Đại tiện máu tươi: Nguyên nhân và cách điều trị

Đại tiện ra máu tươi là dấu hiệu cảnh báo nhiều bệnh lý nguy hiểm như trĩ, nứt hậu môn, polyp trực tràng, u xơ,… Nếu không chẩn đoán, điều trị kịp thời, tình trạng này có thể dẫn tới những biến chứng nguy hiểm như ung thư hậu môn – trực tràng, thậm chí đe dọa tới tính mạng bệnh nhân.

Đại tiện ra máu tươi là hiện tượng khi đi đại tiện có máu chảy ra, có thể là máu tươi nhỏ giọt hoặc máu bám vào phân. Bên cạnh đó, người bệnh thường có biểu hiện mệt mỏi. Tình trạng này có thể chấm dứt sau vài ngày hoặc kéo dài trong nhiều ngày, cảnh báo những dấu hiệu bất thường liên quan tới trực tràng và hậu môn.

Đa phần các bệnh nhân gặp triệu chứng đại tiện máu tươi đều để bệnh nặng rồi mới đi khám. Khi đó, tình trạng mất máu kéo dài đã khiến bệnh trở nên trầm trọng, làm cho việc điều trị trở nên khó khăn hơn.

Triệu chứng đại tiện ra máu tươi cảnh báo nhiều bệnh lý ở vùng trực tràng – hậu môn như:

2.1 Bệnh trĩ

Đại tiện máu tươi là triệu chứng sớm, phổ biến nhất của bệnh trĩ. Biểu hiện của bệnh là có máu tươi trên phân, dính trên giấy vệ sinh hoặc có tia máu trên thành bồn cầu. Bệnh trĩ hình thành khi đám rối tĩnh mạch ở xung quanh hậu môn bị phì đại quá mức. Bệnh được chia thành 3 dạng: Trĩ nội, trĩ ngoại và trĩ hỗn hợp. Những người thường xuyên làm việc trong môi trường phải đứng, ngồi quá lâu, bị táo bón kinh niên, ăn nhiều đồ cay nóng hoặc phụ nữ mang thai,… có nguy cơ cao mắc trĩ.

Bên cạnh triệu chứng đi ngoài ra máu tươi, người mắc bệnh trĩ còn có thể bị sa búi trĩ ra bên ngoài hậu môn, gây viêm nhiễm. Ngoài ra, bệnh nhân còn gặp các triệu chứng khác như đau rát hậu môn khi đi đại tiện, sốt, ngứa quanh lỗ hậu môn, nứt hậu môn, áp xe hậu môn,…

2.2 Viêm loét đại trực tràng

Đại tiện ra máu, có máu tươi lẫn trong phân, lẫn dịch nhầy là biểu hiện đặc trưng của bệnh viêm loét đại tràng. Ngoài ra, người bệnh còn có triệu chứng đi đại tiện nhiều, đau quặn bụng thường xuyên, luôn cảm thấy mệt mỏi, khó chịu và có thể bị sốt.

Bệnh viêm loét đại trực tràng có thể dẫn tới những biến chứng nguy hiểm như phình giãn đại tràng, thủng đại tràng, xuất huyết tiêu hóa hoặc thậm chí là ung thư.

2.3 Polyp đại tràng, trực tràng

Triệu chứng đại tiện ra máu còn là dấu hiệu cảnh báo bệnh nhân có polyp đại tràng – trực tràng. Đây là khối u tăng sinh trên niêm mạc đại trực tràng với biểu hiện táo bón, đại tiện ra máu tươi. Ngoài ra, người bệnh còn gặp triệu chứng đau bụng âm ỉ, có lẫn máu trong phân, cơn đau bụng giảm khi người bệnh đi đại tiện.

Polyp đại trực tràng gây ra bởi nhiều nguyên nhân như: Chế độ sinh hoạt không điều độ, thừa cân, béo phì hoặc lạm dụng các chất kích thích như rượu, bia, thuốc lá,… Tuy không phải bệnh lý quá nguy hiểm nhưng polyp đại trực tràng sẽ gây mất máu trong thời gian dài, ảnh hưởng tới sức khỏe bệnh nhân về sau. Đồng thời, khối u có nguy cơ ác tính hóa thành ung thư, đe dọa tới tính mạng bệnh nhân.

2.4 Nứt kẽ hậu môn

Đại tiện máu tươi cũng là một triệu chứng điển hình của bệnh nứt kẽ hậu môn. Tình trạng này khiến bệnh nhân bị đau đớn khi đi đại tiện, đại tiện ra máu, máu tươi có thể chảy thành giọt, hậu môn luôn bị ngứa ngáy, ẩm ướt do rò rỉ dịch nhầy.

Về cơ chế bệnh sinh, khi hệ tiêu hóa làm việc không hiệu quả, người bệnh có thể bị tiêu chảy hoặc táo bón. Bệnh nhân thường sẽ dùng sức đẩy phân ra ngoài. Điều này vô tình làm ống hậu môn bị tổn thương, phù nề hoặc nứt, gây hình thành các búi trĩ. Tình trạng nứt kẽ hậu môn kéo dài sẽ khiến bệnh nhân mệt mỏi, suy nhược, ảnh hưởng lớn tới chất lượng cuộc sống.

2.5 Bệnh kiết lỵ

Kiết lỵ là bệnh nhiễm trùng ruột do vi khuẩn shigella và salmonella gây ra. Việc sử dụng thực phẩm, nguồn nước ô nhiễm hoặc tiếp xúc trực tiếp với phân của bệnh nhân sẽ đưa vi khuẩn gây kiết lị vào cơ thể, tấn công hệ tiêu hóa.

Người bệnh kiết lỵ có biểu hiện sốt cao liên tục, đau bụng, đi ngoài phân lỏng, đau rát hậu môn, phân lẫn nhiều chất nhầy và có máu tươi. Bệnh có thể gây nhiều biến chứng nguy hiểm, thậm chí đe dọa tới tính mạng bệnh nhân.

2.6 Bệnh táo bón

Táo bón kéo dài cũng là một nguyên nhân thường gặp gây đại tiện máu tươi. Khi đi đại tiện, bệnh nhân thường phải rặn mạnh để đẩy phân ra ngoài, tạo lực ma sát lớn với thành hậu môn, khiến thành hậu môn bị trầy xước, chảy máu. Ở bệnh nhân táo bón, máu có thể dính bên ngoài khuôn phân hoặc dính ở cuối bãi phân, lượng máu nhiều hay ít tùy thuộc vào tình trạng tổn thương của ống hậu môn.

Táo bón thường xuất hiện khi bệnh nhân ăn uống không khoa học, ăn nhiều đồ khó tiêu, thức ăn cay nóng hoặc dùng chất kích thích trong thời gian dài,… Táo bón không nguy hiểm nhưng nếu để lâu, không khắc phục thì có thể dẫn tới bệnh trĩ, nứt hậu môn hoặc các bệnh lý khác tại trực tràng – hậu môn.

2.7 Ung thư đại trực tràng

Một trong những dấu hiệu cảnh báo sớm của bệnh ung thư đại trực tràng là đại tiện ra máu tươi, máu có màu đỏ sẫm, chảy thành giọt hoặc thành từng tia. Ban đầu, lượng máu thường ít, về sau sẽ chảy máu nhiều hơn khi tế bào ung thư xâm lấn nhiều vào đại tràng. Bên cạnh đó, người bệnh còn gặp phải các triệu chứng khác nhau chướng bụng, đau bụng dưới, đi ngoài táo – lỏng thất thường, buồn nôn, tiểu tiện mất tự chủ, giảm cân liên tục không rõ nguyên nhân,…

2.8 Nguyên nhân khác

Triệu chứng đại tiện máu tươi còn là dấu hiệu cảnh báo các bệnh lý khác như sa trực tràng, rò ống tiêu hóa, bệnh nhiễm trùng lây qua đường tình dục, viêm túi thừa, viêm dạ dày ruột, nhồi máu ruột non do tắc mạch mạc treo, mụn cóc hậu môn, xuất huyết đường tiêu hóa,…

Ban đầu, đại tiện ra máu tươi thường là lượng máu nhỏ, dính trên giấy vệ sinh. Khi tình trạng này kéo dài, máu có thể chảy thành dạng tia hoặc chảy ồ ạt, gây mất máu, người bệnh dễ bị chóng mặt, ngất xỉu, tụt huyết áp,… Tình trạng này có thể ảnh hưởng tới sinh hoạt vợ chồng, gây viêm nhiễm vùng da quanh hậu môn, dẫn tới viêm loét hậu môn, viêm nhiễm đường sinh dục,… làm giảm hiệu quả công việc và chất lượng cuộc sống. Đại tiện máu tươi do trĩ có thể biến chứng thành nhồi máu trĩ, có nguy cơ hoại tử búi trĩ, tiến triển thành ung thư hậu môn – trực tràng, đe dọa tới tính mạng bệnh nhân.

Vì vậy, khi có triệu chứng đại tiện máu tươi, bệnh nhân nên đi khám bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa càng sớm càng tốt để chẩn đoán, điều trị đúng cách, mang lại hiệu quả cao, hạn chế nguy cơ biến chứng và ngăn ngừa bệnh tái phát. Nếu gặp các dấu hiệu nghiêm trọng sau, bệnh nhân nên đi khám ngay:

• Mất nhiều máu, máu phun thành tia hoặc ướt đẫm phân;
• Đại tiện ra máu tươi xảy ra mỗi lần đi cầu, kéo dài trên 2 tuần liên tục;
• Cơ thể gầy yếu, mệt mỏi, sụt cân không rõ nguyên nhân;
• Sốt cao, khó hạ sốt;
• Đau bụng dữ dội;
• Buồn nôn, nôn ói nhiều;
• Tiêu chảy hoặc táo bón kéo dài;
• Tiểu tiện và đại tiện không tự chủ.

Sau khi có kết quả thăm khám chính xác, bệnh nhân sẽ được bác sĩ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp tùy thuộc nguyên nhân gây bệnh. Các phương pháp điều trị thường được áp dụng là:

• Điều trị ngăn chảy máu cấp: Điều trị bằng dòng điện laser, băng dán hoặc kẹp, tiêm thuốc vào mạch để làm ngừng chảy máu;
• Dùng thuốc nhuận tràng và thuốc làm mềm phân;

• Sử dụng một số loại kháng sinh điều trị Helicobacter Pylori, thuốc giúp ngăn chặn axit dạ dày hoặc thuốc kháng viêm điều trị viêm đại tràng;
• Can thiệp phẫu thuật khi cần thiết để loại bỏ các polyp, búi trĩ hoặc các bộ phận ruột bị tổn thương do viêm ruột, ung thư hoặc viêm túi thừa.

Ngoài ra, bệnh nhân bị đại tiện máu tươi còn cần điều chỉnh chế độ ăn uống, sinh hoạt như sau:

• Áp dụng một chế độ ăn uống khoa học, giàu chất xơ từ rau củ, trái cây, uống nhiều nước để giảm nguy cơ táo bón, nứt hậu môn;
• Tạo thói quen đi đại tiện hằng ngày vào một thời điểm nhất định, tránh rặn quá mạnh, không đi cầu quá lâu, vệ sinh hậu môn sạch sẽ sau mỗi lần đi đại tiện;
• Hạn chế thực phẩm gây nóng trong, táo bón, ảnh hưởng xấu tới hệ tiêu hóa như thức ăn nhiều chất béo, chua, cay, đồ ngọt;
• Ăn thực phẩm giàu chất sắt, ngăn ngừa thiếu máu như các loại hạt, gan động vật, lòng đỏ trứng, đậu hũ, ngũ cốc, vừng đen,…;
• Ăn uống đúng giờ và nên ngủ đủ giấc;
• Tránh bưng bê vật nặng quá mức, không đứng lâu, ngồi lâu một chỗ;
• Tập luyện thể dục thể thao mỗi ngày để cải thiện sức đề kháng, thúc đẩy nhu động ruột, giúp hệ tiêu hóa làm việc tốt.

Triệu chứng đại tiện ra máu tươi nếu không được phát hiện, xử lý đúng cách có thể dẫn tới nhiều biến chứng nguy hiểm cho sức khỏe. Vì vậy, khi có biểu hiện này, bệnh nhân nên đi khám ngay chuyên khoa tiêu hóa để có biện pháp can thiệp xử lý kịp thời, tránh để bệnh trở nặng.