thẳm đầm lớn.

2. (Danh) Ân huệ, lộc. ◎Như: “ân trạch” 恩澤 làm sự lợi ích (ân đức thấm tới mọi người).

3. (Danh) Phong khí cùng việc làm hay của người trước còn lưu lại. ◇Lễ Kí 禮記: “Thủ trạch tồn yên” (Ngọc tảo 玉藻) 手澤存焉 Hơi tay còn vậy (nhờ người trước làm ra mà người sau được hưởng, như sách vở…).

4. (Danh) Áo lót mình. ◇Thi Kinh 詩經: “Khởi viết vô y, Dữ tử đồng trạch” 豈曰無衣, 與子同澤 (Tần phong 秦風, Vô y 無衣) Há rằng (anh) không có áo? (Thì) cùng anh mặc chung cái áo lót.

5. (Danh) Họ “Trạch”.

6. (Danh) “Trạch cung” 澤宮 nhà tập bắn, trại bắn.

7. (Động) Thấm ướt, thấm nhuần. ◎Như: “vũ trạch” 雨澤 mưa thấm.

8. (Động) Mân mê. ◇Lễ Kí 禮記: “Cộng phạn bất trạch thủ” 共飯不澤手 (Khúc lễ thượng 曲禮上) Cơm ăn chung thì tay đừng sờ mó (vì tay mồ hôi không được sạch).

9. (Tính) Nhẵn, bóng. ◇Liêu trai chí dị 聊齋志異: “Tham nhập thất trung, nhân tạ ki tháp, võng bất khiết trạch” 探入室中, 裀藉幾榻, 罔不潔澤 (Anh Ninh 嬰寧) Đi vào trong nhà, đệm chiếu đều sạch bóng.

Từ điển Thiều Chửu

① Cái đầm, cái chằm, chỗ nước đọng lớn.

② Thấm ướt, cái gì nhờ để tưới tắm cho cây cối được đều gọi là trạch, như vũ trạch 雨澤 mưa thấm.

③ Nhẵn bóng.

④ Ân trạch, làm sự lợi ích (ân đức thấm tới mọi người).

⑤ Hơi thừa, như thủ trạch tồn yên 手澤存焉 (Lễ kí 禮記) hơi tay còn vậy (nhờ người trước làm ra mà người sau được hưởng, như sách vở, v.v.)

⑥ Lộc.

⑦ Mân mê.

⑧ Cái phong khí cùng việc hay của người trước còn lưu lại gọi là trạch.

⑨ Trạch cung 澤宮 nhà tập bắn, trại bắn.

⑩ Áo lót mình.

Từ điển Trần Văn Chánh

① Đầm, chằm, đồng, sông ngòi: 大澤 Đầm lớn; 沼澤 Đồng lầy; 水鄉澤國 Nơi nhiều sông ngòi;

② Bóng: 光澤 Sáng bóng;

③ (văn) Thấm ướt, mưa móc: 幸而雨澤時至 May mà mưa thấm đến đúng lúc (Vương An Thạch: Thượng Đỗ Học sĩ khai hà thư);

④ (văn) Ân huệ, ân trạch, đặc ân.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Trơn láng. Như chữ Trạch

Tự hình 2

Dị thể 8

Chữ gần giống 48

Từ ghép 16

Một số bài thơ có sử dụng

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Dùng như chữ Trạch 澤.

Tự hình 3

Dị thể 8

Chữ gần giống 54

Từ điển phổ thông

họ Trạch

Từ điển trích dẫn

1. (Danh) Lông đuôi chim trĩ.

2. (Danh) Lông đuôi chim trĩ dùng để múa thời xưa. ◇Thi Kinh 詩經: “Tả thủ chấp thược, Hữu thủ chấp địch” 左手執籥, 右手執翟 (Bội phong 邶風, Giản hề 簡兮) Tay trái cầm ống sáo, Tay phải cầm lông đuôi chim trĩ.

3. (Danh) Dân tộc ở bắc Trung Quốc ngày xưa. § Thông “địch” 狄.

4. Một âm là “trạch”. (Danh) Họ “Trạch”.

Từ điển Thiều Chửu

① Lông trĩ, đuôi con trĩ ở núi dài và đẹp. Trong khi nhạc múa dùng cầm cho đẹp.

② Cùng nghĩa với chữ địch 狄 giống rợ Ðịch.

③ Một âm là trạch. Họ Trạch.

Từ điển Trần Văn Chánh

(Họ) Trạch. Xem 翟 [dí].

Tự hình 4

Dị thể 1

Một số bài thơ có sử dụng

Từ điển trích dẫn

1. (Danh) Áo lót, nội y.

Tự hình 2

Dị thể 2

Chữ gần giống 44