Quy tắc chia hết – Wikipedia tiếng Việt

Quy tắc chia hết hay dấu hiệu chia hết là các cách nhanh để xác định xem một số nguyên đã cho có chia hết cho một số chia (ước) cụ thể hay không mà không cần thực hiện phép chia, thường bằng cách kiểm tra các chữ số của nó. Mặc dù có các phép kiểm tra tính chia hết cho các số trong bất kỳ hệ cơ số nào và chúng đều khác nhau, bài viết này chỉ trình bày các quy tắc và ví dụ cho các số thuộc hệ thập phân, hay số trong hệ cơ số 10. Martin Gardner đã giải thích và phổ biến những quy tắc này trong chuyên mục “Trò chơi Toán học” vào tháng 9 năm 1962 trên tạp chí Scientific American.[1]

Các tín hiệu chia hết cho những số 1 – 30[sửa|sửa mã nguồn]

Các quy tắc được tổng hợp trong bảng dưới đây biến đổi một số nguyên nhất định thành một số thường nhỏ hơn, trong khi vẫn bảo toàn tính chất chia hết cho số chia cần kiểm tra. Do đó, trừ khi có ghi chú khác, số thu được sau khi biến đổi phải được đánh giá là chia hết cho cùng một ước số. Trong một số trường hợp, quá trình biến đổi có thể được lặp lại cho đến khi rõ ràng tính chất chia hết; đối với các trường hợp khác (chẳng hạn như kiểm tra n chữ số cuối cùng) kết quả phải được kiểm tra bằng các phương pháp khác.

Đối với những ước số có nhiều quy tắc để xét tính chia hết thì những quy tắc trong bảng sắp xếp ưu tiên thích hợp cho kiểm tra những số cần kiểm tra nguyên có nhiều chữ số, sau đó là những quy tắc có ích cho những số có ít chữ số hơn .

Lưu ý: Để kiểm tra tính chia hết cho bất kỳ ước số nào có thể biểu diễn dưới dạng 2n hoặc 5n, trong đó n là số nguyên dương, chỉ cần kiểm tra n chữ số cuối cùng.

Lưu ý: Để kiểm tra tính chia hết cho bất kỳ số nào biểu thị được dưới dạng tích của các thừa số nguyên tố

p

1

n

p

2

m

p

3

q

{\displaystyle p_{1}^{n}p_{2}^{m}p_{3}^{q}}

, chúng ta có thể kiểm tra riêng khả năng chia hết cho từng số nguyên tố với lũy thừa thích hợp của nó. Ví dụ: kiểm tra tính chia hết cho 24 (24 = 8*3 = 23*3) tương đương với kiểm tra tính chất chia hết cho 8 (23) và 3 đồng thời, do đó chúng ta chỉ cần xét tính chia hết cho 8 và 3 để chứng minh tính chia hết cho 24, 48.

Lưu ý : dấu hai chấm ( 🙂 trong bảng là dấu để chỉ ví dụ, không phải là dấu chia .

Tính chia hết cho 2[sửa|sửa mã nguồn]

Trước hết, lấy số ta muốn kiểm tra ( ví dụ số 376 ) và ghi lại chữ số tận cùng trong số, vô hiệu những chữ số khác. Sau đó lấy chữ số đó ( 6 ) bỏ lỡ những chữ số còn lại và xác lập xem nó có chia hết cho 2. Nếu nó chia hết cho 2 thì số bắt đầu chia hết cho 2 .

Thí dụ

1. 376 (Số ban đầu)
2. 37 6 (Lấy chữ số tận cùng)
3. 6 ÷ 2 = 3 (Kiểm tra xem chữ số tận cùng có chia hết cho 2 không)
4. 376 ÷ 2 = 188 (Nếu chữ số tận cùng chia hết cho 2 thì số nguyên chia hết cho 2)

Tính chia hết cho 3 hoặc 9[sửa|sửa mã nguồn]

Đầu tiên, lấy 1 số ít bất kể ( ví dụ số 492 ) và cộng từng chữ số trong số đó với nhau ( 4 + 9 + 2 = 15 ). Sau đó lấy tổng đó ( 15 ) và xác lập xem liệu nó có chia hết cho 3 hoặc 9. Số bắt đầu chia hết cho 3 ( hoặc 9 ) khi và chỉ khi tổng những chữ số của nó chia hết cho 3 ( hoặc 9 ) .

Thí dụ 1

1. 492 (Số ban đầu)
2. 4 + 9 + 2 = 15 (Cộng từng chữ số riêng lẻ với nhau)
3. 15 chia hết cho 3 nên đến đây ta có thể kết luận. Ngoài ra, chúng ta có thể tiếp tục sử dụng lặp lại phương pháp nếu tổng đó vẫn còn quá lớn:
4. 1 + 5 = 6 (Cộng từng chữ số riêng lẻ với nhau)
5. 6 ÷ 3 = 2 (Kiểm tra xem số nhận được có chia hết cho 3 không)
6. 492 ÷ 3 = 164 (áp dụng quy tắc chia hết cho 3 thì số nguyên chia hết cho 3)

Nếu một số là tích của 3 số liên tiếp thì số đó luôn chia hết cho 3. Điều này rất hữu ích khi số có dạng (n × (n − 1) × (n + 1))

Thí dụ 2

1. 336 (Số ban đầu)
2. 6 × 7 × 8 = 336 (phân tích thành tích)
3. 336 ÷ 3 = 112

Tính chia hết cho 4[sửa|sửa mã nguồn]

Quy tắc cơ bản để xét chia hết cho 4 là nếu số tạo thành bởi hai chữ số tận cùng của một số ít chia hết cho 4 thì số khởi đầu chia hết cho 4 ; [ 2 ] [ 3 ] điều này là do 100 chia hết cho 4 và do đó việc thêm vào hàng trăm, hàng nghìn, v.v. chỉ đơn thuần là thêm 1 số ít khác chia hết cho 4. Nếu bất kể số nào kết thúc bằng 1 số ít có hai chữ số mà ta biết là chia hết cho 4 ( ví dụ : 24, 04, 08, v.v. ), thì số nguyên sẽ chia hết cho 4 bất kể số nào đứng trước hai chữ số ở đầu cuối .Ngoài ra, người ta hoàn toàn có thể chỉ cần chia đôi số đã cho, sau đó kiểm tra hiệu quả để tìm xem nó có chia hết cho 2. Nếu đúng, số khởi đầu chia hết cho 4. Ngoài ra, tác dụng của phép chia này cũng giống như lấy số bắt đầu chia cho 4 .

Thí dụ.

Quy tắc chung

1. 2092 (Số ban đầu)
2. 20 92 (Chỉ lấy hai chữ số cuối của số, loại bỏ đi các chữ số khác)
3. 92 ÷ 4 = 23 (Kiểm tra xem số đó có chia hết cho 4 không)
4. 2092 ÷ 4 = 523 (Nếu số thu được chia hết cho 4 thì số ban đầu chia hết cho 4)

Cách khác

1. 1720 (Số ban đầu)
2. 1720 ÷ 2 = 860 (Chia số ban đầu cho 2)
3. 860 ÷ 2 = 430 (Kiểm tra xem kết quả vẫn còn có chia hết cho 2 không)
4. 1720 ÷ 4 = 430 (Nếu kết quả chia hết cho 2 thì số ban đầu chia hết cho 4)

Tính chia hết cho 5[sửa|sửa mã nguồn]

Phép chia hết cho 5 có thể dễ dàng xác định bằng cách kiểm tra chữ số cuối cùng trong số (chẳng hạn số 475) và xem nó có phải là 0 hoặc 5. Nếu chữ số cuối cùng là 0 hoặc 5, thì toàn bộ số đó chia hết cho 5.[2][3]

Ngoài ra, nếu chữ số ở đầu cuối của số là 0, thì thương của phép chia cho 5 sẽ là những chữ số còn lại nhân với 2. Ví dụ, số 40 kết thúc bằng số 0 ( 0 ), thế cho nên hãy lấy những chữ số còn lại ( 4 ) và nhân nó với hai ( 4 × 2 = 8 ), thì sẽ được tác dụng tựa như như hiệu quả của 40 chia cho 5 ( 40/5 = 8 ) .Nếu chữ số sau cuối của số là 5, thì thương sẽ là những chữ số còn lại nhân với hai ( 2 ), cộng với một ( 1 ). Ví dụ, số 125 kết thúc bằng chữ số 5, thế cho nên lấy những chữ số còn lại ( 12 ), nhân chúng với hai ( 12 × 2 = 24 ), sau đó cộng một ( 24 + 1 = 25 ). Kết quả đúng bằng tác dụng của 125 chia cho 5 ( 125 / 5 = 25 ) .

Thí dụ.

Nếu chữ số cuối cùng là 0

1. 110 (Số ban đầu)
2. 11 0 (Lấy chữ số cuối cùng của số và kiểm tra xem nó là 0 hay 5)
3. 11 0 (Nếu là 0, lấy các chữ số còn lại để tìm thương số khi chia cho 5)
4. 11 × 2 = 22 (Nhân kết quả với 2)
5. 110 ÷ 5 = 22 (Kết quả tương tự số ban đầu chia cho 5)

Nếu chữ số cuối cùng là 5

1. 85 (Số ban đầu)
2. 8 5 (Lấy chữ số cuối cùng của số và kiểm tra xem nó là 0 hay 5)
3. 8 5 (Nếu là 5, lấy các chữ số còn lại để tìm thương số)
4. 8 × 2 = 16 (Nhân kết quả với 2)
5. 16 + 1 = 17 (Thêm 1 vào kết quả)
6. 85 ÷ 5 = 17 (Kết quả tương tự số ban đầu chia cho 5)

Tính chia hết cho 6[sửa|sửa mã nguồn]

Tính chia hết cho 6 được xét bằng cách xét xem số đó có chia hết cho cả 2 và 3 hay không. [ 8 ] Nói cách khác, số đó là một số chẵn và chia hết cho 3. [ 8 ] Đây là cách tốt nhất. Nếu số đó chia hết cho sáu thì lấy số bắt đầu ( 246 ) chia cho hai ( 246 ÷ 2 = 123 ). Sau đó, lấy hiệu quả đó chia cho ba ( 123 ÷ 3 = 41 ). Kết quả này đúng bằng số bắt đầu chia cho sáu ( 246 ÷ 6 = 41 ) .

Thí dụ.

1. 324 (Số ban đầu)
2. 324 ÷ 3 = 108 (Kiểm tra xem số ban đầu có chia hết cho 3 hay không)
3. 324 ÷ 2 = 162 HOẶC 108 ÷ 2 = 54 (Kiểm tra xem số ban đầu hoặc kết quả của phép tính trước có chia hết cho 2 hay không)
4. 324 ÷ 6 = 54 (Nếu một trong hai phép thử ở bước cuối cùng đúng thì số ban đầu chia hết cho 6. Đồng thời, kết quả của phép thử thứ hai trả về cùng kết quả với số ban đầu chia hết cho 6)

Tìm số dư của một số khi chia cho 6

Nhân chữ số ở tận cùng bên phải với chữ số đầu tiên bên trái trong dãy sau rồi lấy chữ số thứ hai tính từ bên phải của số đó nhân với chữ số thứ hai từ bên trái của dãy, rồi cứ như thế tiếp tục cho đến hết. Sau đó tính tổng tất cả các giá trị phép nhân ở trên, lấy số dư của tổng khi chia cho 6, cũng chính là số dư của số ban đầu.

dãy: (1, −2, −2, −2, −2, các chữ số tiếp theo đều là −2 đến hết)

hoặc: (1, 4, 4, 4, 4, các chữ số tiếp theo đều là 4)

Thí dụ : Số dư khi 1036125837 chia cho 6 là bao nhiêu ?

Phép nhân chữ số tận cùng bên phải với chữ số đầu tiên trong dãy = 1 × 7 = 7

Phép nhân với chữ số thứ hai tính từ phải với chữ số thứ hai trong dãy = 3 × −2 = −6

Chữ số thứ ba tính tính từ bên phải = −16

Chữ số thứ tư tính tính từ bên phải = −10

Chữ số thứ năm tính từ bên phải = −4

Chữ số thứ sáu tính từ bên phải = −2

Chữ số thứ bảy tính từ bên phải = −12

Chữ số thứ tám tính từ bên phải = −6

Chữ số thứ chín tính từ bên phải = 0

Chữ số thứ mười tính từ bên phải = −2

Tổng = −51

−51 ≡ 3 (mod 6)

Vậy số dư = 3

Tính chia hết cho 7[sửa|sửa mã nguồn]

Phép chia hết cho 7 có thể được kiểm tra bằng các phương pháp đệ quy. Một số có dạng 10x + y chia hết cho 7 khi và chỉ khi x − 2y chia hết cho 7. Nói cách khác, trừ đi hai lần chữ số tận cùng của số vào số được tạo thành bởi các chữ số còn lại. Tiếp tục làm điều này cho đến khi thu được một số ta biết là chia hết cho 7. Số ban đầu chia hết cho 7 khi và chỉ khi số thu được sau khi sử dụng quá trình kiểm tra này chia hết cho 7. Ví dụ, số 371: 37 − (2 × 1) = 37 − 2 = 35; 3 − (2 × 5) = 3 − 10 = −7; vậy, vì −7 chia hết cho 7 nên 371 chia hết cho 7.

Tương tự, một số có dạng 10x + y chia hết cho 7 khi và chỉ khi x + 5y chia hết cho 7. Vì vậy, cộng năm lần chữ số cuối cùng với số được tạo bởi các chữ số còn lại, và tiếp tục làm như vậy cho đến khi ta thu được số ta đã biết là chia hết cho 7.[9]

Một phương pháp khác sử dụng phép nhân với 3. Một số dạng 10x + y có cùng số dư khi chia cho 7 như số 3x + y. Ta nhân chữ số tận cùng bên trái của số ban đầu với 3, cộng thêm chữ số tiếp theo, lấy phần dư khi chia cho 7, và tiếp tục lặp từ đầu: nhân với 3, cộng với chữ số tiếp theo, v.v. Ví dụ, số 371: 3 × 3 + 7 = 16 chia 7 dư 2 và 2 × 3 + 1 = 7. Phương pháp này còn có thể được sử dụng để tìm phần dư của phép chia cho 7.

Một thuật toán phức tạp hơn để kiểm tra tính chia hết cho 7 sử dụng các tính chất đồng dư: 100 ≡ 1, 101 ≡ 3, 102 ≡ 2, 103 ≡ 6, 104 ≡ 4, 105 ≡ 5, 106 ≡ 1,… (mod 7). Viết từng chữ số của số cần kiểm tra (371) theo thứ tự đảo ngược (173), nhân chúng liên tiếp với các chữ số trong dãy 1, 3, 2, 6, 4, 5, (lặp lại dãy nhân này nếu chưa hết) và cộng các tích với nhau (1×1 + 7×3 + 3×2 = 1 + 21 + 6 = 28). Số ban đầu chia hết cho 7 khi và chỉ khi số thu được bằng cách sử dụng thuật toán này chia hết cho 7 (vì vậy 371 chia hết cho 7 vì 28 cũng chia hết cho 7).[10]

Phương pháp này hoàn toàn có thể được đơn giản hóa mà không cần phép tính nhân. Tất cả những gì cần làm với sự đơn giản hóa này là ghi nhớ dãy số ở trên ( 132645 … ), chỉ cần cộng và trừ, nhưng luôn thao tác với những số có một chữ số .Thuật toán đơn giản hóa diễn ra như sau :

• Lấy ví dụ số 371
• Đổi tất cả các chữ số 7, 8 hoặc 9 thành 0, 1 hoặc 2, tương ứng. Trong ví dụ này, chúng ta nhận được số: 301. Bước thứ hai này có thể bỏ qua, nhưng ngoại trừ chữ số tận cùng bên trái nhất thiết phải đổi, nhưng nếu làm theo bước này có thể giúp cho các phép tính sau này dễ dàng hơn.
• Bây giờ chuyển chữ số đầu tiên (3) thành chữ số tiếp sau nó trong dãy 13264513… Trong ví dụ của chúng ta, 3 trở thành 2.
• Cộng kết quả có được ở bước trước (2) với chữ số thứ hai của số (301), và thay kết quả đó cho cả hai chữ số, để tất cả các chữ số còn lại không thay đổi: 2 + 0 = 2. Vậy 301 trở thành 21.
• Lặp lại quá trình này cho đến khi bạn được bội số có thể nhận ra của 7 hoặc đến khi được một số từ 0 đến 6. Vì vậy, bắt đầu từ 21 (đã là một bội số có thể nhận ra của 7), nếu ta lại làm tiếp thì lấy chữ số đầu tiên (2) và chuyển nó thành số tiếp sau tương ứng trong dãy số trên: 2 trở thành 6. Sau đó cộng nó với chữ số thứ hai: 6 + 1 =  7. Vậy ta có thể kết luận 371 là bội của 7.
• Nếu ở bước nào đó ta gặp chữ số đầu tiên là 8 hoặc 9 thì chúng sẽ đổi thành tương ứng 1 hoặc 2, nhưng nếu chữ số đầu là 7 thì trở thành số 0 nên có thể bỏ đi. Ở bước trên ta còn lại một con số 7, cuối cùng thành số 0.

Nếu như kết quả thu được sau khi thực hiện quá trình trên là 0 hoặc một bội của 7 thì số ban đầu cũng là một bội của 7. Còn nếu chúng ta nhận được một con số nào khác từ 1 đến 6, nó có nghĩa là phải trừ thêm bao nhiêu đơn vị vào số ban đầu để được một bội của 7 (hay số dư khi chia số đó cho 7). Ví dụ, xét số 186.

• Đầu tiên, đổi 8 thành 1: 116.
• Bây giờ, đổi 1 thành chữ số sau trong dãy số (chữ số 3), cộng nó vào chữ số thứ hai và viết kết quả thay cho cả hai: 3 + 1 =  4. Vì vậy, 116 bây giờ trở thành 46.
• Lặp lại quy trình, vì con số này lớn hơn 7. Bây giờ, dựa vào dãy số 4 trở thành 5, rồi cộng thêm vào chữ số 6 tận cùng. Tức là 11.
• Lặp lại quy trình một lần nữa: 1 trở thành 3, được cộng vào chữ số thứ hai (1): 3 + 1 =  4.

Bây giờ tất cả chúng ta có được một số ít nhỏ hơn 7, và số này ( 4 ) là số dư của phép chia 186 / 7. Vì vậy, 186 trừ 4, hay là 182, phải là một bội số của 7 .

Lưu ý: Lý do tại sao điều này có hiệu lực là vì nếu chúng ta có: a+b=c và b là một bội của một số n bất kỳ, thì a và c nhất thiết sẽ có cùng một số dư khi chia cho n. Ví dụ, trong 2 + 7 = 9 thì 7 chia hết cho 7. Vì vậy 2 và 9 phải có cùng một số dư khi chia cho 7. Số dư đó là 2.

Do đó, nếu một số n là một bội của 7 (nghĩa là: số dư của phép chia n/7 là 0) thì khi cộng (hoặc trừ) thêm vào n một bội khác của 7 ta vẫn được một bội của 7.

Điều mà thuật toán này thực hiện, như đã giải thích ở trên đối với hầu hết các quy tắc chia hết, chỉ đơn giản là trừ từng bội số nhỏ của 7 từ số ban đầu cho đến khi đạt được một số đủ nhỏ để chúng ta nhớ liệu nó có phải là bội số của 7. Nếu chữ số 1 trở thành 3 ở vị trí thập phân tiếp sau nó, điều đó tương tự như chuyển 10×10n thành 3×10n. Và điều này thực sự cũng giống như việc trừ 7×10n (rõ ràng là bội số của 7) vào 10×10n.

Tương tự, khi ta biến chữ số 3 thành chữ số 2 ở vị trí thập phân sau, thực chất ta đang biến 30×10n thành 2×10n, điều này cũng giống như phép trừ 30×10n − 28×10n, và đây lại là một phép trừ bội số của 7. Lý do tương tự cũng áp dụng cho tất cả các biến đổi còn lại:

• 20×10n − 6×10n = 14×10n
• 60×10n − 4×10n = 56×10n
• 40×10n − 5×10n = 35×10n
• 50×10n − 1×10n = 49×10n

Ví dụ phương pháp thứ nhất

1050 → 105 − 2×0 = 105 − 0 = 105 → 10 − 2×5 = 10 − 10 = 0.

ĐÁP ÁN : 1050 chia hết cho 7 .

Ví dụ phương pháp thứ hai

1050 → 0501 (đảo ngược) → 0×1 + 5×3 + 0×2 + 1×6 = 0 + 15 + 0 + 6 = 21 (nhân và cộng với các chữ số trong dãy).

ĐÁP ÁN : 1050 chia hết cho 7 .

Phương pháp Vệ-đà (Vedic) xét tính chia hết cho 7

Có thể xét tính chia hết cho 7 nhờ phương pháp số mật tiếp trong Toán học Vệ-đà: bằng một phép nhân ước số với một số (nhân tử) gọi là số mật tiếp hay Ekhādika. Cách làm này còn có thể áp dụng cho xét tính chia hết cho ước số bất kỳ. Đầu tiên đổi ước số cần kiểm tra (tức số 7) sang “họ số 9” bằng cách lấy 7 nhân với 7 để có số 49: 7×7 = 49. Cộng 1 được 50, bỏ đi chữ số đơn vị ta được 5, rồi lấy 5 làm Ekhādika hay nhân tử. Bắt đầu xét tính chia hết từ phía bên phải của số cần xét. Nhân chữ số tận cùng bên phải với 5 rồi cộng tích này với chữ số bên trái ngay sau đó. Viết kết quả vào một dòng ở ngay dưới chữ số đó. Lặp lại phương pháp đó, nhân chữ số tận cùng của số kết quả ở dòng dưới với 5 rồi cộng với chữ số hàng chục. Sau đó cộng thêm chữ số tiếp theo bên trái của số ban đầu. Viết kết quả đó ngay dưới chữ số đó, cứ tiếp tục lặp thuật toán cho đến hết bên trái. Nếu kết quả cuối cùng được là 0 hoặc là một bội số của 7 thì đúng là số ban đầu cũng chia hết cho 7. Nếu không thì không chia hết. Điều này tuân theo cách ghi một dòng lý tưởng trong kinh Vệ-đà.[11][nguồn không đáng tin?]

Ví dụ phương pháp Vệ-đà:

Xét xem số 438,722,025 có chia hết cho 7 hay không?  Nhân tử = 5.
 4  3  8  7  2  2  0  2  5
 |\ |\ |\ |\ |\ |\ |\ |\ |
42 37 46 37  6 40 37 27 05
ĐÚNG

Phương pháp Pohlman–Mass

Phương pháp Pohlman-Mass cung ứng một lời giải nhanh gọn hoàn toàn có thể xác lập xem hầu hết những số nguyên có chia hết cho 7 hay không trong ba bước hoặc ít hơn. Phương pháp này hoàn toàn có thể hữu dụng trong một cuộc thi toán học như MATHCOUNTS, trong đó thời hạn là một yếu tố quyết định hành động trong nhìn nhận kỹ năng và kiến thức giải không cần máy tính và tính điểm trong Vòng Nước rút .Bước A : Nếu số nguyên nhỏ hơn hoặc bằng 1.000, trừ hai lần chữ số tận cùng của số vào số được tạo thành bởi những chữ số còn lại. Nếu hiệu quả là bội số của bảy, thì số bắt đầu cũng vậy ( và ngược lại ). Ví dụ :

112 -> 11 − (2×2) = 11 − 4  =  7  CÓ
98  -> 9  − (8×2) = 9  − 16 = −7  CÓ
634 -> 63 − (4×2) = 63 − 8  = 55  KHÔNG

Vì 1,001 chia hết cho 7, ta hoàn toàn có thể tìm thấy một phát hiện mê hoặc : cho những bộ số gồm 1, 2 hoặc 3 chữ số lặp lại và những chữ số 0 xen giữa tạo thành những số có 6 chữ số ( được cho phép những số 0 ở đầu ) thì trong đó tổng thể những số như vậy đều chia hết cho 7. Ví dụ :

001 001 = 1,001 / 7 = 143
010 010 = 10,010 / 7 = 1,430
011 011 = 11,011 / 7 = 1,573
100 100 = 100,100 / 7 = 14,300
101 101 = 101,101 / 7 = 14,443
110 110 = 110,110 / 7 = 15,730

01 01 01 = 10,101 / 7 = 1,443
10 10 10 = 101,010 / 7 = 14,430

111,111 / 7 = 15,873
222,222 / 7 = 31,746
999,999 / 7 = 142,857

576,576 / 7 = 82,368

Đối với tổng thể những ví dụ trên, trừ ba chữ số tiên phong cho ba chữ số sau cuối sẽ cho tác dụng là bội số của bảy. Lưu ý rằng những số 0 được phép ở đầu để tạo thành xâu gồm 6 chữ số. Phát hiện này là cơ sở cho những bước tiếp theo, B và C .Bước B : Nếu số nguyên nằm trong khoảng chừng từ 1,001 đến một triệu, hãy tìm xâu gồm những 1, 2 hoặc 3 chữ số tái diễn tạo thành 1 số ít có 6 chữ số gần với số nguyên cần xét ( được cho phép đặt những số 0 ở đầu và điều này hoàn toàn có thể giúp bạn tưởng tượng ra số xâu ). Nếu hiệu dương giữa xâu đó và số cần xét nhỏ hơn 1.000, hãy vận dụng Bước A. Điều này hoàn toàn có thể được triển khai bằng cách trừ ba chữ số tiên phong cho ba chữ số sau cuối. Ví dụ :

341,355 − 341,341 = 14 -> 1 − (4×2) = 1 − 8 = −7     CÓ
67,326 − 067,067 = 259 -> 25 − (9×2) = 25 − 18 = 7   CÓ

Thực tế rằng 999,999 là một bội số của 7 hoàn toàn có thể được sử dụng để xác lập tính chia hết cho 7 của những số nguyên lớn hơn một triệu bằng cách giảm số nguyên ấy thành số có 6 chữ số hoàn toàn có thể được xác lập bằng bước B. Có thể được thực thi thuận tiện điều đó bằng cách cộng thêm những chữ số bên trái sáu chữ số tiên phong đến với số tạo bởi sáu chữ số và liên tục với Bước A .Bước C : Nếu số nguyên cần xét lớn hơn một triệu, trừ nó cho bội số gần nhất của 999.999 và sau đó vận dụng Bước B. Đối với những số lớn hơn, sử dụng những bộ lớn hơn như số gồm 12 chữ số ( 999.999.999.999 ), v.v. Sau đó, biến hóa số nguyên thành 1 số ít nhỏ hơn hoàn toàn có thể giải được bằng Bước B. Ví dụ :

22,862,420 − (999,999 × 22) = 22,862,420 − 21,999,978 -> 862,420 + 22 = 862,442
   862,442 -> 862 − 442 (Step B) = 420 -> 42 − (0×2) (Bước A) = 42  CÓ

Điều này được cho phép ta cộng và trừ những bộ ba chữ số xen kẽ nhau để xác lập năng lực chia hết cho 7. Hiểu được những mẫu này được cho phép bạn nhanh gọn đo lường và thống kê xét chia hết cho 7 như được thấy trong những ví dụ mẫu sau :Ví dụ chiêu thức Pohlman − Mass xét tính chia hết cho 7 :

Xét xem 98 liệu có chia hết cho 7?
98  -> 9  − (8×2) = 9  − 16 = −7  CÓ (Bước A)

Xét xem 634 có chia hết cho 7 hay không?
634 -> 63 − (4×2) = 63 − 8  = 55  KHÔNG (Bước A)

Xét xem 355,341 có chia hết cho 7 hay không?
355,341 − 341,341 = 14,000 (Bước B) -> 014 − 000 (Bước B) -> 14 = 1 − (4×2) (Bước A) = 1 − 8 = −7  CÓ

Xét xem 42,341,530 có chia hết cho 7 hay không?
42,341,530 -> 341,530 + 42 = 341,572 (Bước C)
341,572 − 341,341 = 231 (Bước B)
231 -> 23 − (1×2) = 23 − 2 = 21  CÓ (Bước A)

Sử dụng một chuỗi cộng trừ đại số xen kẽ:
 42,341,530 -> 530 − 341 + 42 = 189 + 42 = 231 -> 23 − (1×2) = 21  CÓ

Phương pháp nhân với 3 để xét tính chia hết cho 7, ví dụ:

Xét xem 98 liệu có chia hết cho 7?
98  -> lấy 9 chia 7 dư 2 -> 2×3 + 8 = 14 CÓ

Xét xem 634 liệu có chia hết cho 7?
634 -> 6×3 + 3 = 21 -> dư 0 -> 0×3 + 4 = 4 KHÔNG

Xét xem 355,341 liệu có chia hết cho 7?
3 * 3 + 5 = 14 -> dư 0 -> 0×3 + 5 = 5 -> 5×3 + 3 = 18 -> dư 4 -> 4×3 + 4 = 16 -> dư 2 -> 2×3 + 1 = 7 CÓ

Tìm số dư của 1036125837 chia cho 7
1×3 + 0 = 3 
3×3 + 3 = 12 dư 5 
5×3 + 6 = 21 dư 0 
0×3 + 1 = 1 
1×3 + 2 = 5 
5×3 + 5 = 20 dư 6 
6×3 + 8 = 26 dư 5 
5×3 + 3 = 18 dư 4 
4×3 + 7 = 19 dư 5 
Đáp số là 5

Tìm số dư của một số khi chia cho 7 (một cách khác)

Sử dụng những dãy số sau :Bắt đầu từ 7 — ( 1, 3, 2, — 1, — 3, — 2, chu kỳ luân hồi 6 của dãy được lặp lại cho sáu chữ số tiếp theo, quay lại từ 1, 3, … ) Chu kỳ : 6 chữ số. Các số lặp lại : 1, 3, 2, − 1, − 3, − 2. Đây là dãy số độ lớn cực tiểuhoặc dãy số dương 🙁 1, 3, 2, 6, 4, 5, chu kỳ luân hồi lặp lại cho sáu chữ số tiếp theo ) Chu kỳ : 6 chữ số. Số lặp lại : 1, 3, 2, 6, 4, 5Nhân chữ số tận cùng bên phải ( hàng đơn vị chức năng ) của số cần xét với chữ số bên trái tiên phong của một trong hai dãy trên, sau đó lại nhân chữ số thứ hai tính từ bên phải tiếp đó của số cần xét với số thứ hai bên trái của dãy, cứ như vậy làm phép nhân cho đến hết. Sau đó, tính tổng tổng thể những giá trị và lấy môđun của 7 .

Ví dụ: Số dư khi 1036125837 chia cho 7 là bao nhiêu?
Phép nhân chữ số tận cùng bên phải = 1×7 = 7
Phép nhân chữ số thứ hai tính từ bên phải = 3 × 3 = 9
Chữ số thứ ba tính từ bên phải = 8 × 2 = 16
Chữ số thứ tư tính từ bên phải = 5 × −1 = −5
Chữ số thứ năm tính từ bên phải = 2 × −3 = −6
Chữ số thứ sáu tính từ bên phải = 1 × −2 = −2
Chữ số thứ bảy tính từ bên phải = 6 × 1 = 6
Chữ số thứ tám tính từ bên phải = 3 × 3 = 9
Chữ số thứ chín tính từ bên phải = 0
Chữ số thứ mười tính từ bên phải = 1 × −1 = −1
Tổng = 33
33 mod 7 = 5
Phần dư = 5

Phương pháp cặp chữ số chia hết cho 7

Phương pháp này sử dụng dãy mẫu 1, −3, 2 trên các cặp chữ số. Nghĩa là, có thể kiểm tra khả năng chia hết của bất kỳ số nào cho 7 bằng cách đầu tiên tách số đó thành các cặp chữ số, sau đó nhân từng cặp chữ số đó với từng số của dãy, làm vậy tới ba cặp chữ số (tức là tới sáu chữ số). Nếu số cần xét nhỏ hơn sáu chữ số, thì điền thêm các chữ số 0 vào bên phải cho đến khi có sáu chữ số. Nếu số cần xét lớn hơn sáu chữ số, thì lặp lại chu kỳ trên cho nhóm sáu chữ số tiếp theo và sau đó cộng các kết quả với nhau. Lặp lại thuật toán này cho đến khi kết quả được một số đủ nhỏ. Số ban đầu chia hết cho 7 khi và chỉ khi số thu được bằng cách sử dụng thuật toán này chia hết cho 7. Phương pháp này đặc biệt phù hợp với các số nguyên lớn.

Ví dụ 1:

Số cần kiểm tra là 157514. Đầu tiên ta tách số đó thành những cặp chữ số : 15, 75 và 14 .

Sau đó ta áp dụng thuật toán: 1 × 15 − 3 × 75 + 2 × 14 = 182

Vì hiệu quả là 182 nhỏ hơn sáu chữ số, ta thêm số 0 vào bên phải cho đến khi nó có sáu chữ số .

Sau đó, chúng ta lại áp dụng thuật toán: 1 × 18 − 3 × 20 + 2 × 0 = −42

Kết quả −42 ta đã biết chia hết cho 7, do đó số ban đầu 157514 cũng chia hết cho 7.

Ví dụ 2:

Số cần kiểm tra là 15751537186 .

(1 × 15 − 3 × 75 + 2 × 15) + (1 × 37 − 3 × 18 + 2 × 60) = −180 + 103 = −77

Kết quả − 77 chia hết cho 7, do đó số bắt đầu 15751537186 ​ ​ chia hết cho 7 .

Tính chia hết cho 13[sửa|sửa mã nguồn]

Kiểm tra số dư khi chia cho 13 : sử dụng dãy mẫu ( 1, − 3, − 4, − 1, 3, 4, chu kỳ luân hồi liên tục. ) Nếu bạn không quen giám sát những số âm, thì sử dụng dãy số : ( 1, 10, 9, 12, 3, 4 )Nhân chữ số tận cùng bên phải của số nguyên cần xét với chữ số bên trái tiên phong của dãy số ở trên ( 1 ), sau đó nhân chữ số thứ hai tính từ phải của số cần xét với chữ số thứ hai trong dãy số. Cứ như vậy, chu kỳ luân hồi liên tục .

Ví dụ: Số dư khi 321 chia cho 13 là bao nhiêu?
Sử dụng dãy số đầu tiên,
Trả lời: 1 × 1 + 2 × −3 + 3 × −4 = −17
Số dư = −17 mod 13 = 9

Ví dụ: Số dư khi 1234567 chia cho 13 là bao nhiêu?
Sử dụng dãy số thứ hai,
Trả lời: 7 × 1 + 6 × 10 + 5 × 9 + 4 × 12 + 3 × 3 + 2 × 4 + 1 × 1 = 178 mod 13 = 9
Số dư = 9.

Đối với những số trên 30[sửa|sửa mã nguồn]

Tính chia hết hoàn toàn có thể được xác lập bằng hai cách, tùy thuộc vào loại ước số .

Ước số hợp[sửa|sửa mã nguồn]

Một số cần xét chia hết cho một ước số hợp nếu nó chia hết cho bậc lũy thừa cao nhất của từng thừa số nguyên tố của ước số. Ví dụ, để xác lập tính chia hết của một số ít cho 36, ta xét tính chia hết của nó cho 4 và 9. [ 8 ] Lưu ý rằng, cần phải xét tới bậc lũy thừa cao nhất, do đó nếu xét cho 3 và 12, hay 2 và 18, sẽ là không đủ. Một bảng những thừa số nguyên tố hoàn toàn có thể có ích cho việc này .Một ước số hợp cũng hoàn toàn có thể có quy tắc riêng được xây dựng bằng cách sử dụng quy trình tiến độ tựa như như so với một ước số nguyên tố, như được đưa ra dưới đây nhất là so với những ước hợp số đúng bằng lũy thừa của một số nguyên tố, chú ý quan tâm rằng những biến hóa tương quan hoàn toàn có thể không dùng tới bất kể thừa số nguyên tố nào có trong ước số. Ví dụ, ta không hề đưa ra quy tắc xét cho 14 mà tương quan đến việc nhân phương trình với 7. Đây không phải là yếu tố so với những ước nguyên tố vì chúng không nghiên cứu và phân tích được thành thừa số nào nhỏ hơn .

Ước số nguyên tố[sửa|sửa mã nguồn]

Mục đích là phải đi tìm một số nghịch đảo của 10 theo modulo ước số nguyên tố đang xét (không áp dụng cho 2 và 5) và sử dụng nó làm nhân tử để làm cho tính chia hết cho ước nguyên tố đó của số ban đầu phụ thuộc vào tính chia hết của số mới nhận được sau quy trình biến đổi (thường là số nhỏ hơn ban đầu) cho cùng ước nguyên tố đang xét. Lấy ví dụ với số 31, bởi vì 10×(−3) = −30 = 1 mod 31, ta được quy tắc sử dụng y − 3x trong bảng dưới. Cũng vì vậy, bởi 10×28 = 280 = 1 mod 31, ta có được một quy tắc khác xét chia hết cho 31, chọn quy tắc nào để dùng thì tùy lấy số nhỏ hơn để thuận tiện tính toán. Thực tế là quy tắc này dành cho các ước nguyên tố ngoài 2 và 5 thực sự là quy tắc chia hết cho bất kỳ số nguyên tố cùng nhau nào với 10 (bao gồm 33 và 39; xem bảng bên dưới). Đây là lý do tại sao điều kiện chia hết trong bảng trên và dưới đây cho bất kỳ số nguyên tố cùng nhau nào với 10 đều có dạng giống nhau (tức cộng hoặc trừ bội của chữ số cuối cùng với phần còn lại của số).

Các ví dụ đáng chú ý quan tâm[sửa|sửa mã nguồn]

Bảng sau phân phối những quy tắc cho một số ít ước số trên 30 :

Quy tắc chia hết tổng quát[sửa|sửa mã nguồn]

Để kiểm tra tính chia hết cho ước số D, trong đó D kết thúc bằng 1, 3, 7 hoặc 9, có thể sử dụng phương pháp sau.[12] Tìm một bội số của D tận cùng bởi 9. (Tức là nếu D tận cùng bởi 1, 3, 7, hoặc 9 thì nhân tương ứng với 9, 3, 7, hoặc 1.) Sau đó cộng thêm 1 và chia cho 10, kết quả nhận được kí hiệu là m. Vậy thì, một số bất kỳ dạng N = 10t + q chia hết cho D khi và chỉ khi mq + t cũng chia hết cho D. Nếu số đó quá dài, ta cũng có thể tách số đó thành từng xâu, mỗi xâu gồm e chữ số, thỏa mãn 10e = 1 hoặc 10e = -1 (mod D). Tổng (hoặc tổng xen kẽ) của các xâu này có cùng tính chia hết cho D tương tự số ban đầu.

Ví dụ, để xác định xem số 913 = 10×91 + 3 có chia hết cho 11 hay không, tìm m sao cho m = (11×9+1)÷10 = 10. Khi đó mq+t = 10×3+91 = 121 = 11×11; Lấy một ví dụ khác, để xác định xem 689 = 10×68 + 9 có chia hết cho 53 hay không, tìm rằng m = (53×3+1)÷10 = 16. Khi đó mq+t = 16×9+68 = 212 chia hết cho 53 (có thương là 4); vì vậy 689 cũng chia hết cho 53.

Cách khác, bất kỳ số nguyên nào Q = 10c + d chia hết cho n = 10a + b, sao cho gcd(n, 2, 5) = 1, nếu c+D(n)*d = A*n với một số nguyên A, trong đó:

D
(
n
)
≡

{

9
a
+
1
,

nếu 

n

 = 10a+1

3
a
+
1
,

nếu 

n

 = 10a+3

7
a
+
5
,

nếu 

n

 = 10a+7

a
+
1
,

nếu 

n

 = 10a+9

{\displaystyle D(n)\equiv {\begin{cases}9a+1,&{\mbox{nếu }}n{\mbox{ = 10a+1}}\\3a+1,&{\mbox{nếu }}n{\mbox{ = 10a+3}}\\7a+5,&{\mbox{nếu }}n{\mbox{ = 10a+7}}\\a+1,&{\mbox{nếu }}n{\mbox{ = 10a+9}}\end{cases}}\ }

Một vài số hạng tiên phong của dãy tạo bởi D ( n ) là 1, 1, 5, 1, 10, 4, 12, 2, … ( dãy A333448 trong OEIS ) .Dạng theo từng khoảng chừng của hàm D ( n ) và dãy được tạo ra bởi nó được nhà toán học người Bulgaria Ivan Stoykov công bố lần tiên phong vào tháng 3 năm 2020. [ 13 ]

Chứng minh sử dụng đại số sơ cấp[sửa|sửa mã nguồn]

Nhiều quy tắc đơn thuần hoàn toàn có thể được lập ra chỉ bằng cách sử dụng những thao tác đại số, tạo ra những nhị thức và sắp xếp lại chúng. Bằng cách viết một số ít dưới dạng tổng của từng chữ số nhân với một lũy thừa của 10, có thể thao tác trên mỗi bậc chữ số riêng không liên quan gì đến nhau .

Trường hợp quy tắc cộng tất cả chữ số

Phương pháp này vận dụng cho xét những ước là thừa số ( nhân tử ) của 10 − 1 = 9 .

Lấy 3 làm ví dụ, 3 chia hết 9 = 10 − 1. Vậy tức là

10
≡
1

(
mod

3
)

{\displaystyle 10\equiv 1{\pmod {3}}}

(xem thêm số học mô đun). Tương tự với các bậc lũy thừa cao hơn của 10:

10

n

≡

1

n

≡
1

(
mod

3
)

{\displaystyle 10^{n}\equiv 1^{n}\equiv 1{\pmod {3}}}

. Tất cả chúng đều đồng dư với 1 modulo 3. Vì hai số đồng dư modulo 3 thì cả hai đều chia hết cho 3 hoặc đều không chia hết, ta có thể tùy ý hoán đổi giữa các giá trị đồng dư với 3. Vì thế, với một số chẳng hạn như sau, ta có thể thay tất cả các lũy thừa 10 trong đó bằng số 1:

100 ⋅ a + 10 ⋅ b + 1 ⋅ c ≡ ( 1 ) a + ( 1 ) b + ( 1 ) c ( mod 3 ) { \ displaystyle 100 \ cdot a + 10 \ cdot b + 1 \ cdot c \ equiv ( 1 ) a + ( 1 ) b + ( 1 ) c { \ pmod { 3 } } }

và đây chính bằng tổng những chữ số có trong số đó .

Trường hợp quy tắc sử dụng tổng xen kẽ các chữ số

Phương pháp này tương thích cho những ước là nhân tử của 10 + 1 = 11 .

Lấy dấu hiệu của 11 làm ví dụ, 11 chia hết 11 = 10 + 1. Tức là

10
≡
−
1

(
mod

11
)

{\displaystyle 10\equiv -1{\pmod {11}}}

. Với các bậc lũy thừa cao hơn của 10, chúng đồng dư 1 đối với các bậc chẵn và đồng dư với −1 đối với các bậc lẻ:

10 n ≡ ( − 1 ) n ≡ { 1, khi n chẵn − 1, khi n lẻ ( mod 11 ). { \ displaystyle 10 ^ { n } \ equiv ( – 1 ) ^ { n } \ equiv { \ begin { cases } 1, và { \ mbox { khi } } n { \ mbox { chẵn } } \ \ – 1, và { \ mbox { khi } } n { \ mbox { lẻ } } \ end { cases } } { \ pmod { 11 } }. }

Như ở trường hợp trên, ta hoàn toàn có thể thay những bậc lũy thừa của 10 với những giá trị đồng dư tương ứng của chúng :

1000 ⋅ a + 100 ⋅ b + 10 ⋅ c + 1 ⋅ d ≡ ( − 1 ) a + ( 1 ) b + ( − 1 ) c + ( 1 ) d ( mod 11 ) { \ displaystyle 1000 \ cdot a + 100 \ cdot b + 10 \ cdot c + 1 \ cdot d \ equiv ( – 1 ) a + ( 1 ) b + ( – 1 ) c + ( 1 ) d { \ pmod { 11 } } }

đây cũng chính là hiệu giữa tổng những chữ số ở vị trí hàng lẻ và tổng những chữ số ở vị trí hàng chẵn .

Trường hợp chỉ cần xét (các) chữ số cuối cùng

Quy tắc này vận dụng cho những ước là thừa số của một lũy thừa của 10 ( ví dụ điển hình 2, 5, 10, 20, 25, 50, 100, 125, 250 … ). Đó là do bậc lũy thừa đủ cao của cơ số ( 10 ) chia hết cho ước cần xét, và hoàn toàn có thể bỏ lỡ .Ví dụ, trong hệ cơ số 10, những thừa số của 101 gồm có 2, 5, và 10. Vì thế, tính chia hết cho 2, 5, và 10 chỉ phụ thuộc vào vào 1 chữ số ở đầu cuối có chia hết cho những ước đó hay không. Các thừa số của 102 gồm có 4 và 25, và tính chia hết cho những ước đó chỉ nhờ vào vào 2 chữ số ở đầu cuối .

Trường hợp chỉ bỏ đi (các) chữ số cuối cùng

Hầu hết các số nguyên đều không chia hết 9 hoặc 10, nhưng chia hết lũy thừa cao hơn của 10n hoặc 10n − 1. Trong trường hợp này số sẽ vẫn được viết thành các bậc lũy thừa của 10, nhưng không khai triển hoàn toàn.

Ví dụ, 7 không chia hết 9 hay 10, nhưng có chia hết 98, là một số ít gần 100. Vì vậy, liên tục từ đây :

100 ⋅ a + b { \ displaystyle 100 \ cdot a + b }

ở đó trong trường hợp này a là một số nguyên bất kể, và b hoàn toàn có thể nằm trong khoảng chừng từ 0 đến 99. Tiếp theo đó ,

( 98 + 2 ) ⋅ a + b { \ displaystyle ( 98 + 2 ) \ cdot a + b }

và lại khai triển

98 ⋅ a + 2 ⋅ a + b, { \ displaystyle 98 \ cdot a + 2 \ cdot a + b, }

và sau khi bỏ đi số hạng là bội số đã biết của 7, hiệu quả sẽ là :

2 ⋅ a + b, { \ displaystyle 2 \ cdot a + b, }

đó chính là quy tắc ” nhân đôi số tạo thành bởi phần còn lại ngoài hai chữ số cuối, rồi cộng thêm vào hai chữ số cuối ” .

Trường hợp (các) chữ số cuối cùng được nhân với một hệ số

Biểu diễn của số nguyên cũng hoàn toàn có thể cần được nhân với một số nguyên tố cùng nhau với ước số đang xét mà không làm đổi khác tính chia hết của nó. Từ quan sát rằng 7 chia hết 21, tất cả chúng ta hoàn toàn có thể triển khai như sau :

10 ⋅ a + b, { \ displaystyle 10 \ cdot a + b, }

sau khi nhân với 2, giá trị này trở thành

20 ⋅ a + 2 ⋅ b, { \ displaystyle 20 \ cdot a + 2 \ cdot b, }

và sau đó thành

( 21 − 1 ) ⋅ a + 2 ⋅ b. { \ displaystyle ( 21-1 ) \ cdot a + 2 \ cdot b. }

bỏ đi bội số 21 ta được

− 1 ⋅ a + 2 ⋅ b, { \ displaystyle – 1 \ cdot a + 2 \ cdot b, }

và nhân với − 1 được

a − 2 ⋅ b. { \ displaystyle a-2 \ cdot b. }

Có thể sử dụng một trong hai quy tắc ở đầu cuối để xét chia hết, tùy thuộc vào quy tắc nào dễ thực thi đo lường và thống kê hơn. Chúng tương ứng với quy tắc ” trừ hai lần chữ số tận cùng vào phần còn lại ” .

Chứng minh sử dụng số học mô đun[sửa|sửa mã nguồn]

Phần này sẽ minh họa phương pháp cơ bản; tất cả các quy tắc khác có thể được suy ra theo cùng một quy trình. Điều sau đây yêu cầu nền tảng kiến thức cơ bản về số học mô đun; đối với tính chia hết cho ước khác 2 và 5 các chứng minh dựa trên kết quả cơ bản rằng 10 mod m khả nghịch nếu 10 và m nguyên tố cùng nhau.

Đối với 2n hoặc 5n:

Chỉ cần xét n chữ số cuối cùng.

10 n = 2 n ⋅ 5 n ≡ 0 ( mod 2 n hoặc 5 n ) { \ displaystyle 10 ^ { n } = 2 ^ { n } \ cdot 5 ^ { n } \ equiv 0 { \ pmod { 2 ^ { n } { \ mbox { hoặc } } 5 ^ { n } } } }

Biểu diễn x dưới dạng

10

n

⋅
y
+
z
,

{\displaystyle 10^{n}\cdot y+z,}

x = 10 n ⋅ y + z ≡ z ( mod 2 n hoặc 5 n ) { \ displaystyle x = 10 ^ { n } \ cdot y + z \ equiv z { \ pmod { 2 ^ { n } { \ mbox { hoặc } } 5 ^ { n } } } }

và tính chia hết của x cho 2 và 5 là tương tự đối với z.

Đối với 7:

Bởi vì 10 × 5  ≡  10 × (−2)  ≡ 1 (mod 7) chúng ta có thể làm như sau:

Biểu diễn x dưới dạng

10
⋅
y
+
z
,

{\displaystyle 10\cdot y+z,}

− 2 x ≡ y − 2 z ( mod 7 ), { \ displaystyle – 2 x \ equiv y-2z { \ pmod { 7 } }, }

vì thế x chia hết cho 7 khi và chỉ khi y − 2z chia hết cho 7.

Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]

Source: https://bem2.vn
Category: TỔNG HỢP