Quan trắc môi trường là một quá trình kiểm tra, theo dõi và có chọn lọc theo hệ thống từ những chỉ số thành phần trong môi trường sở hữu những yếu tố tác động chung đồng thời từ những thông tin cung cấp đánh giá hiện trang, chất lượng, những chuyển biến tốt, xấu từ môi trường, đây cũng là một trong những nhiệm vụ liên quan để hạn chế những diễn biến xấu trong tình hình chung của biến đổi khí hậu. Cùng tìm hiểu kĩ hơn về khái niệm cũng như các quy định định kì và vai trò quan trọng của quan trắc môi trường là gì trong bài viết sau đây!
Mục lục bài viết
Quan trắc môi trường là gì?
Quan trắc là gì?
Quan trắc là kiểm tra đánh giá và quan sát có hệ thống.
Quan trắc môi trường là một quá trình kiểm tra đo đạc và theo dõi thường xuyên mang tính định kì thông qua các chỉ tiêu về tính chất vật lý và hóa học của thành phần môi trường, quá trình đo lường sẽ cung cấp các đánh giá cần thiết về những tác động và chuyển biến của môi trường ở từng khoảng thời gian khác nhau.
Trong đó quan trắc môi trường được thực hiện ở nhiều không gian và các hình thức đa dạng khác nhau như quan trắc môi trường nước thải hay môi trường đất, môi trường không khí và cả môi trường tiếng ồn cũng được khảo sát , từ đó nhằm đạt đến những mục tiêu chung trong đánh giá những diễn biến của mọi khía cạnh môi trường trong một phạm vi quốc gia hay nắm bắt tình hình cụ thể của từng môi trường để đưa ra những giải pháp cụ thể và có những cảnh báo kịp thời tới những diễn biến bất thường hoặc nguy cơ gây ô nhiễm ảnh hưởng tới thực trạng môi trường chung.
Hiện hay có 2 cách quan trắc là quan trắc trực tiếp tại môi trường và sử dụng hệ thống quan trắc môi trường tự động. Trong đó ưu điểm của quan trắc môi trường tự động là có thể điều khiển hệ thống từ xa nhờ kết nối internet hay kịp thời phát hiện những chuyển biến xấu từ môi trường như sự cố vượt ngưỡng khí thải nước thải nhờ chức năng báo động, hệ thống vận hành đơn giản, không mất nhiều thời gian và không cần huy động quá nhiều nhân lực đồng thời có thể đo được nhiều thông số và đảm bảo sự nhanh chóng.
Tìm hiểu thêm về khái niệm trạm quan trắc môi trường là gì?
Trạm quan trắc môi trường là những hệ thống mạng lưới kiểm tra diễn biến của môi trường ở từng địa phương nhằm có những báo cáo thông số cụ thể những chuyển biến môi trường của từng địa phương. Chủ yếu các trạm quan môi trường đều là những hệ thống quan trắc môi trường tự động. Những trạm quan trắc này đóng vai trò quan trọng trong đời sống đô thị khoa học và thực tế.
Các quy định về quan trắc môi trường định kỳ hiện nay
Những quy định về quan trắc môi trường được thay đổi định kì theo đổi theo từng quý, từng năm với những quy định riêng đặc trưng với từng hình thức môi trường. Trong đó
Quy định vê tần suất quan trắc môi trường
Tần suất quan trắc môi trường chính là số lần thực hiện quan trắc tối thiểu, được quy định tối thiểu với từng loại môi trường khác nhau, tìm hiểu về quan trắc môi trường là gì cũng như tần suất phù hợp với từng loại môi trường:
Đối với môi trường mặt nước lục địa
Tần suất được quy định với môi trường mặt nước lục địa trung bình tần suất thực hành là trong khoảng 6 lần/năm. Tần suất nhiều nhất trong các loại môi trường bởi môi trường này tuy diễn biến chậm nhưng có những biến đổi rõ rệt nhất cần được quan trắc thường xuyên để thu thập thực trạng và kịp thời có những giải pháp với các chuyển biến xấu.
Tần suất quan trắc trầm tích
Với môi trường trầm tích tự nhiên, quy định về tần suất quan trắc là 1 lần/năm, một mốc thời gian phù hợp với sự đo đạc biến đổi đến từ tự nhiên, các trầm tích thông thường có tuổi đời lâu năm.
Số lần quan trắc tiếng ồn và độ rung
Được xem là một trong hình thức quan trắc rất cần thiết với môi trường đô thị, tìm hiểu về quan trắc môi trường là gì chắc chắn không thể bỏ qua môi trường tiếng ồn và độ rung. Tần suất quy định số lần quan trắc môi trường tiếng ồn và độ rung trung bình được chỉ định tối thiểu là 4 lần trong 1 năm.
Tần suất quan trắc môi trường đất
Môi trường đất được đánh giá là một trong những nhón môi trường sở hữu thông số biến đổi chậm, chính vì vây tần suất cũng ít hơn hẳn so với sinh trắc tiếng ồn và độ rung hay trầm tích và mặt nước lục địa khi có tần suất được quy định là 3 năm 1 lần, thậm chí là 5 năm một lần cũng phù hợp với quy định.
Mặc dù tần suất quan trắc ít chỉ 1 lần trong vài năm tuy nhiên điều này không làm ảnh hưởng nhiều tới việc theo dõi bởi thuộc nhóm có diễn biến chậm và cần có thời gian để tìm hiểu về những biến chuyển trong số liệu của môi trường đất.
Tần suất thực hiện quan trắc môi trường nước biển
Cũng giống như môi trường đất thuộc nhóm biến đổi chậm , không thể thực hiện thu thập số liệu trong vòng một năm chính vì vậy mà tần suất được quy định với môi trưởng biển tương đương với môi trường đất trong khoảng 3 năm – 5 năm/lần.
Bên cạnh đó đối với tần suất quan trắc môi trường nước dưới đất được quy định là tối thiểu trong khoảng 2 lần/1 năm, trong đó lần nên quan trắc vào mùa khô và một lần vào mùa mưa để có thể giám sát cụ thể những biến cụ thể của môi trường nước dưới đất. Trong một số trường hợp cụ thể và đặc trưng hơn, nếu nước dưới đất không áp có những thay đổi về hiện tượng thời tiết có thể kết hợp tần suất quan trắc là trong khoảng 1 tháng/1 lần.
Cùng với đó là quan trắc lượng nước mưa cũng nằm trong nhóm môi trường đất và nước với mẫu nước mưa được lấy tương ứng theo từng trận mưa, khoảng thời gian sinh trắc sẽ kéo dài trong khoảng thời khắc khởi đầu và chấm dứt trận mưa, sinh trắc viên buộc lấy mẫu trong suốt khoảng thời gian của trận mưa.
Vậy những yếu tố tác động đối với tần suất quan trắc môi trường là gì? Điều này phụ thuộc vào từng loại môi trường thuộc nhóm biến đổi nhanh hoặc chậm, từ đó có những quy định cụ thể về tần suất kiểm tra, theo dõi qua các thiết bị quan trắc môi trường.
Các đơn vị công ty đảm bảo đủ điều kiện tham gia dịch vụ quan trắc môi trường
Ngoài những quy định về tần suất quan trắc với từng loại môi trường như đất, nước không khí, độ rung thì còn có những quy định cụ thể khác với các đoan vị trực tiếp thi công đo đạc tham gia quan trắc môi trường, trong đó cần đáp ứng đủ các điều kiện cần thiết sau:
Đáp ứng đủ điều kiện về nhân lực để thực hiện hoạt động quan trắc
Nhân lực để thực hiện hoạt động quan trắc cần đáp ứng đủ nhân lực cùng những điều kiện để thực hiện hoạt động quan trắc môi trường là gì?
+Đáp ứng đủ số lượng người để thực hiện nhiệm vụ quan trắc tại hiện trường để có thể theo dõi đủ các thành phần môi trường một cách chính xác nhất với những thông số quan trắc đề nghị chứng nhận.
+ Người đứng đầu đơn vị thực hiện quan trắc cần có trình độ đại học tương đương trở lên với chuyên ngành về môi trường hoặc địa lý, địa chất, hóa học, sinh học, thổ nhưỡng, vật lý hạt nhân, phóng xạ, đặc biệt cần có 2 năm kinh nghiệm tối thiểu trong lĩnh vực quan trắc
+ Trình độ quan trắc viên thấp dưới đại học không được chiếm số lượng quá 30%
Sở hữu giấy chứng nhận đầu tư do cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền cấp giấy chứng nhận để đủ điều kiện hoạt động trong quan trắc môi trường.
Sở hữu đầy đủ các trang thiết bị cần thiết, đảm bảo hiện đại và hoạt động tốt để quan trắc môi trường các phương pháp và cơ sở vật chất:
+ Trong đó các công đoạn bảo quản mẫu vật khi quan trắc cần đảm bảo sử dụng an toàn theo quy định chung của nhà nước và theo quy định của nhà sản xuất
+ Đảm bảo đủ công đoạn sử dụng vận hành và lấy mẫu để kiểm tra các mẫu quan trắc môi trường là gì, có đủ các mẫu đo và phân tích tại hiện trường.
+Trang bị đầy đủ các dụng cụ bảo hộ đảm bảo an toàn cho người lao động khi trực tiếp thực hiện nhiệm vụ quan trắc môi trường tại hiện trường thực tế.
+ Có trụ sở làm việc đủ diện tích đặc thù cần thiết để có thể kết hợp với cơ sở vật chất để đảm bảo quản lý số liệu quan trắc và kết quả quan trắc.
Những đơn vị tham gia cần ứng dụng môi trường quan trắc tự động
Quan trắc tự động là một trong những ứng dụng thực tế và cần thiết ở mọi môi trường đô thị, đặc biệt là với tình trạng xả trộm nước thải ra môi trường như hiện nay thì việc ứng dụng môi trường quan trắc tự động là vô cùng cần thiết để hạn chế và khắc phục tình trạng này.
Những yêu cầu cơ bản đối với chương trình quan trắc môi trường là gì?
+ Những yêu cầu cơ bản đối với chương trình quan trắc là phù hợp với kế hoạch quản lý, bảo vệ môi trường và tính chiến lược, quy hoạch.
+ Đảm bảo đủ các quy trình những vẫn đủ tính khả thi, tính hiện đại từ trang máy móc, phương tiện và tính khoa học, logic.
+ Thực hiện đủ các quy định về thiết kế chương trình quan trắc của từng loại môi trường như môi trường nước, biển, khí thải hay đất…
+ Cần bảo đảm một số các yếu tố cần thiết về tần suất quan trắc của từng loại môi trường trong năm cũng như tần suất, thành phần và thông số quan trắc hợp lý và tối ưu nhất
+ Tuân thủ quy trình phương pháp và bảo quản từng thành phần thông số môi trường cần quan trắc
+ Thường xuyên rà xoát và kiểm tra, điều chỉnh lại các thông số kiểm tra tính chính xác đồng thời có sự điều chình và bổ sung
+ Với những chương trình quan trắc sau khi được thiết kế cần có chứng nhận của cơ quan quản lý liên quan dưới chấp thuận dưới dạng văn bản.
[external_link offset=2]Một số quy định mới về quan trắc môi trường
Ngoài tần suất thực hiện quan trắc cũng như những yêu cầu cần thiết của công ty tham gia thực hiện dịch vụ quan trắc, cũng có một số quy định mới về việc thực hiện quan trắc mới được bổ sung và cần được chú ý như:
+ Về quan trắc nước thải tự động: các thông số có liên quan đến việc quan trắc bao gồm lưu lượng nước thải đầu vào và đầu ra, độ PH và các thông số đặc trưng the yêu cầu của nhà nước, đối với hệ thống quan trắc nước thải tự động cần sở hữu thiết bị lấy nước tự động, lấp đặt camera có kết nối internet để tiện giám sát cửa thải và có khả năng lưu giữ hình ảnh trong khoảng thời gian là 3 tháng gần nhất.
+ Đối với quan trắc khí thải tự động: Điều này được thể hiện rõ trong phần phụ lục 11 ban hành kèm thông tư đối với trường hợp cơ sở có nhiều nguồn khí thải công nghiệp, chủ cơ sở cần phải quan trắc tự động liên tục các nguồn khí thải ở đầu ra.
Ngoài ra trong thông tư cũng chỉ rõ các vai trò cần thiết của việc lưu giữ kết quả quan trắc môi trường tự động dưới dạng tệp điện tử.
Vai trò của quan trắc môi trường trong cuộc sống
Bên cạnh những quy định về quan trắc môi trường hiện nay việc quan trắc môi trường cũng đóng vai trò hữu ích và cần thiết trong cuộc sống hàng ngày, cùng tìm hiểu vai trò của quan trắc môi trường là gì?
Có vai trò quan trọng với hệ thống quản lý môi trường
Như các bạn đã biết quan trắc môi trường là quá trình theo dõi mọi yếu tố môi trường mang tính định kì và chu kì, từ những quá trình theo dõi này sẽ cung cấp nguồn thông tin trực tiếp từ những chuyển biến của môi trường để từ đó cập nhật thông số theo dõi với hệ thống quản lý môi trường
Kịp thời phát hiện những ảnh hưởng xấu đến môi trường
Từ việc quan trắc môi trường có thể kịp thời theo dõi những ảnh hưởng xấu tác động đến môi trường xung quanh chẳng hạn như lượng khí thải tăng đột ngột hay nguồn đất hoặc nước bị ô nhiễm, từ đó sẽ có những giải pháp kịp thời và nhanh chóng để ngăn chặn các diễn biến xấu nhất có thể xảy đến.
Là mắt xích quan trọng trong việc đánh giá và môi trường
Để biết được thực trạng môi trường bạn đang ở có bị ô nhiễm, không khí có trong lành hay không cần nhờ đến vai trò chủ yếu của việc khảo sát môi trường thông qua các yếu tố đặc trưng như nguồn nước, đất, thống kê lượng khí thải, nước thải nước dưới tầng đất đồng thời từ đó xây dựng đánh giá cục bộ và đưa ra những đề xuất mới trong việc bảo vệ môi trường.
Đồng thời đây cũng được xem là một công cụ chính yếu để kiểm soát môi trường trong điều kiện có thể của con người hoặc trong phạm vi lãnh thổ nơi chúng ta sinh sống.
Giúp định hướng phát triển môi trường theo nguyên tắc
Nhờ những số liệu sinh trắc cụ thể từ môi trường chúng ta có thể phát triển xa hơn về những định hướng cho môi trưởng theo nguyên tắc và quy luật phù hợp nhất.
Đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng môi trường thủy hải sản
Bên cạnh những vai trò quan trọng và mật thiết trong việc phát triển các yếu tố thuộc về ôi trường thì quan trắc môi trường cũng mang đến những lợi ích nhất định trong việc phát triển kinh tế, đặc biệt là ở môi trường thủy hải sản, đây là cách duy nhất để đi môi trường hải sản, theo dõi điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của tôm cá và các sinh vật ở biển sông hồ, đặc biệt là vào những thời điểm giao mùa, thời tiết có những diễn biến xấu và ảnh hưởng đến tình trạng chung như chênh lệch nhiệt độ hay oxy hòa tan giữa ngày và đêm,
Từ những số liệu cụ thể trong việc quan trắc từ đó có những ứng phó kịp thời với vùng chăn nuôi có dấu hiệu bị nhiễm hữu cơ và hạn chế tối đa thiệt hại môi trường từ những loài sịn vật dưới nước mang bệnh.
Kiểm soát nguy cơ ô nhiễm đến sức khỏe của con người
Cụ thể vai trò của quan trắc môi trường được thể hiện tại Việt Nam với mật độ dân số khá lớn, lượng người tập trung về ngày càng đông cùng với đó là sự xuất hiện của các khu công nghiệp nhưng khu chế xuất với hoạt động công nghiệp xả thải nghiêm trọng và đó là lý do vì sao chúng cần sinh trắc môi trường với tần suất theo quy định để có thể phần nào nắm bắt cũng như hạn chế được các nguy cơ xấu gây đe dọa để sức khỏe của con người cũng như các sinh vật khác.
Những điều chỉnh về mặt xã hội
Tìm hiểu quan trắc môi trường là gì không chỉ riêng với các đối tượng tự nhiên mà bao gồm cả đời sống con người, ví dụ như quan trắc lao động, bởi môi trường lao động luôn tiềm ẩn những nguy cơ xấu đến sức khỏe, tai nạn và thương tích đồng thời làm ảnh hưởng đến nền kinh tế chung của một đất nước.Vì vậy quan trắc môi trường sớm được xem là một việc làm cần thiết để phát hiện sớm các nguy cơ cũng như những rủi ro đến từ tai nạn nghề nghiệp trong đời sống hàng ngày, đặc biệt là với những người lao động đồng thời kiểm soát và phòng tránh tai nạn
Quan trắc môi trường là một trong những việc làm thiết yếu cho việc phát triển môi trường sống, khắc phục những khó khăn của thiên nhiên bệnh dịch và mang đến một môi trường toàn diện để con người và các sinh vật sinh sống và phát triển.
Xem thêm >> Môi trường là gì? Những điều cần biết về môi trường tự nhiên[external_footer]
