Essential Oil hay tinh dầu thiên nhiên là chiết xuất từ những loại thảo dược thiên nhiên như hương thảo, bạc hà,… và thường được sử dụng trong liệu pháp hương thơm, một phương pháp sử dụng các loại chiết xuất này để hỗ trợ sức khỏe và sắc đẹp.
Tuy nhiên một số tuyên bố về phương pháp sử dụng và hiệu quả tới sức khỏe của tinh dầu lại đem đến rất nhiều ý kiến trái chiều. Vậy thực hư ra sao, chúng ta cùng tìm hiểu trong bài viết này nhé.
[external_link_head]Mục lục bài viết
Tinh dầu là gì?
Essential Oil hay tinh dầu thiên nhiên/ tinh dầu nguyên chất là chất lỏng chiết xuất được từ những phần nhất định của thực vật: lá cây, thân cây, hoa, vỏ cây, rễ cây; lưu giữ một cách hoàn hảo hương thơm, hương vị và “nhựa sống” của loại thực vật đó. Chính bởi vậy, tinh dầu là dạng thức tinh khiết nhất của thảo dược thiên nhiên, mạnh hơn 50 – 100 lần các loại thảo mộc sấy khô
Tinh dầu nguyên chất có xu hướng thay đổi nhanh chóng từ trạng thái lỏng hoặc rắn sang khí ở nhiệt độ phòng, do vậy chúng rất dễ bay hơi và mùi thơm có xu hướng phai nhanh hơn các loại tinh dầu kém chất lượng.
Vì được chiết xuất 100% từ tự nhiên nên có mùi thơm rất mạnh. Đa số các loại tinh dầu nguyên chất đều trong veo, nhưng cũng có một số loại có màu vàng hoặc hổ phách.
Tinh dầu nguyên chất Essential Oil được tạo ra như thế nào?
Chưng cất hơi nước
Chưng cất hơi nước là phương pháp phổ biến nhất để thu hoạch được tinh dầu có trong thực vật. Các cây thảo dược mới được thu hoạch và còn tươi nguyên được bắc phía trên nồi nước sôi, dùng hơi nước để kéo dầu ra khỏi phần thực vật. Hơi nước bốc lên và được giữ lại trong buông ngưng tụ và sau đo dần dịch chuyển qua các ống dẫn. Trong quá trình này, hơi nước sẽ nguội dần và ngưng tụ lại thành hỗn hợp thể lỏng. Bởi dầu và nước không thể hòa tan, chúng sẽ được chắt lọc thành 2 phần riêng biệt một cách dễ dàng.
Phần hỗn hợp còn lại không chỉ đơn thuần là nước mà còn chứa những phần tử hòa tan của tinh chất có trong thực vật. Do đó, nó nhiều tên gọi như nước hoa (ví dụ nước hoa hồng), nước thảo dược hay hydrosol, có hương thơm hấp dẫn và phù hợp để dùng trong các liệu pháp điều trị bằng hương hoặc mỹ phẩm tạo độ ẩm cho da sau khi đã loại bỏ các cặn hữu cơ khác.
Ép chiết xuất
Phương pháp trực tiếp nhất giúp thu hoạch tinh dầu thiên nhiên có trong thực vật đó chính là ép chiết xuất.
Ví dụ như tinh dầu cam là loại tinh dầu đặc trưng được thu hoạch chủ yếu thông qua phương pháp ép chiết xuất này.
Các vỏ đầu tiên được chích khắp nơi để chọc thủng các tế bào chứa dầu và / hoặc ngâm trong nước ấm, sau đó được ép cơ học. Sản phẩm thu được là hỗn hợp giữa nước ép, tinh dầu và các chất rắn bã. Hỗn hợp này sau đó được đưa vào máy quay ly tâm để loại bỏ các chất bã, chỉ để lại phần chất lỏng tinh dầu và nước ép. Tinh dầu và nước ép cam không hòa tan, sau đó sẽ được hút vào những thùng chứa riêng biệt.
Tách hương liệu hoa (Enfleurage)
Kĩ thuật chiết xuất tinh dầu thiên nhiên này là một phương pháp thủ công cổ xưa được sử dụng và lưu truyền từ rất lâu nhưng không còn phổ biến hiện nay ngoại trừ ở Pháp.
Trong phương pháp này, các tán hoa được kết hợp với chất béo, lợi dụng tính chất hấp thụ cao của chất để từ từ hút lấy tinh dầu hoa. Chất béo thường được sử dụng trong quá khứ là mỡ động vật, tuy nhiên dầu thực vật là nguyên liệu phổ biến hơn trong thời đại ngày nay.
Hoa sau đó được ép giữa 2 lớp kính rồi được cất giữ trong một vài ngày. Hoa sẽ dần tàn đi khi chất béo hấp thụ hoàn toàn tinh túy từ các tán hoa để rồi một mẻ hoa mới được thay thế vào.
Quá trình này sẽ được thực hiện lại thêm một vài lần nữa cho đến khi chất béo đạt được hương thơm ngào ngạt như mong muốn. Chất béo sau đó sẽ được tách ra bằng dung môi cồn, khi cồn bay hoàn toàn, sản phẩm còn lại là tinh dầu nguyên chất tuyệt đối.
Chính bởi quá trình kì công chỉ dành cho các nguyên liệu mỏng manh và tinh tế như hoa nhài, giá thành của Absolute Oil, tên gọi cho chiết xuất thảo dược được lấy thông qua phương pháp này có chất lượng và giá thành rất cao.
Chiết xuất bằng dung môi
Chiết xuất dung môi là phương pháp sử dụng dung môi benzene, hexane hay methylene-chloride để chiết xuất tinh dầu thực vật. Sản phẩm được coi là thành công khi nồng độ dung môi còn tồn tại trong tinh dầu dưới 10ppm hay 10 phần triệu.
Đầu tiên, nguyên liệu thực vật sẽ được hòa tan trong dung môi. Dung môi này sẽ liên kết hoặc hấp thụ tinh dầu có trong thực vật. Hỗn hợp này sau đó được tách ra bằng cách làm cho bay hơi, hút chân không hoặc quay ly tâm, giúp loại bỏ dung môi và thu hoạch phần tinh dầu.
Làm thế nào để chọn được tinh dầu Essential Oil chất lượng?
Tinh dầu với những cách chiết xuất và điều chế khác nhau được dùng cho những mục đích khác nhau. Tinh dầu nguyên chất là tinh dầu được chiết xuất 100% từ thực vật, không thêm bất cứ thành phần hóa học nào khác.
Khi chọn mua tinh dầu nguyên chất nên dựa vào những tiêu chí sau:
- Độ tinh khiết: Chọn mua những sản phẩm có liệt kê thành phần cụ thể, thông thường chỉ bao gồm tên gọi khoa học nguồn gốc cây thảo dược ví dụ như tinh dầu Lavender nên có nguồn gốc duy nhất từ Lavandula officinalis.
- Chất lượng sản xuất: Tinh dầu thiên nhiên đích thực là những loại bị thay đổi ít nhất bởi quá trình chiết xuất. Do vậy ép lạnh và chiết xuất hơi nước là 2 phương thức thu hoạch tinh dầu thuận tự nhiên nhất.
- Uy tín: Mua sắm từ những thương hiệu có tên tuổi với những sản phẩm chất lượng và minh bạch trong việc cung cấp thông tin về nguồn gốc nguyên liệu và quy trình sản xuất.
- Đạt chuẩn: Để có thể sử dụng tối đa khả năng của tinh dầu, nên chọn những sản phẩm đạt chuẩn chứng nhận “tinh dầu trị liệu” để có thể yên tâm sử dụng bằng nhiều các khác nhau cho quãng thời gian trị liệu dài hạn.
Những lợi ích cho sức khỏe của tinh dầu thiên nhiên Essential Oil
Mặc dù được biết đến rộng rãi, việc sử dụng essential oil để điều trị những tình trạng sức khỏe nhất định lại hiếm người hiểu biết sâu.
Đối với mỗi loại tinh dầu, tinh túy thảo dược lại đem đến những lợi ích khác nhau, hãy cùng tìm hiểu nào.
- Tinh dầu húng quế được sử dụng để làm tăng cường khả năng tập trung, giảm nhẹ những triệu chứng trầm cảm. Nó cũng có thể giúp giảm đau đầu và đau nửa đầu. Tuy nhiên cần tránh tiếp xúc khi đang mang bầu.
- Tinh dầu hạt tiêu đen thường được sử dụng để kích thích sự lưu thông, đau nhức cơ bắp và vết bầm tím. Kết hợp với tinh dầu gừng, nó được sử dụng để giảm đau viêm khớp và cải thiện tính linh hoạt.
- Tinh dầu đinh hương là một loại thuốc giảm đau, thường được sử dụng cho đau răng. Nó cũng được sử dụng như một chất chống co thắt chống co thắt, để ngăn ngừa nôn mửa và buồn nôn, và như một thuốc chữa bệnh, ngăn chặn khí trong ruột. Thêm vào đó, tinh dầu còn có đặc tính kháng khuẩn, chống oxy hóa và kháng nấm.
- Tinh dầu khuynh diệp có thể giúp làm lưu thông đường thở khi bị cảm lạnh hoặc cúm và thường được kết hợp với bạc hà. Tuy nhiên khuynh diệp có thể gây dị ứng, nên cẩn thận khi sử dụng.
- Tinh dầu phong lữ có thể được sử dụng cho các vấn đề về da, để giảm căng thẳng và làm thuốc chống muỗi.
- Tinh dầu hoa nhài nghiên cứu đã chỉ ra rằng mùi hoa nhài làm tăng sóng beta, có liên quan đến sự tỉnh táo. Thêm vào đó, tinh dầu còn được biết đến với tính chất kích thích tính dục của nó.
- Tinh dầu oải hương được sử dụng như một chất khử trùng cho vết cắt nhỏ và bỏng cũng như để tăng cường thư giãn và giấc ngủ. Tinh dầu oải hương cũng được cho rằng làm giảm đau đầu và các triệu chứng đau nửa đầu.
- Tinh dầu chanh được cho là cải thiện tâm trạng, và giúp làm giảm các triệu chứng căng thẳng và trầm cảm.
- Tinh dầu hương thảo có thể thúc đẩy tăng trưởng tóc, tăng cường trí nhớ, ngăn ngừa co thắt cơ bắp và hỗ trợ hệ tuần hoàn và hệ thần kinh.
- Tinh dầu tràm trà được cho rằng có tính chất sát trùng và khử trùng. Tràm trà còn là nguyên liệu thường được sử dụng trong các loại dầu gội, sản phẩm chăm sóc da trị liệu mụn nhọt, vết bỏng và cắn.
- Tinh dầu húng quế tây được cho là giúp giảm mệt mỏi, căng thẳng và căng thẳng.
- Tinh dầu vạn diệp được sử dụng để điều trị các triệu chứng cảm lạnh và cúm, và giúp giảm viêm khớp.
- Tinh dầu gỗ đàn hương được tin rằng có chứa những tính chất kích thích tính dục.
Cách sử dụng essential oil
Dùng trên da
Tinh dầu thực sự tinh khiết sẽ thẩm thấu rất tốt qua da, hấp thu trực tiếp qua màng tế bào. Tuy nhiên với nồng độ 100%, một số loại có thể gây nên kích ứng da, do đó cần được pha loãng với nước hoặc dầu dẫn trước khi sử dụng.
Tinh dầu (đã được pha loãng) có thể thoa nhẹ ở những điểm trọng yếu như trán, thái dương, cổ tay. Bạn cũng có thể dùng dầu để mát xa bàn chân và thoa xung quanh mũi.
Một số loại tinh dầu cũng có thể dùng làm toner, serum chăm sóc da. Tuy nhiên hãy tìm hiểu công thức rõ ràng và dùng cùng dầu dẫn nhé.
[external_link offset=2]Dùng cùng khi tắm
Mặc dù tinh dầu tốt nhất nên được bảo quản bên ngoài phòng tắm bởi nhiệt độ và độ ẩm cao, đây lại là nơi tốt nhất để bạn có thể thỏa sức sáng tạo cách dùng tinh dầu thiên nhiên. Nhỏ một vài giọt tinh dầu vào dầu gội, dầu dưỡng hoặc sữa tắm và tận hưởng tác dụng 2, 3 trong 1 của hỗn hợp này.
Bạn cũng có thể nhỏ tinh dầu nguyên chất vào bồn tắm sau khi pha loãng cùng với dầu dẫn, thoa lên tường để có thể vừa tắm vừa tận hưởng mùi hương thiên nhiên; hoặc xông hơi cho da với một chiếc khăn mặt ấm.
Massage
Tinh dầu thiên nhiên là một sự bổ sung tinh tế đối với hình thức trị liệu truyền thống như mát xa, đem lại hiệu quả rất tốt cho việc giảm stress, giảm đau cơ – xương – khớp…
Dùng đèn xông tinh dầu hoặc máy phun sương/ khuếch tán tinh dầu
Máy xông tinh dầu hoặc máy phun sương không chỉ là một món đồ nội thất bắt mắt mà còn giúp phát tán hương thơm tinh túy của thảo dược, tạo nên một môi trường tựa như tiên cảnh, tô điểm thêm cá tính cho căn nhà của bạn.
Sử dụng tinh dầu nguyên chất cần lưu ý gì?
Bởi tinh dầu thiên nhiên đều có tính chất, yếu tố kích thích hoặc an thần nhất định, sử dụng hợp lý và theo hướng dẫn cụ thể là điều vô cùng thiết yếu.
Bên cạnh việc sử dụng sản phẩm tinh dầu chất lượng, đạt chuẩn trị liệu, sau đây là những lưu ý cụ thể hơn trước khi bắt đầu bước chân vào thế giới liệu pháp mùi hương.
Đối tượng sử dụng
Nhóm người tuyệt đối không nên tiếp xúc với essential oil mà chưa có hướng dẫn cụ thể của bác sĩ và chuyên gia trị liệu hương thơm bao gồm:
- người cao tuổi
- trẻ em nhỏ hơn 12 tuổi
- phụ nữ có thai và đang cho con bú
- có tiền sử bệnh lý đáng quan ngại như huyết áp cao, hệ miễn dịch kém, hen suyễn, động kinh.
Trước khi dùng tinh dầu nên làm gì
Tinh dầu nguyên chất có khả năng kích ứng cao, do đó nên được pha loãng cùng với dầu nền/ dầu dẫn như dầu dừa, dầu olive, dầu jojoba… với tỉ lệ theo hướng dẫn.
Thêm vào đó, bạn nên kiểm tra liệu tinh dầu có gây dị ứng bằng cách thoa một lượng nhỏ vào cổ tay hoặc sau tai rồi đợi sau 24h sau kiểm tra lại.
Tinh dầu không nên được áp dụng trực tiếp vào những vùng cơ thể nhạy cảm như mắt, tai và mồm. Cũng như không nền dùng chúng trực tiếp vào vùng da đang vị viêm hoặc kích ứng.
Tinh dầu thiên nhiên cũng không nên được tiêu thụ trực tiếp qua đường tiêu hóa, chỉ một số ít loại như tinh dầu chanh, cam, húng quế và bạc hà đạt chuẩn có thể dùng để chế biến đồ ăn/ uống với liều lượng cực nhỏ.
Carrier Oil là gì? Mọi điều cần biết về dầu nền
[external_footer]
