Năng suất nhân tố tổng hợp (Total Factor Productivity – TFP) là gì?

Năng suất nhân tố tổng hợp (tiếng Anh: Total Factor Productivity – TFP) là một chỉ tiêu phản ánh hiệu quả sản xuất.

[external_link_head]

Năng suất nhân tố tổng hợp

Khái niệm

Năng suất nhân tố tổng hợp trong tiếng Anh gọi là: Total Factor Productivity – TFP.

[external_link offset=1]

Năng suất nhân tố tổng hợp (TFP) là chỉ tiêu phản ánh kết quả sản xuất mang lại do nâng cao hiệu quả sử dụng vốn và lao động, nhờ vào tác động của các nhân tố đổi mới công nghệ, hợp lí hóa sản xuất, cải tiến quản lí, nâng cao trình độ lao động… 

Kết quả sản xuất có thể được chia thành ba phần: phần do vốn tạo ra; phần do lao động tạo ra; và phần do nhân tố tổng hợp tạo ra.

Trong khi tốc độ tăng của vốn và lao động là có hạn, thì TFP có thể là yếu tố không bị giới hạn thúc đẩy tăng trưởng. Tăng TFP có thể phản ánh mức độ đổi mới các quá trình sản xuất, ứng dụng công nghệ, kĩ thuật mới trong quản lí hoặc cũng có thể phản ánh gia tăng hiệu quả sử dụng các nguồn lực trong nền kinh tế.

Ở cấp độ nền kinh tế, TFP được đánh giá dựa trên hai chỉ số chính là: tốc độ tăng TFP và tỉ trọng đóng góp của tốc độ tăng TFP vào tăng trưởng kinh tế (GDP).

(Theo Về đóng góp của tăng năng suất nhân tố tổng hợp (TFP) vào tăng trưởng kinh tế Việt Nam, Trung tâm Thông tin và Dự báo Kinh tế – Xã hội Quốc gia – Bộ Kế hoạch và Đầu tư, 2017)

Khái niệm khác, năng suất nhân tố tổng hợp – TFP là chỉ tiêu phản ánh hiệu quả sản xuất nhờ vào tác động của yếu tố vô hình tham gia vào quá trình sản xuất, cùng các yếu tố hữu hình (vốn, lao động hoặc tài nguyên thiên nhiên,…).

[external_link offset=2]

Năng suất nhân tố tổng hợp – TFP phản ánh chiều sâu quá trình tăng trưởng (thông qua tốc độ tăng TFP).

Ở góc độ 1 ngành hay trên phạm vi toàn bộ nền kinh tế quốc dân, tăng trưởng dựa vào tăng năng suất các nhân tố tổng hợp mới đảm bảo sự ổn định và bền vững, có tính cạnh tranh, tạo tiền đề để mở rộng sản xuất và góp phần cải thiện đời sống của người lao động và nhân dân (Tăng Văn Khiên, 2005).

Tăng trưởng TFP thể hiện tăng trưởng năng suất không kèm theo tăng trưởng đầu vào là loại tăng trưởng tốt nhất để hướng đến sự gia tăng đầu ra. Có nhiều cách thức đo lường tăng trưởng năng suất nhân tố tổng hợp: phương pháp hạch toán tăng trưởng, tiếp cận biên ngẫu nhiên, sử dụng chỉ số đa chiều, hồi qui tăng trưởng,…

Mỗi phương pháp, cách tiếp cận đều phải dựa trên những giả định và mô hình. Vì vậy, tùy thuộc vào bộ số liệu và đối tượng nghiên cứu mà mỗi nhà nghiên cứu lựa chọn phương pháp đo lường phù hợp.

(Tài liệu tham khảo: Xác định năng suất nhân tố tổng hợp của các doanh nghiệp thuộc các tỉnh miền núi phía Bắc, Nguyễn Thị Thu Hà, Tạp chí Công thương, 2020)

[external_footer]